Pracownicze Programy Kapitałowe to stosunkowo nowy sposób budowania oszczędności na emeryturę. Zakłada, że aż trzy podmioty będą brały udział w tworzeniu tej „poduszki bezpieczeństwa”: poza samym pracownikiem do systemu dorzucają się pracodawca i państwo.
Wpłaty do PPK stanowią określony procent wynagrodzenia pracownika. Wpłata finansowana przez uczestnika PPK stanowi zasadniczo 2 proc., a wpłata podstawowa finansowana przez pracodawcę to 1,5 proc. wynagrodzenia. Uczestnik PPK może finansować także wpłatę dodatkową w wysokości do 2 proc., a pracodawca wpłatę dodatkową w wysokości do 2,5 proc. wynagrodzenia. Do tego państwo dorzuca 250 zł jako wpłatę powitalną oraz 240 zł jako dopłatę roczną. Te pieniądze są dopisywane do konta uczestnika PPK i nie wymagają podejmowania przez niego żadnych działań.
PPK to program dobrowolny dla pracowników (co innego dla pracodawców, którzy mają obowiązek stworzyć swoim pracownikom możliwość oszczędzania), więc w każdym momencie można do niego przystąpić i w każdym złożyć rezygnację z oszczędzania. W każdej chwili można także wypłacić zgromadzone pieniądze. Rezygnacja nie musi być decyzją na całe życie: w dowolnym momencie pracownik może złożyć wniosek o ponowne przystąpienie do programu, a wtedy składki na nowo będą pobierane.
Na co można przeznaczyć pieniądze z PPK
Uczestnik sam decyduje, co zrobi z zaoszczędzonymi przez lata pieniędzmi. Środki mogą zostać wypłacone w dowolnym momencie – bez podawania powodu. Najbardziej jest jednak premiowane oszczędzanie do 60. roku życia, tak by pieniądze wykorzystać już po zakończeniu aktywności zawodowej. Będą one kolejnym – obok emerytury wypłacanej przez ZUS i z OFE – filarem emerytalnym.
Wypłatę przed 60. rokiem życia na dowolny cel określa się mianem zwrotu i następuje ona poprzez złożenie odpowiedniej dyspozycji. Przepisy przewidują także wypłatę środków na wkład własny do kredytu hipotecznego oraz w przypadku poważnego zachorowania, co nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi potrąceniami.
Jak zapisać się do PPK
Jeśli jesteś pracownikiem lub zleceniobiorcą, to nie musisz zrobić nic. Firmy mają obowiązek utworzyć PPK, a wszyscy zatrudnieni – w oparciu o umowę o pracę i umowę zlecenia – zapisywani są do programu automatycznie.
Tak właśnie działa autozapis: jeśli pracownik/zleceniobiorca w wieku 18-55 lat nie złożył deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, pracodawca sam „zapisuje” go do programu. Raz złożona deklaracja o rezygnacji nie obowiązuje dożywotnio: co cztery lata pracownicy muszą ponownie złożyć deklarację o rezygnacji. W razie jej braku zostaną automatycznie zapisani do PPK.
Zbliża się termin złożenia deklaracji rezygnacji: 28 lutego 2023 r. wygasną wszystkie złożone do tej pory deklaracje. Działy kadr w firmach powinny poinformować pracowników, co powinni zrobić, jeśli nie chcą oszczędzać w PPK.
Samozatrudnieni a PPK
Program Pracownicze Plany Kapitałowe jest skierowany do pracowników zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw oraz osób pracujących w jednostkach sektora finansów publicznych. Przepisy wprowadzają obowiązek tworzenia PPK przez wszystkie podmioty prowadzące działalność i zatrudniające pracowników.
Ustawa o PPK zobowiązuje do wdrożenia programu oszczędnościowego większość podmiotów zatrudniających pracowników. Do grupy tej należą spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, fundacje, spółdzielnie oraz kluby sportowe, czyli każde przedsiębiorstwo, gdzie pracuje co najmniej jeden pracownik. W każdym z tych przypadków pracodawca musi zapisać do PPK osoby u siebie zatrudnione.
Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie mogą utworzyć PPK. Zmieni się to, gdy taki przedsiębiorca zatrudni choć jednego pracownika. Z tą chwilą staje się – w rozumieniu ustawy o PPK – podmiotem zatrudniającym i będzie zobowiązany do utworzenia PPK.
