Wcześniejsza spłata kredytu a zwrot prowizji – komu przysługuje i kiedy jest wypłacana?

Wcześniejsza spłata kredytu a zwrot prowizji – komu przysługuje i kiedy jest wypłacana?

Na wyrok w tej sprawie czekano kilkanaście lat
Na wyrok w tej sprawie czekano kilkanaście lat Źródło: Shutterstock

Aby spełnić swoje marzenia o własnym mieszkaniu lub jego remoncie, wielu Polaków decyduje się na zaciągnięcie kredytu hipotecznego czy też kredytu konsumpcyjnego. W zależności od typu kredytu wiąże się to z zawarciem umowy z bankiem na kilka lat, w przypadku kredytów hipotecznych jest to minimum 5 lat do nawet powyżej 30 lat. Jest to więc dość duże obciążenie, które ze względu na długość trwania, bywa również stresujące – w końcu w tak długim czasie może się zmienić nie tylko sytuacja gospodarcza, ale także życiowa sytuacja kredytobiorcy.

Dlatego też wiele osób stara się wcześniej spłacić swój kredyt i udaje im się zrobić to w ciągu kilkunastu lat. Oczywiście wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego czy też konsumpcyjnego z punktu widzenia banku nie jest idealną sytuacją. Przestaje on bowiem zarabiać na odsetkach naliczanych od kapitału kredytu, w związku z tym nie do końca opłaca mu się, aby kredytobiorca uregulował zobowiązanie przed terminem. Jednocześnie jednak banki nie mogą zabronić kredytobiorcy wcześniejszej spłaty zobowiązania, a dodatkowo powinny oddać mu prowizję. Kiedy można się starać o zwrot prowizji i jak przeprowadzić wcześniejszą spłatę kredytu?

Wcześniejsza spłata kredytu – czy bank musi zwrócić prowizję?

Spłata kredytu przed terminem jest równoznaczna z możliwością odzyskania poniesionych kosztów. W związku z tym, jeśli liczona była prowizja lub inne opłaty bankowe, to kredytodawca musi zwrócić ich część proporcjonalną do skrócenia terminu spłaty. Może to być nawet od kilku tysięcy złotych wzwyż – zwłaszcza jeśli mowa o kredytach długoterminowych.

O tym, że w przypadku przedterminowego uregulowania kredytu, banki powinny zwrócić kredytobiorcy poniesione koszty, mówi m.in. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 września 2019 roku. Zgodnie z nim, jeśli kredyt został spłacony przed terminem, to koszty jego uzyskania muszą być pomniejszone proporcjonalnie do czasu spłaty – TSUE w swoim wyroku odniósł się nie tylko do oprocentowania kredytu, ale do całkowitych jego kosztów. Dzięki temu wyrokowi podobne rozwiązania, mające na celu zwiększenie ochrony kredytobiorców, zostały wprowadzone także w prawie polskim.

Dlatego też opublikowano stanowisko Rzecznika Finansowego i Prezesa UOKiK, które zostało oparte o interpretację art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim. Oba te organy wskazały, że spłata kredytu przed terminem powinna wiązać się bezpośrednio ze zwrotem proporcjonalnej części kosztów, które zostały poniesione w ramach prowizji przygotowawczej lub innych opłat.

Powyższe stanowisko odnosiło się do art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, który mówi:

“W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą”.

W związku z tym wcześniejsza spłata odnosi się do całkowitych kosztów kredytu, a więc: mowa o odsetkach, prowizji, opłatach, podatkach i marżach. Zaliczają się również do tego koszty usług dodatkowych, jeśli ich poniesienie było niezbędne do uzyskania kredytu. Wyjątek od tej zasady stanowią koszty opłat notarialnych.

Kiedy można wcześniej spłacić kredyt?

Możliwość wcześniejszej spłaty kredytu gotówkowego została zapisana w Ustawie o kredycie konsumenckim. Zgodnie z nią spłacić wcześniej można kredyt konsumencki, a więc taki który został udzielony konsumentowi odpłatnie, w kwocie nie wyższej niż 255 550 zł i który został przeznaczony na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą.

Jak uzyskać zwrot prowizji?

