Kim jest radca prawny?
Jeszcze kilka lat temu wiele osób zastanawiało się, do kogo właściwie należy się udać – do adwokata czy może radcy prawnego. I choć kiedyś różnica skali problemów była znacząca, to od 2015 roku w związku ze zmianą przepisów wybór pomocy prawnej jest łatwiejszy. Po zmianie tych przepisów, wszyscy radcowie prawni otrzymali takie same kompetencje i umocowanie, jak adwokaci.
Czym zatem zajmuje się obecnie radca prawny? Do jego obowiązków należy doradztwo prawne, sporządzanie projektów umów i dokumentów, a nawet reprezentowanie strony przed sądem zarówno jako obrońca czy pełnomocnik. Tę ostatnią możliwość posiada zarówno przed Sądem Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym, Trybunałem Konstytucyjnym czy nawet przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.
Komu i w jakich sprawach może pomóc radca prawny?
Samo prawo nie podejmuje również żadnych ograniczeń względem podmiotów, na których rzecz może działać radca prawny. W związku z czym zakres jego klientów może być szeroki i zazwyczaj świadczy on swoje usługi:
- osobom fizycznym – najczęściej jest to pomoc we wszelkich sprawach rodzinnych, jak: rozwody i podziały majątkowe, ale też w takich kwestiach jak spadki, problemy prawne dotyczące prawa pracy i nieruchomości czy reprezentowanie przed sądami;
- firmom – zazwyczaj jest to bieżąca obsługa prawna, sporządzanie wszelkiej dokumentacji i umów prawnych, przygotowywanie opinii prawnych i pism procesowych, jak również reprezentowanie przedsiębiorców i pracowników firmy w sądach i urzędach;
- urzędom administracji i instytucji publicznych – taka współpraca najczęściej polega na przygotowywaniu projektów umów, decyzji administracyjnych, tworzeniu projektów uchwał organów samorządów czy reprezentowaniu urzędów i instytucji w sądzie i innych jednostkach.
Sama forma i miejsce współpracy z radcą prawnym mogą być różne i dostosowane do potrzeb każdej ze stron. W przypadku miejsca pracy może to być kancelaria tego radcy prawnego lub przedsiębiorstwo. Z kolei w przypadku formy współpracy wyróżniamy: umowę cywilnoprawną, umowę o pracę, spółka cywilna, jawna, partnerska, spółka komandytowa czy komandytowo-akcyjna.
Radca prawny – jak nim zostać?
To, jakie wymagania należy spełnić, aby dołączyć do grona radców prawnych określa Ustawa o radcach prawnych z 6 lipca 1982 roku. Według zawartych w niej zapisów, radcą prawnym może zostać tylko taka osoba, która:
- ukończyła wyższe studia prawnicze w Polsce bądź równoważne studia w innym kraju,
- odbyła obowiązkową trzyletnią aplikację radcowską,
- zdała egzamin kończący powyższą aplikację (przeprowadzony przez komisję powołaną przez Ministra Sprawiedliwości),
- posiada wszystkie prawa publiczne,
- ma zdolność do czynności prawnych,
- może poszczycić się nieskazitelnym charakterem,
- daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu.
Sam egzamin kończący aplikację radcowską składa się z pięciu części. Są to zadania z prawa karnego, cywilnego, rodzinnego, administracyjnego i gospodarczego, jak również zasad etyki czy zasad wykonywania zawodu. Po zdaniu takiego egzaminu i uzyskaniu pozytywnego wyniku, następuje ślubowanie radcy prawnego.
Czy można zostać radcą prawnym bez zdanej aplikacji radcowskiej?
Wiele zainteresowanych stanowiskiem osób zadaje sobie pytanie, czy można zostać radcą prawnym bez odbywania obowiązkowej, trzyletniej aplikacji radcowskiej oraz zdawania następującego po niej egzaminu państwowego. Jak najbardziej istnieje taka możliwość w szczególnych wypadkach, a takie wyjątkowe sytuacje opisuje Ustawa o radcach prawnych. Zgodnie z przepisami radcą prawnym bez aplikacji i egzaminu mogą zostać osoby, które w przeszłości wykonywały jakiś zawód prawniczy albo posiadają udokumentowane doświadczenie w doradztwie prawnym. Mowa np. o:
- profesorach i doktorach habilitowanych nauk prawnych,
- osobach, które przez minimum trzy lata zajmowały stanowisko Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jej wiceprezesa bądź radcy,
- osobach, które wykonywały w przeszłości zawód komornika, sędziego, prokuratora, adwokata, notariusza.
Ile zarabia radca prawny?
Ceny usług świadczonych przez radcę prawnego mogą być naprawdę bardzo zróżnicowane, co analogicznie wpływa na wysokość zarobków osoby na tym stanowisku. Warto jednak zauważyć, że minimalne kwoty za poszczególne usługi świadczone przez radcę prawnego zostały określone w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Jak prezentują się następujące stawki?
- porada dotycząca rozwodu – minimum 360 zł,
- porada w sprawie o naruszenie posiadania – minimum 156 zł,
- przygotowanie umowy – minimum 300 zł,
- przygotowanie pisma urzędowego – minimum 200 zł,
- uchylenie wyroku sądu polubownego – minimum 1200 zł,
- prowadzenie sprawy rozwodowej – od 500 do 4000 zł,
- sporządzenie pozwu rozwodowego – minimum 150 zł.
Wysokość powyższych cen i zarobków zależy również w głównej mierze od lokalizacji, wielkości miasta, doświadczenia, popularności i innych podobnych czynników. Wszystkie powyższe kwoty są minimalne, co oznacza, że za pomoc radcy prawnego w Żyrardowie zapłacimy zupełnie inną kwotę niż za usługę radcy prawnego w Poznaniu. Przeciętne wynagrodzenie radcy prawnego na styczeń 2022 roku wynosi 9650 zł brutto. 25% ankietowanych zarabia poniżej 7090 zł brutto, z kolei zarobki najlepiej opłacanych 25% radców prawnych wynoszą powyżej 13160 zł brutto.
Czytaj też:
Odpowiedzialność cywilna — czym jest?