Dlaczego wielu Polaków rezygnuje z PPK
Osoby, które zdecydowały się zrezygnować z PPK już po pierwszym autozapisie lub noszą się z taką decyzją, wskazują na kilka powodów, które budzą ich nieufność. Wielu nie chce zmniejszać miesięcznego wynagrodzenia, inni deklarują, że chcą samodzielnie oszczędzać na emeryturę. Część pracujących otwarcie mówi, że nie ufa zapewnieniom funduszy inwestycyjnych, że pomnożą oszczędności; obawiają się też, że po latach uzyskają z systemu mniej niż do niego włożyli. Sceptycy zwracają też uwagę, że boją się, że w przyszłości politycy przejmą pieniądze zgromadzone w PPK albo zadecydują o przeniesieniu ich do jakiegoś innego funduszu.
Takie obawy nie są niczym niestosownym: świadczą o tym, że Polacy poważnie myślą o swoich oszczędnościach i chcą mieć pewność, że nie stracą poprzez przekazanie ich do PPK. Na większość tych wątpliwości można udzielić odpowiedzi. Osoby, które nie ufają PPK albo nie rozumieją jego mechanizmów, mogą zapoznać się z materiałami zawartymi w serwisie mojeppk.pl lub wziąć udział w Akademii Korzyści. Wyjaśniamy, na czy polega na zupełnie nowa inicjatywa i dlaczego warto się nią zainteresować.
Akademia Korzyści dla uczestników PPK
Celem Akademii jest przedstawienie zasad funkcjonowania programu. To nie tylko bogata baza napisanych w przystępny sposób artykułów, ale także konkursy z nagrodami, których łączna pula wynosi ponad milion złotych.
Na stronie https://www.akademiappk.pl/ znajdują się quizy z wiedzy o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Za każdą poprawną odpowiedź na pytanie uczestnik konkursu otrzymuje losy, które biorą udział w sześciu losowaniach nagrody głównej – każdorazowo jest to 100 tysięcy złotych. Nagród jest jednak znacznie więcej.
Kto może wziąć udział w Akademii Korzyści PPK
Uczestnikiem Akademii Korzyści PPK może być każda osoba, która ukończyła 18 lat oraz jest uczestnikiem PPK lub będzie uczestnikiem PPK najpóźniej w chwili pierwszego losowania nagród, w którym weźmie udział. Pierwsze losowanie odbędzie się 12 kwietnia 2023 r. Oznacza to, że uczestnik może zapisać się do loterii już teraz, nawet jeśli dołączy do PPK np. w ramach autozapisu w późniejszym czasie.
Akademia Korzyści PPK realizowana będzie od stycznia do października 2023 roku. Więcej informacji na temat tego programu można znaleźć na stronie internetowej https://www.mojeppk.pl/aktualnosci/akademia-korzysci-ppk.html.
PPK jako benefit pracowniczy
PPK to nie tylko dodatkowe zabezpieczenie na emeryturę – pieniądze „pracują” przez kilkadziesiąt lat, to ich wartość pomnaża się. Może też stanowić także benefit dla pracowników. Jak to możliwe?
Pracodawcy mogą wykorzystać system PPK do wyróżnienia oraz nagradzania osób zatrudnionych. Chociaż podstawowa wysokość wpłaty pracodawcy wynosi 1,5 proc. wynagrodzenia brutto, możliwe jest również zwiększenie tej wysokości o dodatkową, dobrowolną wpłatę do 2,5 proc. wynagrodzenia brutto. Dzięki temu pracownik otrzyma w sumie co miesiąc 4 proc. ze strony podmiotu zatrudniającego.
Zwiększenie wysokości wpłat na konta uczestników PPK ze strony pracodawcy staje się w takiej sytuacji ich benefitem. Przy wynagrodzeniu rzędu 4000 zł brutto miesięcznie (czyli 2853 zł „na rękę”) dodatkowe 2,5 proc. od pracodawcy przekłada się na 1200 zł rocznie. W wieloletniej perspektywie są to już konkretne pieniądze, które – po uwzględnieniu zysków, jakie wypracują fundusze inwestycyjne – w wyraźny sposób wpłyną na wysokość świadczeń emerytalnych.