Chyba żaden kierowca nie jest zadowolony z otrzymania mandatu. Każdy z nas może popełnić błąd, np. związany z nieprawidłowym parkowaniem, za który można dostać niemałą karę pieniężną. W jakich sytuacjach i kiedy następuje przedawnienie mandatu? Co należy wiedzieć? Sprawdź szczegóły!
Jakie są rodzaje mandatów?
Art. 98 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia z dnia 24 sierpnia 2001 r. reguluje kwestie dotyczące nakładania grzywien związanych z mandatami karnymi. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje mandatów:
- mandat gotówkowy – wystawiany jest on osobie popełniającej wykroczenie i opłacany jest od razu na miejscu zdarzenia, do rąk funkcjonariusza, który go wystawił. Może być nałożony na osobę, która nie posiada stałego miejsca zamieszkania lub pobytu w naszym kraju lub czasowo przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jako że mandat ten należy uiścić natychmiastowo, nie ma możliwości, by uległ on przedawnieniu.
- mandat zaoczny – to mandat wystawiany w sytuacji, gdy osoba popełniająca wykroczenie nie znajduje się na miejscu zdarzenia, np. dokonała szkody pojazdu i zbiegła z miejsca zdarzenia lub nieprawidłowo zaparkowała, a mandat znalazł się za wycieraczką pojazdu. Na zapłatę tego rodzaju mandatu właściciel pojazdu lub sprawca zdarzenia ma 7 dni od momentu jego wystawienia.
-
mandat kredytowany – jest to rodzaj mandatu z odroczonym terminem płatności. W momencie jego wystawienia sprawca wykroczenia nie ma obowiązku uiszczenia płatności na miejscu, za pomocą płatności kartą lub gotówką do rąk własnych funkcjonariusza, a ma możliwość skorzystania z późniejszego terminu płatności, który również wynosi tydzień od momentu przyjęcia mandatu.
Przedawnienie mandatu – co to jest?
Przedawnienie mandatu zależy od jego rodzaju. Według obowiązujących przepisów przedawnieniu może ulec jedynie mandat kredytowany – ma to miejsce, gdy od momentu jego przyjęcia do końca jego ważności nie uiszczono opłaty, a komornik lub Urząd Skarbowy nie zajął się egzekwowaniem należności. Należy pamiętać, że za każdy dzień zwłoki w zapłacie naliczane są odsetki karne, a więc zwlekanie z zapłatą wiąże się z ryzykiem, że finalna kwota do zapłaty może być naprawdę wysoka, a mandat nie ulegnie przedawnieniu, gdyż w tzw. międzyczasie skarbówka lub komornik zainteresują się niespłaconym długiem.
Ile wynosi mandat karny? Ile mandatu można dostać?
Wysokość mandatu za poszczególne wykroczenia jest zawarta w taryfikatorze, czyli załączniku do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Od stycznia 2022 roku wysokość mandatów dla kierowców (oraz punktów karnych za jedno wykroczenie) drastycznie wzrosła. Obecnie funkcjonariusz może wystawić mandat w wysokości nawet 5 000 zł, zaś sąd będzie mógł ukarać kierowcę grzywną wynoszącą nawet 30 000 zł. Tak wysoka kara grozi kierowcy za jazdę pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, niezatrzymanie się do kontroli drogowej, jazdę bez ważnego prawa jazdy, stworzenie zagrożenia w ruchu drogowym, nieudzielenie pomocy ofierze wypadku oraz za niewskazanie osoby, od której pożyczył on pojazd.
Po ilu latach następuje przedawnienie mandatu?
Przedawnienie mandatu następuje po 3 latach od momentu uprawomocnienia, czyli pokwitowania kredytowanego mandatu karnego. W czasie tych trzech lat następują próby egzekwowania długu poprzez postępowanie egzekucyjne w administracji. Prowadzone jest przez Naczelnika Urzędu Skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania osoby ukaranej mandatem. Urzędnik może skierować sprawę do komornika, by ten zajął się nieopłaconą należnością. Jeśli egzekucja długu okaże się bezskuteczna, postępowanie egzekucyjne powinno zostać umorzone po 3 latach od uprawomocnienia się mandatu.
W sytuacji, gdy po upływie okresu 3 lat od pokwitowania mandatu wierzyciel złoży pozew do sądu w celu odzyskania należności, nie będzie on prawomocny. Przeterminowany mandat nie może bowiem służyć jako podstawa do zapłaty grzywny przez ukaranego kierowcę.
Odmowa przyjęcia mandatu a przedawnienie
Podczas nakładania grzywny na kierowcę funkcjonariusz ma obowiązek określić jej wysokość, miejsce popełnienia wykroczenia, zachowanie kierowcy, które jest podstawą do wystawienia mandatu oraz kwalifikację prawną. Zobowiązany jest również do poinformowania kierującego pojazdem o prawie do odmowy przyjęcia mandatu karnego. Z czym to się wiąże?
W sytuacji, gdy osoba popełniająca wykroczenie odmówi przyjęcia mandatu następuje złożenie wniosku o ukaranie. Wniosek ten wnoszony jest do sądu, a zawrzeć w nim należy opis sytuacji oraz przyczynę odmowy. Tak samo sprawa przebiega w przypadku nieuiszczenia zapłaty za mandat zaoczny.
Mandat z fotoradaru – kiedy się przedawnia?
Mandat z fotoradaru to rodzaj mandatu zaocznego, a więc nie ulega on przedawnieniu. Zapłata należnej grzywny musi mieć miejsce w terminie do 7 dni od momentu otrzymania mandatu. Co ważne, w przypadku mandatu z fotoradaru funkcjonariusz ma aż 180 dni na jego wystawienie. Na tak długi okres ma wpływ wiele komplikacji związanych z identyfikacją pojazdu i kierowcy przekraczającego prędkość – zdjęcia wykonane za pomocą fotoradaru często bywają rozmazane, przez co zarówno tablice rejestracyjne jak i sylwetka osoby kierującej pojazdem bywają niewidoczne i trudne do rozpoznania.
Jeśli ukarany kierowca nie dokona zapłaty w terminie tygodnia od przyjęcia mandatu, instytucja, która go wystawiła, może skierować do sądu wniosek o ukaranie sprawcy.
Mandat za nieprawidłowe parkowanie – przedawnienie
I w tym przypadku mamy do czynienia z mandatem zaocznym, który się nie przedawnia. Mandat nałożony na kierowcę za złe parkowanie lub brak biletu parkingowego należy zapłacić w terminie 7 dni od momentu jego wystawienia. Gdy termin ten zostanie przekroczony, sprawa może trafić do sądu – tak, jak w przypadku mandatu z fotoradaru.
Wyjątkiem są sytuacje, gdy w ciągu roku od otrzymania mandatu sąd nie wszczął postępowania. Wówczas mandat zaoczny może ulec przedawnieniu, co wiąże się z brakiem konieczności zapłaty należnej kwoty za mandat. Jeśli jednak instytucja wystawiająca mandat skieruje sprawę do sądu, zyskuje dodatkowe 2 lata na uzyskanie prawomocnego wyroku sądu o ukaranie kierowcy. Jeśli okaże się on korzystny dla instytucji wystawiającej mandat, kierowca będzie zobowiązany uiścić koszty mandatu, należne odsetki karne, jak i koszty związane z postępowaniem sądowym.
Czytaj też:
Mandaty się przedawniają. Tylko w tym roku państwo straciło 151 mln zł