Jak przejść przez kryzys?

Pandemia koronawirusa wywołującego chorobę COVID-19 spowodowała globalne problemy gospodarcze. Niemal całkowicie zatrzymały się niektóre sektory gospodarki, przerwały się łańcuchy dostaw, wiele firm ma problemy z zaopatrzeniem. Na rynkach występuje efekt domina, który powoduje problemy finansowe u kolejnych przedsiębiorstw. Polski rząd przygotował pakiet, który ma możliwie zminimalizować negatywne efekty gospodarcze pandemii.

Tarcza antykryzysowa

Tarcza antykryzysowa jest to pakiet rozwiązań przygotowanych przez rząd w ramach walki z efektami gospodarczymi pandemii koronawirusa wywołującego chorobę COVID-19. Łączna kwota przeznaczona na ten cel to 212 mld zł, czyli ponad 10 proc. PKB Polski.

Do kogo trafią środki z tarczy?Do kogo trafią środki z tarczy?

Pomoc publiczna zostanie rozdysponowana w pięciu głównych obszarach. 7,5 mld zł zostanie przeznaczone na ochronę zdrowia, 30 mld wzmocni bezpieczeństwo pracowników, kolejne 30 mld zasili program inwestycji publicznych, 70,3 mld zł wzmocni system finansowy państwa i w reszcie 74,2 mld zł przeznaczone zostanie na finansowanie przedsiębiorstw.

Dofinansowanie wynagrodzeńDofinansowanie wynagrodzeń

W ramach tarczy antykryzysowej rząd przewidział dofinansowanie z Funduszu Pracy na pokrycie części kosztów wynagrodzeń dla pracowników firm oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne.

W przypadku spadku obrotów o:

  • Przynajmniej 30 proc.
    – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika
  • co najmniej 50 proc.
    – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 70 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika
  • co najmniej 80 proc.
    – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90 proc. wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika

Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty prowadzenia działalności gospodarczej zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych. Przedsiębiorca nie może mieć m.in. zaległości finansowych związanych z odprowadzaniem podatków oraz składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca III kwartału 2019 r.

Firmy mogą się także ubiegać o przyznanie 3-miesięcznego dofinansowania wynagrodzenia swoich pracowników w przypadku przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy oraz opłaty składek na ubezpieczenia społeczne.

Zwolnienie ze składek ZUSZwolnienie ze składek ZUS

W ramach tarczy firmy mogą złożyć do ZUS wniosek o zwolnienie z opłacania składek za 3 miesiące: od marca do maja 2020 r. Zwolnienie dotyczy składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych.

Umorzenie zaległości podatkowej

Ustawodawca przewidział także możliwość umorzenia zaległości podatkowych. Chodzi o sytuacje, gdy firma ma problem ze spłatą zaległego podatku, odsetek za zwłokę lub zapłatą opłaty prolongacyjnej.

Niskooprocentowana pożyczkaNiskooprocentowana pożyczka

Przedsiębiorca może też wystąpić o pożyczkę do kwoty 5 tys. zł. Będzie ona wypłacana jednorazowo, po podpisaniu umowy. Okres jej spłaty nie może przekroczyć 12 miesięcy, przy czym rozpoczęcie spłaty pożyczki będzie następowało po trzymiesięcznym okresie karencji.

Rada Ministrów może, w celu przeciwdziałania COVID-19, w drodze rozporządzenia przedłużyć okres spłaty pożyczki ponad przewidziane 12 miesięcy, mając na względzie okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii oraz skutki nimi wywołane.

Pożyczka wraz z odsetkami na wniosek mikroprzedsiębiorcy podlega umorzeniu pod warunkiem, że mikroprzedsiębiorca będzie prowadził działalność gospodarczą przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki. Oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej przez okres 3 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki, zawarte jest we wniosku o umorzenie pożyczki, Pożyczkobiorca składa je pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Gwarancje de minimis od BGK

Przedsiębiorca może wystąpić o gwarancję zabezpieczenia spłaty kredytu obrotowego lub inwestycyjnego do BGK. Główne zmiany w ich funkcjonowaniu to:

  • zwiększenie zakresu gwarancji do 80 proc. kwoty kredytu
  • brak prowizji za udzielenie gwarancji
  • wydłużenie maksymalnego okresu gwarancji z 27 do 39 miesięcy dla kredytu obrotowego

Tarcza antykryzysowa 2.0Tarcza antykryzysowa 2.0

17 kwietnia prezydent Andrzej Duda podpisał pierwsze rozszerzenie pakiety tarczy antykryzysowej, zwane Tarczą 2.0.

