W 2015 roku państwa członkowskie ONZ przyjęły ambitny plan mający na celu realizację 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju do 2030 roku. Rolnictwo odgrywa kluczową rolę w osiągnięciu wielu z tych celów, szczególnie w kontekście walki z głodem, poprawy odżywiania oraz ochrony klimatu. Wdrożenie bardziej ekologicznych i mniej intensywnych metod produkcji rolnej, zamiast masowej produkcji przemysłowej, ma przyczynić się do realizacji tych zadań. Polska plasuje się wysoko w rankingu krajów zaawansowanych w realizacji tych celów, zajmując miejsce w pierwszej dziesiątce spośród 167 państw na świecie.
Znaczenie rolnictwa w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju
Spośród 17 celów określonych w ramach Agendy 2030, wiele jest bezpośrednio związanych z rolnictwem, takich jak eliminacja głodu (cel 2.), odpowiedzialna konsumpcja i produkcja (cel 12.), czy działania na rzecz klimatu (cel 13.). Rolnictwo odgrywa również pośrednią rolę w realizacji nawet 14, a według niektórych ekspertów, aż 16 celów.
Prof. Julian Krzyżanowski z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ–PIB) podkreśla, że pomimo starań, nadal około 600 milionów ludzi na świecie cierpi na niedobór żywności. Istnieją plany zwiększenia wsparcia dla rolnictwa, co może pomóc w walce z głodem, choć całkowita eliminacja tego problemu może być trudna. Rolnictwo jest również kluczowe w przeciwdziałaniu zmianom klimatu. Już wiele lat temu brytyjscy eksperci uznali rolników za strażników środowiska, co obejmuje m.in. ograniczenie stosowania chemikaliów, zmniejszenie zanieczyszczeń wód i gleby oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych z produkcji zwierzęcej.
Po niemal dekadzie od przyjęcia programu, globalne postępy w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju są dalekie od oczekiwań. Według raportu „Sustainable Development Report 2024”, jedynie 16 proc. celów ma szansę zostać osiągnięte zgodnie z planem. Większość z nich (84 proc.) doświadcza stagnacji lub nawet regresu. W ostatnich latach szczególnie trudna sytuacja dotyczy celów związanych z eliminacją głodu, zrównoważonymi miastami, życiem pod wodą oraz na lądzie.
Wyniki poszczególnych krajów w realizacji tych celów są zróżnicowane. Kraje rozwijające się mają największe trudności, podczas gdy europejskie państwa, w tym Polska, wypadają lepiej. Polska osiągnęła wynik 81,69 punktów w SDG Index, co plasuje ją na dziesiątym miejscu na świecie. Większość celów (56 proc.) jest realizowana zgodnie z planem, jednak w przypadku 27,6 proc. celów odnotowano pogorszenie, a dla niemal 16 proc. postęp jest umiarkowany.
Polska na tle Unii Europejskiej
Zgodnie z raportem Polskiego Instytutu Ekonomicznego, Polska wypada korzystnie na tle innych krajów UE w obszarach związanych z redukcją ubóstwa oraz jakością edukacji. W tych dziedzinach Polska przekracza średnią unijną i utrzymuje dobre tempo realizacji celów. Najsłabsze wyniki osiągamy w zakresie ograniczania głodu, dostępności czystej wody i warunków sanitarnych oraz ochrony życia pod wodą. W tych obszarach nasze wyniki są poniżej średniej UE, a tempo realizacji tych celów spowolniło.
Kraje skandynawskie przewodzą w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, ale Polska również plasuje się wysoko, co jest częściowo zasługą rolnictwa dbającego o środowisko. Prof. Krzyżanowski podkreśla, że rolnictwo musi się dalej rozwijać, przy czym kluczowe znaczenie ma przejście na mniej intensywne metody uprawy i produkcji, takie jak tworzenie pasów zieleni czy rezygnacja z przemysłowej produkcji zwierzęcej na rzecz bardziej ekologicznych praktyk.
W przyszłości kluczowe będą unijne dokumenty, takie jak Zielony Ład oraz strategia „Od pola do stołu”. Prof. Krzyżanowski zauważa, że dotychczasowe działania są wystarczające, ale ważne jest, aby pamiętać o dochodach rolników, którzy dostarczają żywność i wykonują ciężką pracę, a jednocześnie zasługują na godziwe wynagrodzenie za swoje wysiłki.
Czytaj też:
Historyczna wizyta premiera Indii w Polsce. Donald Tusk o szczegółach rozmowy w cztery oczyCzytaj też:
Kolejna porażka Janusza Palikota. Żabka zrywa współpracę i wyprzedaje produkty