Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) coraz częściej przeprowadza kontrole pracowników na zwolnieniach lekarskich. Ma to na celu weryfikację zasadności L4 i sposobu jego wykorzystania.
ZUS przeprowadza dwa rodzaje kontroli L4:
-
Kontrola orzekania: lekarz orzecznik ZUS może sprawdzić, czy zwolnienie zostało wystawione na podstawie rzeczywistej choroby. Może wezwać pacjenta na dodatkowe badanie lub przejrzeć jego dokumentację medyczną. Jeśli uzna, że nie ma podstaw do kontynuacji zwolnienia, wystawi decyzję o skróceniu okresu niezdolności do pracy,
-
Kontrola prawidłowego wykorzystania L4: pracownicy ZUS sprawdzają, czy pracownik przestrzega zaleceń lekarskich i nie podejmuje działań, które mogą opóźniać powrót do zdrowia, np. pracy zarobkowej czy podróży. Kontrola odbywa się zwykle w miejscu pobytu chorego, zgodnie z adresem podanym na zwolnieniu.
Przybywający na L4 pracownik musi podać prawdziwy adres swojego pobytu, a jeśli miejsce ulega zmianie, to należy poinformować o tym ZUS i pracodawcę w ciągu trzech dni. Jeśli kontrolerzy nie zastaną pracownika pod wskazanym adresem, wówczas musi on przedstawić wyjaśnienia. W przypadku kontroli pracownik musi umożliwić kontrolerom dostęp do miejsca pobytu i udzielić niezbędnych wyjaśnień. Brak współpracy może prowadzić do cofnięcia zasiłku chorobowego.
ZUS zakwestionował blisko 30 tys. L4
Jak wynika z danych przesłanych "Wprost" przez ZUS, w roku ubiegłym przeprowadzono 461,2 tys. kontroli osób przebywających na zwolnieniu lekarskim (w 2022 roku było ich niemal 430 tys.). ZUS zakwestionował 28,9 tys. L4, co skutkowało wstrzymaniem wypłaty zasiłków chorobowych (rok wcześniej zakwestionowano 23,8 tys. zwolnień).
– W 2023 roku 89 tys. osób poddano kontroli prawidłowości wykorzystania zwolnień lekarskich (w 2022 r. – 62,9 tys. osób), 9,2 tys. pozbawiono prawa do zasiłku (w 2022 r. – 7,8 tys. osób) – informuje „Wprost" Wojciech Dąbrówka, rzecznik ZUS. – Kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy poddano w 2023 roku 372,2 tys. osób (w 2022 r. – 367 tys. osób). Wydanych zostało 19,7 tys. decyzji o braku prawa do zasiłku (w 2022 r. – 16 tys.) – dodaje.
Co Polacy robią na L4?
Osoby przebywające na L4 powinny wykorzystywać je zgodnie z przeznaczeniem. Nie zawsze jednak tak się dzieje, a to co Polacy robią przebywając na zwolnieniu niekiedy może szokować. – Znany jest przypadek ubezpieczonej, która była na zwolnieniu i w tym czasie wzięła ślub oraz uczestniczyła w zorganizowanym przez siebie weselu – przekazuje „Wprost" rzecznik ZUS.
Dąbrówka zdradza, że nadal trafiają się osoby, które zamiast wypoczywać w domowych warunkach, wypoczywają na zagranicznych wyjazdach. Inni przebywają co prawda w kraju, ale wykonują czynności, których osoba chora z pewnością robić nie powinna. – Mężczyzna w trakcie świadczenia rehabilitacyjnego wykonywał prace remontowe budynku wielorodzinnego. Świadczenie było przyznane w związku ze schorzeniem kręgosłupa. Ubezpieczony, mimo że był widziany przez osoby kontrolujące przy remontowanym budynku zaprzeczał, że pracuje. ZUS nie dał wiary wyjaśnieniom i odmówił prawa do świadczenia rehabilitacyjnego – tłumaczy rzecznik ZUS.
– Inny mężczyzna w czasie zwolnienia pomagał przy organizacji imprez kulturalnych np. koncertów, festynów, a kolejny ubezpieczony, zamiast odpoczywać, pracował jako DJ w klubie – wylicza Dąbrówka.
Rzecznik ZUS informuje również o przypadkach osób, które w trakcie zwolnienia pracowały komisji wyborczej, pikietowały, zbierały kalafior, bądź pomagały w budowie kurnika.
Konsekwencje nadużywania zwolnień lekarskich mogą być dotkliwe, zarówno dla pracownika, jak i lekarza wystawiającego L4. Jeśli ZUS uzna, że zwolnienie zostało niewłaściwie wykorzystane, może cofnąć wypłatę zasiłku chorobowego i zażądać jego zwrotu. Z kolei pracodawca – jeśli uzna, że pracownik naruszył podstawowe obowiązki pracownicze (np. pracował zarobkowo na L4) – ma prawo zwolnić go w trybie natychmiastowym. Jeśli chodzi o kary dla lekarza, to ZUS może cofnąć mu uprawnienia do wystawiania zwolnień lekarskich lub skierować zawiadomienie do prokuratury.
Czytaj też:
L4 na kilka tygodni wstecz? Ten lekarz je wystawiCzytaj też:
Specjalny rodzaj L4. Możesz wychodzić z domu bez limitu