Celem nowej ustawy jest zapewnienie płynności finansowej dla przedsiębiorstw, która ma być możliwa dzięki instrumentom oferowanym przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Kapitał ma być kierowany przede wszystkim do sektora transportowego. Pomoc ma polegać również na udzielaniu pożyczek płynnościowych umożliwiających wsparcie bieżącego funkcjonowania firm z 15-miesięczną karencją w spłacie.

W ramach ustawy przewidziano także zwiększenie dostępności pożyczek dla mikroprzedsiębiorców. Chodzi o tak zwane osoby samozatrudnione, czyli firmy, które nie posiadają żadnego pracownika. Aby skorzystać z umorzenia pożyczki, mikrofirma będzie musiała prowadzić działalność przez 3 miesiące od dnia jej udzielenia.

Wakacje składkowe poszerzone

Tarcza 2.0 poszerzyła także grupę uprawnioną do skorzystania z tak zwanych "wakacji składkowych", czyli zwolnienia z konieczności opłaty składek na ZUS przez trzy miesiące. Dzięki ustawie mogą ubiegać się o to również firmy zatrudniające do 49 pracowników.

W przypadku firm, które zatrudniają od 10 do 49 osób, wakacje składkowe możliwe będą tylko w wysokości 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek. Zwolnieniem ze składek objęto też wszystkich płatników będących spółdzielniami socjalnymi, bez względu na liczbę pracowników.

Świadczenie postojowe

W ramach tarczy 2.0 ustawodawca przewidział także ponowną wypłatę tak zwanego świadczenia postojowego. Zamiast wypłaty jednorazowej przedsiębiorcy oraz osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne, czyli tzw. śmieciówki, będą mogły się ubiegać o wypłatę świadczenia nawet trzykrotnie. Ustawa rozszerzyła także możliwość wsparcia o firmy, które powstały między 1 lutego a 1 kwietnia 2020 roku. Z konieczności opłaty składek ZUS zwolnione zostały wszystkie firmy jednoosobowe, bez względu na wysokość przychodu.

Tarcza finansowa PFRTarcza finansowa PFR

To właśnie w ramach tarczy 2.0 uruchomiono możliwość uruchomienia tak zwanej Tarczy Finansowej PFR, która dzięki emisji obligacji zwiększy pulę pomocy dla firm o 100 mld zł.

Zwolnienie ze składek nie jest dochodem

W ustawie zapisano także, że przychody uzyskane przez przedsiębiorstwo z tytułu zwolnienia ze składek ZUS, nie są przychodem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz osób prawnych. Dochodem nie będzie także kwota umorzonej pożyczki stanowiącej wsparcie.

Przedłużona kadencja prezesów związków sportowych

Tarcza 2.0 dotknęła także związków sportowych. Chodzi o kadencje ich prezesów. W przypadku upływu kadencji organów polskiego związku sportowego do dnia 30 czerwca 2021 r. kadencja tych organów ulega przedłużeniu nie dłużej niż do dnia 30 września 2021 r. Zapis ten spowodował m.in., że przedłużona została kadencja prezesa PZPN Zbigniewa Bońka.

Tarcza antykryzysowa 3.0Tarcza antykryzysowa 3.0

28 kwietnia na stornie Sejmu pojawił się projekt tarczy antykryzysowej 3.0, czyli nowelizacji niektórych ustaw „w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2”, czyli pakietu tarczy 2.0.

Koszt tarczy 3.0

Szacowany koszt nowych rozwiązań antykryzysowych, zawartych w projekcie nowelizacji ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, który właśnie trafił do Sejmu, to blisko 2,62 mld zł. Projekt przygotowała Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Tarcza 3.0 – źródła finansowania

Źródłem finansowania nowych rozwiązań ma być: budżet państwa (900 mln zł z części: sprawy wewnętrzne, obrona narodowa i transport), Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 (900 mln zł) Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (822,1 mln zł) oraz Fundusz Pracy i Fundusz Alimentacyjny.

Dokapitalizowanie ARP

Tarcza 3.0 zakłada umożliwienie dokapitalizowania Agencji Rozwoju Przemysłu, której działania mają doprowadzić do ograniczenie problemów przedsiębiorców związanych z pozyskaniem finansowania na realizację projektów inwestycyjnych.

