Informacje dotyczące definicji czynnego podatnika VAT znajdziemy w ustawie o podatku od towarów i usług. Przepisy precyzyjnie regulują, kto musi zostać takim płatnikiem, a kto jest zwolniony z tego obowiązku. Bycie płatnikiem VAT niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i konieczność wypełniania dodatkowych obowiązków.
Kim jest czynny podatnik VAT?
Według przepisów obowiązujących w Polsce, a dokładniej według ustawy o podatku od towarów i usług, czynnym podatnikiem jest każdy podatnik VAT, który wykonuje czynności opodatkowane i zarejestrowane do VAT. To podmiot, który ma obowiązek rozliczania i płacenia podatku dochodowego oraz podatku od towarów i usług, a także podmioty niewyrejestrowane z ewidencji VAT prowadzonej przez Urząd Skarbowy.
Jeśli przychody przedsiębiorstwa nie przekroczyły kwoty rzędu 200 000 zł w skali roku, można wówczas skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. W innym przypadku przedsiębiorca staje się czynnym podatnikiem VAT.
Czynnym podatnikiem VAT jest więc:
- podatnik, który w roku podatkowym osiągnął obrót w wysokości powyżej 200 000 zł ze sprzedaży opodatkowanych towarów i usług,
- przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą z siedzibą znajdującą się poza terytorium Polski,
-
przedsiębiorca, który z mocy ustawy został pozbawiony prawa do zwolnienia z podatku VAT z uwagi na rodzaj wykonywanej działalności. Zalicza się do nich m.in.:
– przedsiębiorca, który zajmuje się dostawą towarów określonych w przepisach, tzn.:
a) towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (z wyjątkiem energii elektrycznej, samochodów osobowych, wyrobów tytoniowych),
b) nowych środków transportu,
c) budynków, budowli i ich części,
d) terenów budowlanych.
– firma zajmująca się sprzedażą wysyłkową:
a) komputerów,
b) wyrobów elektronicznych i optycznych,
c) elektrycznych i nieelektrycznych sprzętów gospodarstwa domowego,
d) preparatów toaletowych i kosmetycznych,
e) silników, pomp, turbin etc.
– podmiot świadczący usługi określone w ustawie:
a) usługi prawnicze,
b) usługi jubilerskie,
c) usługi doradcze (z wyjątkiem doradztwa rolniczego i związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego),
d) usługi windykacji długów (w tym faktoring).
Kto może być zwolniony z VAT?
Możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT-u mają podmioty, o których mowa w ustawie o podatku od towarów i usług. Przede wszystkim są to podatnicy, których przychody ze sprzedaży opodatkowanej w poprzednim roku podatkowym były niższe niż 200 000 zł netto. Jest to zwolnienie podmiotowe. Górna granica obrotu została ustanowiona w 2017 roku i obowiązuje do dzisiaj. Po przekroczeniu tego limitu każda kolejna transakcja podlega opodatkowaniu według należnej stawki.
Zwolnienie przedmiotowe dotyczy zaś podmiotów wykonujących usługi określone w art. 43 ust. 1 ustawy o podatku od towaru i usług. Wówczas niezależnie od wartości sprzedaży zwolnieni z obowiązku rejestracji jako podatnicy VAT są osoby wykonujące np. usługi medyczne czy sprawujące opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami.
Zwolnione z obowiązku VAT są również podmioty, które w trakcie roku zaczynają swoją działalność i przewidują, że w danym roku podatkowym nie osiągną sprzedaży na poziomie wyższym niż 200 000 zł netto. Warto dodać, iż do tego limitu nie wlicza się:
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, wobec których nie istnieje obowiązek opodatkowania podatkiem w Polsce,
- odpłatnego świadczenia usług zwolnionych z opodatkowania,
- środków trwałych, wartości prawnych i niematerialnych podlegających amortyzacji,
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na odległość niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem w Polsce,
- kwoty podatku.
Czym jest Deklaracja R? Kiedy złożyć formularz VAT-R?
Każdy przedsiębiorca ma prawo do dobrowolnego zrezygnowania z podmiotowego zwolnienia VAT. Istnieje bowiem możliwość wyboru, czy w danej sytuacji bardziej opłaca się zostać podatnikiem VAT, czy też zrezygnować z tego obowiązku. Taką decyzję należy podjąć indywidualnie w oparciu o dane założenia, przychody i wydatki firmy, bowiem każda z tych opcji ma swoje plusy i minusy i w jednej firmie może się sprawdzić, zaś w innej nie.
Deklaracja R, czyli formularz VAT-R należy złożyć w celu rejestracji lub aktualizacji danych w zakresie podatku od towarów i usług. Możliwa jest rejestracja podmiotu jako czynnego podatnika VAT lub zwolnionego podatnika VAT. Deklarację należy złożyć w urzędzie skarbowym lub urzędzie skarbowym dla największych podmiotów, czyli np. I Mazowieckim Urzędzie Skarbowym w Warszawie, jeśli przychód firmy wynosi min. 50 mln euro.
Formularz należy złożyć przed dniem dokonania pierwszej transakcji sprzedaży usługi lub towaru, która musi zostać opodatkowana podatkiem VAT oraz przed dniem, w którym przedsiębiorca straci prawo do zwolnienia z VAT, czyli wartość sprzedaży netto w roku podatkowym przekroczy limit 200 000 zł. W przypadku chęci rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego lub zwolnienia przysługującego rolnikowi ryczałtowemu, formularz VAT-R trzeba złożyć przed początkiem miesiąca, w którym przedsiębiorca chce zrezygnować.
