System kaucyjny obejmuje jednorazowe opakowania po napojach wprowadzanych na rynek po 1 października 2025 r., pod warunkiem że są wyraźnie oznaczone symbolem kaucji. Dotyczy to puszek aluminiowych do 1 l (0,50 zł), butelek PET do 3 l (0,50 zł) oraz butelek szklanych do 1,5 l (1,00 zł). Nie wszystkie opakowania są objęte – w obiegu pozostają również wyłączenia ustawowe. Dlatego najprostsza zasada brzmi: sprawdź oznaczenie na etykiecie. Opakowania z symbolem zwracasz w systemie, a te bez – wyrzucasz do odpowiednich frakcji segregacji.
System kaucyjny
Ceny na półce nie zawierają kaucji – doliczana jest przy kasie. Przed zakupem warto zerknąć, czy na opakowaniu widnieje 0,50 zł lub 1,00 zł. Przykładowo: zgrzewka 6 butelek wody po 2 zł sztuka kosztuje przy kasie 15 zł, bo dopłacasz 3 zł kaucji, którą odzyskasz po zwrocie.
Czy można zignorować system? Tak – wrzucenie butelek i puszek z kaucją do zwykłych pojemników na szkło (zielony) lub plastik i metal (żółty) nie jest karane. Resortowe materiały informacyjne nie przewidują sankcji za takie postępowanie. Trzeba jednak liczyć się z tym, że kaucja przepada, więc zakupy realnie drożeją. Przykład rodziny kupującej miesięcznie wodę, napoje, soki w szkle i puszki pokazuje, że zwrot opakowań może dać ok. 28,50 zł oszczędności w budżecie – tyle tracimy, wyrzucając je do segregacji.
Jak odzyskać pieniądze
Aby odzyskać pieniądze, opakowania kaucyjne oddaje się w automacie lub punkcie zwrotu. Muszą być czyste, niezgniecione, z czytelnym kodem kreskowym; butelki z nakrętką zwracamy z zakrętką. Sklepy powyżej 200 m² mają obowiązek przyjmować zwroty i są odpowiednio oznaczone; mniejsze punkty mogą dołączyć dobrowolnie. Kaucja jest zwracana od razu – gotówką albo na kartę płatniczą (zależnie od możliwości punktu). Bony zakupowe są dopuszczalne, ale nie musisz ich przyjmować – masz prawo żądać zwrotu pieniędzy.
System kaucyjny został zaprojektowany jako zachęta finansowa i ma cel 90% odzysku surowców. Jeżeli konsumenci nie będą go stosować, państwo może w przyszłości sięgnąć po silniejsze bodźce. Ustawa przewiduje, że maksymalna stawka kaucji może sięgnąć 2 zł, a jej podwyższenie może być wprowadzone rozporządzeniem – po to, by utrzymać wysoki poziom zwrotów. Warto też wiedzieć, że środki z nieodebranych kaucji trafiają do operatorów systemu działających w modelu non-profit i muszą być przeznaczane na utrzymanie, rozwój systemu oraz działania edukacyjne.
Podsumowując: możesz wyrzucać opakowania kaucyjne do segregacji i nie poniesiesz kary, ale oddając je w systemie, odzyskujesz pieniądze i realnie obniżasz koszty zakupów, wspierając jednocześnie recykling.
Czytaj też:
ZUS dzieli 800 plus na pół. Ten zapis decyduje o niższej wypłacieCzytaj też:
System kaucyjny jako nowy podatek? „Nie ma powodu do paniki”