Aby otrzymać zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę, kredytobiorca powinien złożyć odpowiedni wniosek. Powinny znaleźć się w nim takie dane jak:

  • dane osobowe kredytobiorcy,
  • dane kontaktowe,
  • numer i data zawartej umowy,
  • informacje na temat instytucji udzielającej wsparcia.
  • numer konta, na który mają zostać przesłane pieniądze, a także termin ich przesłania.

We wniosku warto również powołać się na przepisy dotyczące wcześniejszej spłaty, a także wyrok TSUE.

W jakim terminie wypłacany jest zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę?

To, w jakim terminie banki mają obowiązek wypłacić zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu, jest regulowane przepisami ustawy o kredycie konsumenckim. Zgodnie z nią uregulowanie kredytu w całości przed czasem powinno zostać rozliczone przez kredytodawcę w ciągu 14 dni od dnia dokonania spłaty.

W sytuacji, gdy nastąpi opóźnienie w tym zakresie, kredytobiorca ma prawo domagać się odsetek za opóźnienie. Klient może więc złożyć odpowiednią reklamację. W tym przypadku powinien postępować zgodnie z zapisami umowy kredytowej. Jednak zazwyczaj reklamację może złożyć na kilka sposobów – zarówno ustnie, pisemnie, jak i elektronicznie.

Może to zrobić składając pisemną reklamację w placówce banku, wysyłając pismo pocztą, lub na adres do doręczeń elektronicznych. Jeżeli preferujemy formę ustną, to klient może poinformować o reklamacji poprzez rozmowę telefoniczną z pracownikiem banku, lub w placówce banku. Bank zazwyczaj ma 30 dni na odpowiedź od dnia otrzymania reklamacji. W wyjątkowych sytuacjach ten czas może być zwiększony do 60 dni.

Należy pamiętać, że art. 49. ustawy o kredycie konsumenckim wskazuje na konieczność ochrony kredytobiorcy i ograniczaniu poniesionych przez niego kosztów, dlatego też każde uchylanie się przez banki od zwrotu prowizji, można uznać za złą praktykę i działanie przeciwko klientowi.

Kiedy kredytobiorca może wnioskować o zwrot prowizji za kredyt?

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, kredytobiorca może starać się o zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu przez sześć lat od momentu całkowitej spłaty zobowiązania. Oczywiście, nie należy czekać z takim wnioskiem za długo i lepiej złożyć go odpowiednio wcześniej, aby móc np. poprawić ewentualne błędy we wniosku.

Co zrobić w przypadku odrzucenia przez bank wniosku o zwrot prowizji?

Czasem może się zdarzyć, że bank odrzuci nasz wniosek o zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu. W takiej sytuacji można spróbować jeszcze raz złożyć wniosek do banku, ale zawrzeć w nim lepszą argumentację. Jeśli to nie pomoże i nadal kredytodawca nie będzie chciał uwzględnić naszego wniosku, warto rozważyć zwrócenie się o pomoc do Rzecznika Finansowego. Dzięki temu uzyskamy fachową pomoc i wsparcie w rozwiązaniu problemu. Ostateczną opcją jest skierowanie sprawy do sądu. Oczywiście, w tym wypadku trzeba niestety liczyć się z dodatkowymi kosztami, a także długim czasem oczekiwania na rozwiązanie sprawy, ale jednocześnie kredytobiorca ma również duże szanse na wygraną.

Zwrot prowizji przy wcześniejszej spłacie kredytu hipotecznego

Klienci, którzy zaciągnęli kredyt hipoteczny i udało im się spłacić go przed terminem, również mogą starać się o zwrot części kosztów. Jednak w tym przypadku – w przeciwieństwie do kredytów konsumpcyjnych – warunki uzyskania zwrotu prowizji nie są jednoznaczne. Wyrok TSUE dotyczy kredytów konsumenckich, jednak w pewnym stopniu obejmuje on także kredyt hipoteczny. Muszą jednak zostać spełnione pewne warunki, ponieważ wszystko zależy od daty zaciągnięcia kredytu. Zwrot kosztów przysługuje kredytobiorcom, którzy zaciągnęli zobowiązanie hipoteczne po 22 lipca 2017 r. i spłacili je po 11 września 2019 r.

