Biura rachunkowe próbują zapewnić usługobiorcom kompleksową obsługę, natomiast przekroczenie granicy pomiędzy wsparciem księgowym a doradztwem podatkowym jest niezgodne z prawem i może narazić biuro rachunkowe na poważne konsekwencje. Księgowi nieposiadający stosownych uprawnień mogą zostać obciążeni grzywną w wysokości do 50 tys. zł. Należy pamiętać, że polisy ubezpieczeniowe OC dedykowane biurom rachunkowym nie obejmują czynności znajdujących się poza kompetencjami księgowego.
Księgowy w świetle prawa
Księgowy działa w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, a zakres czynności, które można w ramach tej działalności podjąć, precyzyjnie określa ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, która obejmuje:
- prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;
- okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;
- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego;
- sporządzanie sprawozdań finansowych;
- gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,
- poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.
Doradca w świetle prawa
Doradca działa na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym, która obejmuje:
- udzielanie porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych i celnych podatników, płatników i inkasentów oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami;
- prowadzenie ksiąg rachunkowych, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie;
- sporządzanie zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie;
- reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i przed organami sądowymi;
- wykonywanie niezależnego audytu funkcji podatkowej.
Ustawa ta zastrzega, że zawodowe wykonywanie tych czynności jest zastrzeżone dla podmiotów uprawnionych, czyli osób fizycznych wpisanych na listę doradców podatkowych, adwokatów i radców prawnych oraz dla biegłych rewidentów.
Skorzystanie z usług doradcy podatkowego który wykonuje zawód zaufania publicznego zapewnia szereg korzyści, ułatwień w prowadzeniu biznesu. Doradca podatkowy zgodnie z obowiązującymi jego zasadami etyki zobowiązany jest do obrony interesów swojego klienta, przy zachowaniu szacunku wobec organów państwa, bez względu na własne korzyści oraz konsekwencje. Jedną z możliwości jest udzielenie pełnomocnictwa ogólnego, które upoważnia doradcę do działania we wszystkich sprawach podatkowych oraz w innych sprawach należących do właściwości organów podatkowych. Przykładowo w razie wątpliwości może wystąpić w imieniu podatnika o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie chociażby w sprawie zaliczenia konkretnych kosztów do kosztów uzyskania przychodu, co pozwoli zmniejszyć podatek.
Atrybutami doradcy podatkowego będą m.in.:
1.Wysokie wymagania dla kandydatów do zawodu:
- wykształcenie wyższe, posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych, korzystanie z pełni praw publicznych, posiadanie nieskazitelnego charakteru jak również dotychczasowe postępowanie daje rękojmię, że doradca podatkowy będzie prawidłowo wykonywać ten zawód
- egzamin, który składa się z dwóch części: pisemnej i ustnej. sześciomiesięczna praktyka zawodowa
2.Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej która jest fundamentem zawodu zaufania publicznego.
Zgodnie z przepisami doradca podatkowy ma obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie fakty i informacje, jakie powziął w związku z wykonywaniem zawodu, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w odrębnych ustawach. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej jest nieograniczony w czasie i trwa także po ustaniu stosunku prawnego, na podstawie którego doradca podatkowy wykonywał czynności zawodowe. Obowiązek ten obowiązuje również po zaprzestaniu wykonywania zawodu doradcy podatkowego albo skreśleniu z listy doradców podatkowych. Z tajemnicy zwolnić może tylko sąd.
3. Podnoszenie kwalifikacji i przestrzegania zasad etyki
Stałe podnoszenie kwalifikacji zawodowych doradców podatkowych obejmuje wybrane, według potrzeb doradcy podatkowego, formy kształcenia.
