Temat obligacji skarbowych jest obecnie popularny, z uwagi na wzrost stóp procentowych, a co za tym idzie – wzrost oprocentowania produktów oszczędnościowych. Czy skorzystanie z tego rodzaju inwestycji jest opłacalne? Na jaki okres należy ulokować środki? Sprawdź, czym są obligacje skarbowe i co warto wiedzieć na ich temat.
Obligacje skarbowe – co to jest?
Obligacje skarbowe należą do jednych z podstawowych instrumentów dłużnych występujących na światowych rynkach finansowych. Są dłużnym papierem wartościowym emitowanym przez rząd. Oznacza to, że Skarb Państwa jest emitentem, a więc pożycza środki od obligatariuszy, którzy w tym przypadku są obywatelami państwa. Obligacje skarbowe są zatem rodzajem pożyczki dla państwa, które to po określonym czasie spłaci swój dług wraz z należnymi odsetkami, których wysokość jest uzależniona od oprocentowania obligacji.
Obligacja Skarbu Państwa musi spełniać określone warunki, by doszło do transakcji. Cechuje ją przede wszystkim:
- cena nominalna – kwota, która musi zostać zwrócona przez emitenta,
- cena emisyjna – cena sprzedaży obligacji w momencie emisji pierwszemu nabywcy,
- cena transakcyjna – cena sprzedaży obligacji w okresie swojej ważności,
- termin wykupu – okres, w którym emitent musi wykupić obligację,
- oprocentowanie – jest to wysokość odsetek, jakie otrzyma nabywca.
Rodzaje obligacji skarbowych
Aktualna oferta obligacji Skarbu Państwa znajduje się na stronie internetowej tejże instytucji. To, jaki rodzaj obligacji wybrać, zależy przede wszystkim od indywidualnych preferencji inwestora oraz od jego możliwości finansowych. Poszczególne obligacje różnią się od siebie przede wszystkim wysokością oprocentowania oraz długością trwania. Cena kupna obligacji jest stała i wynosi 100 zł dla każdej z nich.
Obecnie w ofercie obligacji można znaleźć następujące papiery wartościowe:
- obligacje 3-miesięczne OTS – oprocentowanie stałe 3% w skali roku, odsetki naliczane są od wartości nominalnej,
- obligacje roczne ROR – oprocentowane 6% w skali roku w pierwszym okresie inwestycji, a w kolejnych miesiącach ich oprocentowanie jest równe stopie referencyjnej NBP; odsetki wypłacane są po każdym miesiącu odsetkowym,
- obligacje 2-letnie DOR – ich oprocentowanie wynosi 6,25% w skali roku w pierwszym miesiącu oraz 0,25% + stopa referencyjna NBP w kolejnych miesiącach,
- obligacje 3-letnie TOZ – oprocentowane 6% w skali roku przez pierwsze pół roku, a w kolejnych okresach według wzoru: WIBOR 6M x 1,00; odsetki wypłacane są co sześć miesięcy,
- obligacje 4-letnie COI – wypłata odsetek następuje co roku, zaś oprocentowanie wynosi 6% w pierwszym roku, a w kolejnych rocznych okresach wylicza się je następująco: 1% + inflacja,
- obligacje 10-letnie EDO – są oprocentowane 6,25% przez pierwszy rok oraz marża 1,25% + inflacja w kolejnych latach; kapitalizacja odsetek następuje co roku,
- obligacje rodzinne 6-letnie ROS – wyróżniają się roczną kapitalizacją odsetek oraz oprocentowaniem równym 6,20% w pierwszym rocznym okresie odsetkowym i marża 1,50% + inflacja w kolejnych rocznych okresach,
-
obligacje rodzinne 12-letnie ROD – ten rodzaj obligacji rodzinnych oprocentowany jest 6,50% w pierwszym roku, a w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,75% + inflacja.
Jak działają obligacje skarbowe?
Inwestycja w obligacje skarbowe to pożyczka środków dla państwa. Inwestor może się zdecydować na wybrany przez siebie rodzaj obligacji i nabyć je w odpowiednim miejscu. Gdzie można kupić obligacje skarbowe? Można je nabyć przez internet, przez telefon oraz w oddziałach PKO Banku Polskiego. Jak wygląda działanie obligacji skarbowych?