Rozszerzenie zwolnienia

W projekcie przewidziano umożliwienie skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek osobom opłacającym składki na własne ubezpieczenia w sytuacji, gdy ich przychód był wyższy niż 300 proc. prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., ale ich dochód z tej działalności w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7000 zł.

Wsparcie dla kolei

Zapisano także wprowadzenie dwóch mechanizmów wsparcia dla przewoźników kolejowych: wsparcia bezpośredniego, które ma zapewnić samym płynność finansową operatorów oraz dodatkowego wsparcie finansowego na realizację zobowiązań.

Wsparcie dla przewoźników autobusowych

Ma ono na celu utrzymanie funkcjonowania komunikacji autobusowej na liniach regularnych dla przewoźników autobusowych w czasie zmniejszonej mobilności pasażerów, tj. czasowe (od 1 kwietnia 2020 r. do 31 grudnia 2020 r.) zwiększenie dopłaty do kwoty deficytu 1 wozokilometra zrealizowanego w ramach linii komunikacyjnej (w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej) z 1 zł do 3 zł.

Gwarancje kredytowe dla PKP

Ustawa zakłada także umożliwienie udzielenia gwarancji Skarbu Państwa na zaciągnięcie przez PKP PLK kredytu w EBI do 100 mln euro z przeznaczeniem na finansowanie realizacji projektu polegającego na nabyciu 3 oraz modernizacji sprzętu.

Zmiany w funduszu alimentacyjnym

W ustawie zapisano zmianę w zakresie funduszu alimentacyjnego polegającą na podwyższeniu kwoty kryterium dochodowego uprawniającej do świadczeń z tego funduszu (dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie) do kwoty 900 zł.

Podatek od platform VOD

Rząd planuje także wsparcie sektora kultury – kinematografii – przez pozyskanie dodatkowych środków dla Polskiego Instytut Sztuki Filmowej w celu poprawy sytuacji na rynku polskiej sztuki filmowej. W tym celu planowane jest wprowadzenie podatku „w postaci 1,5 proc. przychodu uzyskanego z opłat umożliwiających korzystanie z portali usług medialnych w Polsce na rzecz Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej”. Chodzi o popularne platformy streamingowe, takie jak Netflix czy Ipla, oferujące usługi wideo na żądanie.

Zawieszenie kredytu studenckiego

W ustawie znajduje się również wsparcie dla studentów, w postaci rozszerzenia możliwości zawieszenia spłaty kredytu studenckiego. „Zgodnie z proponowanymi rozwiązaniami kredytobiorca po złożeniu wniosku do instytucji kredytującej uzyska zawieszenie nie tylko raty kapitałowej, ale również odsetkowej, na okres do 6 miesięcy. W konsekwencji nastąpi całkowite wstrzymanie spłaty kredytu studenckiego” – czytamy w uzasadnieniu.

Tarcza finansowa PFR

Jednym z elementem wsparcia przedsiębiorców jest tarcza finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju. Jest ona skierowana do mikro, małych, średnich i dużych przedsiębiorstw, a jej łączna pula to 100 mld zł. Jej celem jest ochrona rynku pracy i zapewnienie firmom płynności finansowej w okresie poważnych zakłóceń w gospodarce. Program skierowany jest do około 670 tys. polskich przedsiębiorców.

Jak finansowana jest tarcza?

Finansowanie tarczy finansowej, której wartość opiewa na ok. 100 mld zł (4,5 proc. PKB), będzie pochodziło z emisji obligacji z gwarancjami Skarbu Państwa przez PFR, natomiast Narodowy Bank Polski będzie mógł skupować te papiery od banków komercyjnych.

– Emisji będziemy teraz dokonywali co tydzień albo co dwa tygodnie. Będą to również i inne terminy zapadalności - będą 10-latki, będą 7-latki, ale mogą też być 2-latki. Chcemy, aby to nasze zadłużenie było w miarę równomiernie rozłożone w okresie 10 lat – powiedział Paweł Borys, prezes PFR.

Tarcza finansowa PFR – wnioski o wypłatę pomocy

Program wymagał akceptacji Komisji Europejskiej, która została ogłoszona 27 kwietnia. Przyjmowanie wniosków Mikrofirm oraz Małych i Średnich Firm w systemach bankowości elektronicznej rozpoczęło się 29 kwietnia o godz. 18:00.