4.Odpowiedzialność dyscyplinarna
Zgodnie z ustawa o doradztwie podatkowym doradcy podatkowi ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków zawodowych określonych prawem oraz za czyny sprzeczne z zasadami etyki zawodowej. Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 6 miesięcy do 3 lat, pozbawienie prawa wykonywania zawodu. Wymierzenie kary pozbawienia prawa wykonywania zawodu pociąga za sobą skreślenie z listy doradców podatkowych. Również na zasadach określonych w kodeksie cywilnym, w razie wyrządzenia szkody przy wykonywaniu czynności doradca podatkowy oraz osoby, z pomocą których czynności te wykonuje lub którym powierza ich wykonanie, ponoszą odpowiedzialność za szkodę.
5.Obowiązkowe ubezpieczenie OC
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 4 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów wykonujących doradztwo podatkowe zgodnie z którym obowiązek ubezpieczenia powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania czynności doradztwa podatkowego, a minimalna suma gwarancyjna w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi 10 000 euro. Wynegocjowana przez Krajową Izbę Doradców Podatkowych minimalna suma gwarancyjna dla polis zawieranych w ramach Umowy Generalnej wynosi 60 000 PLN.
Główne różnice pomiędzy księgowym a doradcą podatkowym:
Księgowy |
Doradca podatkowy |
Działalność księgowego nie podlega nadzorowi przez żaden z organów. |
Nad wykonywaniem zawodu przez doradcę podatkowego nadzór sprawuje Krajowa Izba Doradców Podatkowych. |
Księgowy pozbawieni jest uprawnień do reprezentowania klientów przed organami podatkowymi. |
Doradca podatkowy może reprezentować podatnika przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi. |
Księgowy nie jest objęty tajemnicą zawodową. Może być, podobnie jak inni pracownicy biura rachunkowego, przesłuchiwany jako świadek przez organy podatkowe i sądy. |
Doradcę podatkowego, a także jego pracowników, obowiązuje tajemnica zawodowa. Doradca podatkowy zobowiązany jest do przestrzegania tajemnicy zawodowej, z której zwolnić go może tylko sąd. Przyczyną powstania odrębnego zawodu doradcy podatkowego było dążenie do zagwarantowania klientom doradców podatkowych komfortu powierzania im poufnych informacji podatkowych, finansowych lub rachunkowych. |
Księgowy nie ma obowiązku podnoszenia swoich kwalifikacji. Udział w szkoleniach jest dobrowolny |
Doradcy podatkowi zobowiązani są ustawą do podnoszenia swoich kwalifikacji. |
Księgowy pozbawiony jest możliwości poświadczania kopii dokumentów. Klient księgowego zobowiązany jest przedstawiać oryginały dokumentów. |
Doradcy podatkowemu przysługuje prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem. |
Księgowy prowadzący biuro rachunkowe ma obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Brak polisy może skutkować karą grzywny. |
Doradca podatkowy zobowiązany jest do zawarcia umowy ubezpieczenia OC. Brak polisy może skutkować skreśleniem z listy doradców podatkowych lub pozbawieniem prawa wykonywania zawodu. |
Brak egzaminów. |
Obowiązek zdania państwowego egzaminu z wynikiem pozytywnym składającego się z części pisemnej oraz ustnej. |
Wykształcenie średnie |
Wykształcenie wyższe. |
Jacek Dziuba – ekspert w zakresie zarządzania finansami oraz prawa podatkowego i finansowego. Doradca podatkowy. Certyfikowany główny księgowy i dyrektor finansowy. Stały komentator dziennika "Rzeczpospolita". Absolwent finansów i bankowości w Wyższej Szkole Ubezpieczeń i Bankowości. Ukończył studia podyplomowe z zarządzania finansami w Akademii Leona Koźmińskiego i ze sprawozdawczości finansowej na Uniwersytecie Warszawskim. Wykładowca m.in na studiach MBA. Realizuje ścieżkę ACCA. Doktoryzuje się z ekonomii i finansów na Uniwersytecie Łódzkim. Od 5 lat prowadzi Kancelarię Doradztwa Podatkowego i Finansowego.