Skarb Państwa pożycza środki od obywatela na określony termin, ustalając przy tym należne odsetki, jakie otrzyma obywatel. Państwo jest zatem emitentem obligacji, nabywcą jest obywatel, a obligacja skarbowa jest papierem wartościowym, który dokumentuje tę transakcję. Po określonym terminie następuje wykup obligacji, a więc środki zostają zwrócone nabywcy wraz z wypracowanymi odsetkami. Wypłata należności następuje na rachunek inwestora lub na rachunek rejestrowy, ale również może się odbyć w dowolnej placówce PKO Banku Polskiego. Oprócz wypłaty nabywca ma również możliwość zamiany, czyli przedłużenia okresu oszczędzania i wykupu nowych obligacji.
Rachunek rejestrowy zakładany jest dla osób nabywających obligacje skarbowe. Służy do odnotowywania stanu posiadanych obligacji i wszelkich operacji związanych z ich posiadaniem. Prowadzenie tego rachunku nie wiąże się z żadnymi opłatami dodatkowymi.
Oprocentowanie obligacji skarbowych – ile można zarobić?
Jak przedstawiliśmy powyżej, oprocentowanie obligacji skarbowych jest uzależnione od rodzaju danego dłużnego papieru wartościowego. Wynosi od 3% do nawet 6,50% w skali roku. Oprocentowanie może być stałe, ale takowe obowiązuje jedynie przy najkrótszym czasie deponowania środków, czyli przy obligacjach 3-miesięcznych, które są stałoprocentowe, ale i najniżej oprocentowane. Pozostałe obligacje umożliwiają większy zarobek, bowiem cechują się wyższym oprocentowaniem. Niektóre z nich są zmiennoprocentowe, a jeszcze inne należą do obligacji indeksowanych inflacją.
Warto więc się zastanowić, jaki okres pożyczki oszczędności dla Skarbu Państwa będzie odpowiedni. Im dłuższy okres inwestycji, tym oczywiście można więcej zarobić.
Czy warto inwestować w obligacje skarbowe?
Obligacje skarbowe wyróżniają się swoim oprocentowaniem na tle innych produktów oszczędnościowych, np. lokat czy kont bankowych. Są jedną z najbezpieczniejszych metod oszczędzania z uwagi na to, iż są emitowane przez Skarb Państwa. Niski poziom ryzyka inwestycji wynika z tego, że państwo ma obowiązek spłacić długi wobec obligatariuszy w pierwszej kolejności. Jedynym ryzykiem mogą być sytuacje związane z kryzysem gospodarczym państwa. Niskie ryzyko utraty zainwestowanych środków jest więc niewątpliwą zaletą obligacji.
Kolejnym plusem jest możliwość rozpoczęcia inwestycji od niewielkiej kwoty – zakup pojedynczej sztuki wiąże się z zainwestowaniem oszczędności rzędu 100 zł. Cena jednostkowa jest taka sama bez względu na wysokość środków przeznaczonych na inwestycję. Z ich nabyciem nie wiążą się żadne koszty dodatkowe ani konieczność zakupu produktów dodatkowych. Są łatwo dostępne – można je zakupić nawet przez internet bez wychodzenia z domu.
Z obligacji Skarbu Państwa mogą skorzystać klienci indywidualni, którzy decydują się na wybrany rodzaj obligacji. Różnią się one wysokością oprocentowania, czasem trwania oraz rodzajem kapitalizacji odsetek. Każdy nabywca może wypłacić swoje środki przed zakończeniem okresu oszczędzania – jest to tzw. przedterminowy wykup. W tym przypadku wypracowane odsetki zostaną pomniejszone o opłatę odpowiednią dla danego rodzaju obligacji skarbowej – ich wysokość jest określona w liście emisyjnym. Opłaty wynoszą od 50 groszy do 2 zł za każdą zakupioną obligację.
Klienci, którzy zdecydują się na przedłużenie okresu oszczędzania i zechcą zamienić swoje stare obligacje na nowe, mogą liczyć na premie, co oznacza dodatkowy zysk.
Choć do rozpoczęcia inwestowania w obligacje skarbowe nie jest wymagana specjalistyczna wiedza dotycząca finansów, warto wcześniej zapoznać się z tym produktem. Nabywca musi jedynie określić liczbę kupowanych obligacji i okres ich deponowania. Zawsze jednak należy poznać ewentualne ryzyka wynikające z danej inwestycji oraz poznać jej szczegóły.
Czytaj też:
Co powinien zrobić rząd ws. inflacji? Prof. Mączyńska odpowiada