Tarcza finansowa – podział środków

W ramach tarczy finansowej PFR rozdysponowane zostanie 100 mld zł. Do mikrofirm, które zatrudniają co najmniej jednego pracownika, trafi 25 mld zł. Tarcza dla małych i średnich przedsiębiorstw, czyli takich, które zatrudniają nie więcej niż 249 pracowników, jest największa. Do sektora MŚP trafi 50 mld zł. Pozostałe 25 mld zł przeznaczone zostało na wsparcie dla dużych firm, czyli takich zatrudniających ponad 249 pracowników.

Kto może się ubiegać o wsparcie?

Warunkiem ubiegania się o wsparcie w ramach tarczy finansowe PFR jest wykazanie spadku przychodów o co najmniej 25 proc. w stosunku rok do roku lub porównując z miesiącem poprzedzających lockdown.

Termin spłaty

Subwencja przyznana w ramach tarczy finansowej PFR wyniesie co najmniej 12 tys. zł na jednego pracownika dla mikrofirm. Przedsiębiorcy będą musieli zacząć jej spłatę dopiero po 12 miesiącach od przyznania. Rząd zakłada, że aby utrzymać jak najwięcej miejsc pracy, możliwe będzie umorzenie aż 75 proc. subwencji dla mikrofirm i MŚP.

Rozwiązania dla pracownikówRozwiązania dla pracowników

Tarcza antykryzysowa w większości oparta jest o rozwiązania, które mają pomóc firmom przetrwać kryzys wywołany efektami pandemii koronawirusa. Cześć zapisów pakietu bezpośrednio dotyczy jednak również pracowników. Na co mogą liczyć osoby zatrudnione w firmach dotkniętych kryzysem?

Zwolnienie z podatku dochodowego od świadczenia postojowego

W ramach zapisów tarczy antykryzysowej pracownik zostaje zwolniony z podatku dochodowego od przychodów z tytułu świadczenia postojowego, jeśli zostanie nim objęty.

Dotyczy to pracowników, którzy ze względu na ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego otrzymują:

  • świadczenie postojowe
  • zakwaterowanie i wyżywienie od pracodawcy

Zasiłek opiekuńczy

Tarcza Antykryzysowa wprowadziła możliwość złożenia wniosku o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na dodatkowe 14 dni. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy mogą pobierać osoby, które opiekują się:

  • osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat albo orzeczeniem o niepełnosprawności, w przypadku zamknięcia placówki
  • chorym dorosłym niepełnosprawnym członkiem rodziny, w przypadku zawieszenia działalności placówek dziennego pobytu
  • dzieckiem do ukończenia 8 roku życia

Brak kary za opóźnienie w złożeniu deklaracji PIT

Osobom, które spóźnią się ze złożeniem deklaracji podatkowej, nie grozi odpowiedzialność karna, jeśli nie zdążyły złożyć zezniania podatkowego do końca kwietnia.

Jeśli doszło do spóźnienia w złożeniu zeznania o wysokości osiągniętego dochodu za 2019 r. do końca kwietnia, pracownik nie będzie musiał składać czynnego żalu i nie poniesie odpowiedzialności karno-skarbowej z tego tytułu. Zeznanie należy złożyć jednak najpóźniej do dnia 31 maja 2020 r.

Zwolnienie z opłaty prolongacyjnej

Osobom, które ze względu na panującą sytuację spóźniają się z płatnością podatku, nie zostaną naliczone opłaty prolongacyjne w przypadku złożenia wniosku o odroczenie lub rozłożenie na raty podatków, stanowiących dochód budżetu państwa.

Koronawirus – co to jest?

Koronawirusy to nazwa ogólna wirusów z podrodziny Coronavirinae występujących w czterech rodzajach: alfa-, beta-, delta- i gamma-. Nosicielami tych wirusów są z reguły ssaki lub ptaki. Ciężko wyhodować je w warunkach laboratoryjnych. W historii medycyny źródłem koronawirusów okazał się także człowiek, zwłaszcza w przypadku głośnej przed kilkunastoma laty epidemii wyjątkowo groźnego SARS. Niewiele lat później świat obiegła wieść o wirusie MERS. Koronawirusy występują często i mają tendencję do mutowania na poziomie genomu w różne formy.