Ważne jest więc, by dokonać rejestracji przed wykonaniem pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu! Należy więc zrobić to np. przed zamówieniem pierwszej dostawy towarów na rzecz swoich kontrahentów lub przed wykonaniem usługi, którą należy opodatkować podatkiem od towarów i usług.
Wykaz podatników VAT – co to jest?
Wykaz podatników VAT powstał w celu gromadzenia i udostępniania informacji o podmiotach zarejestrowanych jako płatnicy VAT. Jest to jedna, elektroniczna baza podatników VAT, która jest prowadzona przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Korzystanie z niej jest całkowicie bezpłatne, a weryfikacja podmiotów możliwa jest za pomocą wyszukiwarki dostępnej na stronie podatki.gov.pl. Zawiera dane o podmiotach, które zostały zarejestrowane jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni, zostali przywróceni jako podatnicy VAT oraz nie zostali zarejestrowani lub zostali wykreśleni z rejestru.
Znalezienie danych o sobie samym lub o konkretnym kontrahencie jest możliwe po wprowadzeniu jednej z poniższych informacji:
- nazwy firmy lub jej fragmentu lub imienia i nazwiska w przypadku osób fizycznych,
- numeru NIP,
- numeru REGON,
- numeru rachunku bankowego.
Aktualizacja wykazu podatników VAT następuje raz na dobę w każdy dzień roboczy. Dane w nim zawarte są więc aktualne, a w przypadku chęci sprostowania, edycji lub usunięcia danych w przypadku, gdy są one niezgodne ze stanem rzeczywistym, należy złożyć wniosek do naczelnika urzędu skarbowego.
Jakie dane zawiera wykaz podatników VAT?
Za pomocą wykazu podatników VAT możesz zidentyfikować dany podmiot. Znajdują się w nim następujące informacje:
- nazwa firmy lub imię i nazwisko przedsiębiorcy,
- numer identyfikacyjny podmiotu – jeśli taki numer został przyznany na potrzeby podatku,
- data rejestracji lub odmowy rejestracji lub wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia rejestru jako podatnika VAT,
- podstawa prawna odmowy rejestracji lub wykreślenia z rejestru i przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT,
- numer REGON,
- numer w KRS (Krajowym Rejestrze Sądowym),
- adres siedziby firmy,
- adres stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej lub adres miejsca zamieszkania w przypadku osób fizycznych,
- imiona i nazwiska oraz NIP członków organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu,
- imiona i nazwiska oraz NIP prokurentów,
- imiona i nazwiska oraz NIP wspólników,
- status podmiotu zarejestrowanego jako czynny lub zwolniony podatnik VAT,
- status podmiotu, który nie został zarejestrowany lub został wykreślony z rejestru podatników VAT,
-
numery rachunków bankowych lub rachunków w SKOK-ach prowadzonych na potrzeby działalności gospodarczej i potwierdzonych w STIR.
Kiedy warto być podatnikiem VAT?
Jak już wspomnieliśmy, polskie przepisy umożliwiają podatnikom wybór – możliwe jest zostanie czynnym podatnikiem VAT lub skorzystanie ze zwolnienia, ale tylko dla niektórych podmiotów i w niektórych sytuacjach. Jeśli sprzedaż określonych towarów i zakres świadczonych usług nie są określone jako zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, opcje są dwie, a bycie czynnym podatnikiem VAT wcale nie musi okazać się gorszym pomysłem.
Wybierając pomiędzy zwolnieniem z VAT a pozostaniem VAT-owcem, warto wziąć pod uwagę następujące kwestie związane z prowadzoną działalnością gospodarczą:
- Wysokość stawki podatku VAT obowiązującej dla sprzedaży danych towarów i usług
- Charakter sprzedaży towarów i usług
- Planowane inwestycje i wydatki firmowe
Czynny podatnik VAT może obniżyć podatek należny o podatek naliczony, czyli taki, który wynika z faktur kosztowych za nabyte usługi lub towary dla swojej działalności gospodarczej. Podatnik zwolniony z VAT nie może skorzystać z takiej możliwości. Jeśli więc rozliczasz sporo faktur kosztowych i uzyskujesz nadwyżki podatku naliczonego, status czynnego podatnika VAT będzie dobrym wyborem.
Warto zostać czynnym podatnikiem VAT w sytuacji, gdy:
- oferowane usługi są opodatkowane stawką VAT poniżej 23%,
- w firmie planowane są duże inwestycje,
- firma dokonuje dużych wydatków firmowych,
- działalność gospodarcza oparta jest na imporcie towarów, na podstawie których można dokonać odliczenia VAT-u z dokumentów celnych,
- dokonywane są dostawy usług lub towarów na rzecz podmiotów będących czynnymi podatnikami VAT.
A kiedy nie warto być podatnikiem VAT?
Nie warto rejestrować się jako czynny podatnik VAT w sytuacji, gdy prowadzisz niewielką działalność gospodarczą, a Twoimi klientami są osoby prywatne. Takie rozwiązanie nie sprawdzi się również w przypadku firm rozliczających się w sposób uproszczony, czyli np. według ryczałtu. Warto pamiętać, że bycie płatnikiem VAT oznacza również dodatkową biurokrację, ale tym na pewno zajmie się Twoja księgowa.
Podsumowując, bycie czynnym płatnikiem VAT w większości przypadków jest szansą na obniżenie kosztów związanych z prowadzeniem firmy, a co za tym idzie – zyskaniem oszczędności.
Czytaj też:
Na czym polega restrukturyzacja firmy i kto może się jej poddać?