Po raz pierwszy w historii Złotej 100 Polskiego Rolnictwa doceniono branżę ziemniaczaną, a Pan został wyróżniony Orłem Wprost Polskiego Rolnictwa. Polska Federacja Ziemniaka to prężnie działająca organizacja, ale sytuacja na rynku wcale ciekawa nie jest…
Tomasz Bieńskowski, prezes Polskiej Federacji Ziemniaka: Nasza federacja jest bardzo prężnie działającym podmiotem reprezentującym przede wszystkim producentów oraz inne podmioty będące uczestnikami całego łańcucha produkcji i dystrybucji polskiego ziemniaka. Niestety rzeczywistość związana z pandemią, kryzysem energetycznym i wojną na Ukrainie spowodowała, że branża znalazła się w bardzo trudnej sytuacji ekonomicznej i wielu producentów zrezygnowało całkowicie z produkcji co obecnie stanowi problem dla przetwórców i dystrybutorów. Nie mniej jednak sytuacja kryzysowa wpłynęła na wdrożenie działań mających na celu zrównoważenie kosztów produkcji, otwarcie eksportu ziemniaka z Polski przez Komisję Europejską co podług wcześniejszych przepisów było bardzo utrudnione oraz wdrożenie programów wsparcia dla budowy przechowalnictwa i szkoleń z zakresu zwiększenia reżimu fitosanitarnego i jakościowego w łańcuchu produkcji. Obecnie z 330 tys ha. wysadzanych w Polsce w 2019 roku pozostało na dziś około 170 tys. ha. Kryzys na rynku zbożowym może skłonić niektórych producentów do powrotu do uprawy jednak będą to z pewnością osoby nie przypadkowe chcące tą uprawę prowadzić w sposób nowoczesny i sprofesjonalizowany co jest dobrym sygnałem dla branży. Susza i zmniejszenie areału wpłynęło na znaczący wzrost cen i brak dostępności polskiego i europejskiego ziemniaka co stanowi na dziś duży problem dla przetwórców i dystrybutorów.
Czego oczekują firmy z branży? Mają jakiś pomysł na rozwiązanie problemu? W czymś może pomóc rząd?
Firmy z branży oczekują większego wsparcia dla producentów ziemniaka w zakresie dopłat bezpośrednich, szkolenia producentów z zakresu jakościowej i bezpiecznej fitosanitarnie produkcji oraz większej dostępności i wielkości programów budowy nowoczesnej bazy przechowalniczej czego od lat w Polsce brakuje. Firmy potrzebują wsparcie w zakresie dostępu do biodegradowalnych opakowań, taniej energii, lepszej współpracy z podmiotami administracji publicznej w zakresie gospodarowania odpadami, ochroną środowiska i ochroną roślin.
Jak doszło do tego, że tak tanie i wydawać by się mogło rodzime warzywo jest dzisiaj w sklepach wypierane przez produkcję cypryjską a nawet egipską? Gdyby 10 lat temu powiedzieć komuś, że w Polsce będzie ciężko o polskiego ziemniaka, a kartofle będziemy sprowadzać z Francji, to by nas wyśmiał.
Zmiany klimatu i braki w bazie przechowalniczej oraz rezygnacja wielu producentów bo bardzo złej koniunkturze w branży przez ostatnie trzy lata spowodowały, że nie tylko Polska ale inne kraje w UE są zmuszone do importu z innych krajów poza UE często są to kraje takie jak Cypr, Egipt czy Maroko. Dotkliwe zmiany klimatu i problemy z dostępnością nawozów w poprzednich sezonach przyniosły nieodwracalne skutki dla rynku, który obecnie będzie potrzebował wsparcia do wznowienia produkcji. Z drugiej strony zaistniała sytuacja daje nowe szanse dla otwarcia rynku dla polskiego ziemniaka jak również wyrobów uzyskanych z jego przetwórstwa. Wszystkie wymienione wyżej czynniki spowodowały wzrost cen ziemniaka co może mieć pozytywny wpływ na odbudowę produkcji i to na lepszym poziomie niż w przeszłości.
