Jednoosobowa działalność gospodarcza – jak założyć? Co warto wiedzieć?

Praca w wyznaczonych godzinach pod dyktando kierownika czy prezesa, wykonywanie zadań na czas i brak możliwości pracy na własnych zasadach to główne powody, dla których osoby postanawiają zakończyć swoją pracę na etacie. Najczęściej decydują się otworzyć jednoosobową działalność gospodarczą, która umożliwia elastyczność i większą swobodę. Czy w rzeczywistości tak to wygląda? Czym jest własna działalność i dla kogo może się okazać dobrym wyborem?

Co to jest samozatrudnienie?

Samozatrudnienie, czyli jednoosobowa działalność gospodarcza, została zdefiniowana w przepisach Ustawy Prawo Przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 roku. Definicja głosi, iż jest to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Dotyczy działalności wytwórczej, budowlanej, usługowej, handlowej oraz związanej z poszukiwaniem i wydobywaniem kopalin ze złóż. To również działalność polegająca na wykorzystywaniu wartości i rzeczy niematerialnych oraz prawnych.

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej musi być więc związane z nastawieniem na zysk, podejmowaniem czynności w sposób ciągły i zamierzający do osiągnięcia określonego celu, a także z odpowiedzialnością za podejmowane przez siebie decyzje.

Jednoosobowa działalność gospodarcza – dla kogo?

Możliwość prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce jest możliwe dla niemal każdego, a to za sprawą dużej swobody w przepisach prawnych. Podstawowym warunkiem jest posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych i podejmowania decyzji. Będąc osobą pełnoletnią, możesz prowadzić firmę samodzielnie z uwagi na możliwość ponoszenia pełnej odpowiedzialności za swoje działania. W przypadku osób niepełnoletnich, konieczna jest zgoda przedstawicieli ustawowych, czyli np. rodziców lub opiekunów prawnych.

Ważne jest to, że nie tylko obywatel Polski może otworzyć działalność w naszym kraju. Taką możliwość na takich samych zasadach jak Polacy mają również obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Obywatele państw spoza Unii Europejskiej oraz spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego również mogą wykonywać jednoosobową działalność gospodarczą w naszym kraju, ale pod warunkiem, że posiadają w Polsce zezwolenie na pobyt stały, pobyt czasowy lub np. zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej w określonym celu.

Decydując się na samozatrudnienie, warto jednak zastanowić się nad tym, czy jesteś gotowy na taki krok. Prowadzenie własnej firmy wiąże się z koniecznością podejmowania ważnych, strategicznych decyzji, odpowiedzialnością oraz posiadaniem wiedzy na temat finansów, by móc nimi zarządzać w odpowiedni sposób.

Rejestracja działalności w CEIDG – w jakich przypadkach jest konieczna?

W przypadku chęci prowadzenia własnej działalności, konieczne jest zarejestrowanie się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Jest to rejestr wszystkich przedsiębiorców posiadających jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce. Jednak nie każda działalność musi zostać zarejestrowana, dzięki czemu można uniknąć dodatkowych formalności. Takie działalności nazywane są jako działalność nierejestrowa. Nie ma więc obowiązku rejestracji działalności w CEIDG, jeśli:

• jesteś osobą fizyczną,
• w ciągu ostatnich pięciu lat nie wykonywałeś działalności gospodarczej,
• przychody z działalności nie przekraczają w żadnym miesiącu kalendarzowym kwoty równej 50% wysokości minimalnego wynagrodzenia,
• nie jest prowadzona działalność regulowana, czyli wymagająca koncesji lub zezwolenia,
• nie jest wykonywana działalność w ramach spółki cywilnej,
• wykonywana jest działalność agroturystyczna rolników, produkcja wina przez rolników lub rolniczy handel detaliczny.

We wszystkich pozostałych przypadkach konieczne jest zarejestrowanie działalności w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Jak wybrać nazwę firmy?

Bardzo często wybór nazwy firmy sprawia niemałe kłopoty. Jedynym wymogiem prawnym jest to, by zawierała ona Twoje (czyli właściciela) imię i nazwisko podane w mianowniku. Możliwe jest również podanie pseudonimu właściciela lub innego sformułowania, które zostanie zaakceptowane. Oprócz tego, warto dodać wyrazy określające profil działalności, miejsce lub chwytliwą nazwę, która przyciągnie klientów. Jeśli chcesz działać na rynku międzynarodowym, pomyśl nad nazwą w języku obcym.

Opodatkowanie jednoosobowej działalności gospodarczej

Zakładając jednoosobową działalność gospodarczą, stajesz się podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych. Do Ciebie należy decyzja, jaką formę opodatkowania dochodów wybierzesz. Możesz się zdecydować na:

• skalę podatkową – wynosi ona 17% – 5 100 zł dla podstawy do 120 000 zł oraz 15 300 zł + 32% dla nadwyżki ponad 120 000 zł dochodu,
• podatek liniowy – wynosi 19% dochodu,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawka zależna od rodzaju wykonywanej działalności i wyliczana na podstawie przychodu firmy.

Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą? Instrukcja krok po kroku

Przejście na samozatrudnienie i otwarcie jednoosobowej działalności gospodarczej nie jest skomplikowanym procesem, zwłaszcza, że wszystkie czynności można dokonać przez internet, co jest sporym ułatwieniem. Co więc musisz zrobić, by otworzyć swoją działalność? Kolejne kroki wyglądają następująco:

1. Wybranie nazwy firmy – podanie nazwy jest konieczne podczas otwierania działalności.
2. Określenie adresu, pod którym firma zostanie zarejestrowana – możesz prowadzić swoją firmę w jednym lub kilku stałych miejscach, np. w domu, biurze, coworkingu, punkcie usługowym lub mobilnie, jeśli wykonujesz swoje usługi z dojazdem do klienta. Możliwe jest podanie adresu stałego miejsca wykonywania działalności, dodatkowych stałych miejsc oraz adresu do doręczeń korespondencji. Do każdego z tych miejsc musisz jednak posiadać tytuł prawny do nieruchomości, czyli np. musisz być właścicielem lub współwłaścicielem lokalu mieszkalnego, dzierżawić lub wynajmować dany lokal.
3. Wybranie kodu PKD – każdy przedsiębiorca musi przypisać swoją działalność do kodu PKD, czyli kodu określonego w Polskiej Klasyfikacji Działalności. Jest on odpowiedni do rodzaju i charakteru wykonywanej działalności.
4. Wybranie formy opodatkowania dochodów – możliwość rozliczania się na zasadzie skali podatkowej, podatku liniowego lub ryczałtu.
5. Weryfikacja konieczności rejestracji jako czynny podatnik VAT – bycie podatnikiem VAT to obowiązek przedsiębiorców. Zwolnione z niego są jednak podmioty, których obrót nie przekracza 200 000 zł rocznie i zajmują się oni sprzedażą towarów i usług zwolnionych z VAT.
6. Weryfikacja konieczności posiadania koncesji lub licencji – w przypadku niektórych rodzajów działalności wymagane jest nabycie odpowiednich uprawnień, np. w przypadku usług transportu drogowego czy agencji pracy.
7. Wybór sposobu prowadzenia księgowości – istnieje obowiązek prowadzenia dokumentacji rachunkowej, tzn. gromadzenia faktur, ewidencji oraz rachunków. Wybrać zaś można formę prowadzenia księgowości, która może być uproszczona (ewidencja przychodów w ryczałcie lub księga przychodów i rozchodów) lub pełna (księgi rachunkowe). Księgowością możesz zająć się samodzielnie lub zlecić ją osobie lub firmie zewnętrznej.
8. Weryfikacja konieczności otwarcia konta firmowego – konieczne jest posiadanie rachunku firmowego w przypadku bycia podatnikiem VAT oraz dokonywania transakcji z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Jednak w każdym przypadku warto założyć konto firmowe, by oddzielić finanse firmy od tych prywatnych.
9. Wypełnienie formularza CEIDG-1 na stronie ministerstwa lub w e-PUAP
10. Rejestracja firmy – możesz zarejestrować firmę przez internet (przy użyciu Profilu zaufanego lub podpisu kwalifikowanego), osobiście w urzędzie miasta lub gminy lub listem poleconym.

Nadanie NIP i REGON dla jednoosobowej działalności gospodarczej

Po przejściu procesu rejestracji firmy należy zweryfikować, czy został nadany NIP oraz REGON. NIP, czyli Numer Identyfikacji Podatkowej, jest niezbędny do celów podatkowych, zaś REGON umożliwi załatwianie spraw w Urzędzie Skarbowym czy Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

Ile się czeka na założenie działalności?

Dobra informacja jest taka, że założenie jednoosobowej działalności gospodarczej może się odbyć nawet w ciągu jednego dnia. Czas ten może się jednak wydłużyć w przypadku niedopełnienia wszystkich formalności lub wybranego rodzaju działalności.

Co wiąże się z założeniem jednoosobowej działalności?

Przejście na samozatrudnienie ma oczywiście swoje zalety, jak i wady. Zdecydowanym plusem jest brak kosztów związanych z założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej (wyjątkiem są działalności wymagające nabycia licencji lub pozwolenia). Prowadzenie działalności to również brak wymogu tworzenia kapitału przedsiębiorstwa, niskie koszty obsługi księgowej, możliwość wyboru formy opodatkowania, a także możliwość zawieszenia czy likwidacji działalności w dowolnym momencie.

Do minusów zalicza się jednak obowiązek prowadzenia księgowości, odprowadzania składek do ZUS-u i samodzielnego płacenia należnych podatków. Na przedsiębiorcy ciąży również odpowiedzialność za zarządzanie majątkiem i konieczność podejmowania samodzielnych decyzji związanych z firmą.

Czytaj też:
Programista na samozatrudnieniu. Wiadomo, ilu specjalistów w IT wybiera jednoosobową działalność