W związku z tym osoby, które zaciągnęły kredyt hipoteczny przed 22 lipca 2017 r., obowiązują przepisy dotychczasowe, czyli te które obowiązywały przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym z 22 lipca 2017 r.

Oczywiście warto jednak wnioskować o zwrot prowizji powołując się na odpowiednie przepisy. Należy zauważyć, że niestety banki bardzo często interpretują przepisy prawne na niekorzyść klienta.

Czego kredytobiorca nie odzyska, spłacając wcześniej kredyt?

Spłacając przed czasem swoje zobowiązania, mamy możliwość odzyskania części kosztów kredytu, takich jak np. opłaty dodatkowe czy prowizja. Jednak należy pamiętać, że są również koszty, za które nie otrzymamy zwrotu. Mowa tu np. o prowizji za wcześniejszą spłatę kredytu. Jeśli mamy ją zapisaną w warunkach umowy, to musimy ją zapłacić. Dodatkowo wcześniejsza spłata kredytu nie umożliwia odzyskania środków, które wpłaciliśmy z tytułu ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Oprócz tego należy pamiętać, że jeśli do kredytu mieliśmy również przypisane inne produkty bankowe, to niestety, ale bank również nie musi nam zwracać kosztów, które ponieśliśmy z tego tytułu.

Czy wcześniejsza spłata kredytu może wiązać się z dodatkową opłatą?

Czasami w umowach kredytowych mogą znaleźć się zapisy dotyczące pobrania przez kredytodawcę opłaty za wcześniejszą spłatę zobowiązania. W przypadku umów zawartych po 21 lipca 2017 r., które dotyczą kredytów ze zmiennym oprocentowaniem, naliczenie przez bank dodatkowej opłaty jest możliwe maksymalnie w okresie 3 lat od podpisania umowy kredytowej, a wysokość prowizji za wcześniejszą spłatę nie może przekroczyć 3% wartości udzielonego finansowania. Czasami też kwota ta maleje wraz z czasem.

Takie ograniczenie nie obowiązuje jednak w przypadku kredytów ze stałą stawką oprocentowania. Wtedy zgodnie z przepisami ustawy o kredycie konsumenckim banki mogą zastrzec w umowie o kredyt prowizję za spłatę zobowiązania przed terminem, ale tylko jeśli:

  • stopa oprocentowania kredytu jest stała,
  • kwota spłacanego w okresie 1 roku kredytu jest wyższa niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z grudnia roku poprzedzającego rok spłaty kredytu, ogłoszonego w „Monitorze Polskim”.

W tym wypadku prowizja za wcześniejszą spłatę nie może być większa niż:

  • 1% spłacanej części kredytu – w sytuacji, gdy okres między datą spłaty kredytu a terminem jego spłaty przekracza 1 rok,
  • lub 0,5% spłacanej części kwoty kredytu – jeżeli okres ten nie przekracza 1 roku.

Dodatkowo, prowizja za wcześniejszą spłatę nie może być wyższa niż wysokość odsetek, które kredytobiorca musiałby zapłacić w czasie między spłatą kredytu przed terminem a terminem zakończenia umowy. Oprócz tego nie może być większa niż koszty kredytodawcy związane z tą spłatą.

Dlatego warto dokładnie przemyśleć, kiedy najlepiej spłacić kredyt. Zanim złożymy odpowiedni wniosek do banku, należy zapoznać się przepisami i przyjętą praktyką postępowania instytucji w takiej sytuacji. Coraz częściej jednak banki wychodzą naprzeciw klientom i wiele z nich rozpatruje wnioski o zwrot prowizji za wcześniejszą spłatę na korzyść kredytobiorców. Dodatkowo przesyłają zwrot środków w terminie. Na pewno widać wiele zmian w tym zakresie w ciągu ostatnich lat. Dlatego zawsze warto wnioskować o zwrot prowizji, zwłaszcza w przypadku kredytów konsumenckich.


Czytaj też:
Wcześniejsza spłata kredytu a odsetki – ile można zyskać? Czy to się opłaca?

Autor:
Źródło: WPROST.pl