Polska kuchnia stoi daniami ziemniaczanymi: babki, kartacze, każde danie mięsne podane z ziemniakami – kiedyś to warzywo było niebotycznie tanie, praktycznie nie dostrzegało się jego ceny podczas zakupów. Dzisiaj widziałem w sklepach ceny nawet po 4 zł za kg. Skąd taki gigantyczny skok?
Ziemniak na talerzu i tak jest najtańszym składnikiem diety ale mimo tego jest niesamowicie wartościowym w wiele składników pokarmowych warzywem, wpisanym na stałe w tradycję kuchni polskiej i nie tylko.
Bardzo mocno sami działacie w temacie promocji uprawy ziemniaka w Polsce.
W ramach działań wspierających producentów i przetwórców ziemniaka organizujemy przez cały rok wiele imprez i pokazów mających na celu wspieranie konsumpcji ziemniaka i obalanie mitów o jego tuczących właściwościach. Corocznie organizowane Krajowe Dni Ziemniaka – Potato Poland to impreza, która jest najważniejszym wydarzeniem roku w polskiej branży ziemniaka a jej współorganizatorami jest MRiRW, IHAR i nasze stowarzyszenie.
Organizwany corocznie zimową porą Kongres Ziemniaka czy też takie prestiżowe wydarzenia jak Europatat Kongres podnoszą rangę polskiej branży ziemniaczanej jak również samoocenę jej uczestników. Oprócz tego prowadzimy działania edukacyjne takie jak biblioteka ziemniaka na stronie potatopoland.com czy też szkoła ziemniaka prowadzona we współpracy z Farmą Alexa k/Łeby (którą rocznie odwiedza kilkadziesiąt tysięcy osób, tak aby wszyscy zainteresowani mogli znaleźć w jednym miejscu informacje i publikacje dotyczącej tego warzywa, a w szkole ziemniaka od dziecka edukujemy w realu skąd w ogóle bierze się ziemniak, jak go uprawiać i jak przygotowywać do konsumpcji.
Edukacja jest skierowana do wszystkich grup wiekowych a najbardziej ukierunkowana jest na dzieci i młodzież. Prowadzone akcje takie jak POTATO POWER we współpracy z organizacją Potato USA przybliża zastosowanie ziemniaka w diecie dla sportowców. Akcje i pokazy kulinarne,,Młody Polski Ziemniak" wspierają świadomość konsumenta, która coraz częściej zwraca uwagę na kraj pochodzenia i stara się wybierać polskie ziemniaki podczas zakupów. Buduję to nie tylko patriotyzm konsumencki ale i podtrzymuje tradycje kuchni polskiej i pokazuje jak nowoczesnym i ciekawym mogą być dania z jej zasobu. Współpracujemy również z takimi wydarzeniami jak,,Polska od Kuchni",,,Narodowy Dzień Sportu", akcja,,Ziemniak czy Kartofel".
Czym jest paszportyzacja polskiej żywności na przykładzie waszej branży?
W ramach działań wspierających producentów na trudnym rynku i w trudnych czasach wraz z KOWR we współpracy z NASK i GOVTECH prowadzimy projekt paszportyzacji polskiej żywności oparty w pilotażu na rynku mięsa wołowego, wieprzowego i ziemniaka. Celem realizacji projektu i jego wdrożenie jest stworzenie platformy handlowej opartej o produkty pełnej traceability, wyższej jakości i potwierdzonego standardu.
Paszportyzacja ma za zadanie wyeliminowanie z rynku produktów o fałszowanym pochodzeniu co na dziś uderza w polskich rolników i ogranicza rentowność produkcji i ilość i wolumeny kanałów zbytu. Zadaniem głównym projektu jest wyeliminowanie nieuczciwej konkurencji i nieprawidłowości w obrocie polskimi produktami rolnospożywczymi.