Nierzadko usłyszeć można, jak pojęcia „kredyt” i „pożyczka” stosowane są zamiennie. Jest to jednak spory błąd. Kredyt i pożyczka są bowiem dwoma odrębnymi instytucjami, mającymi różne źródła uregulowania, które dodatkowo mogą różnić się celami, formą, stronami oraz samym przedmiotem umowy. W niniejszym artykule podajemy definicje obydwu instrumentów i wskazujemy, jakie są między nimi najważniejsze różnice.
Czym jest kredyt?
Instytucja kredytu zdefiniowana została w artykule 69 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe i ma następujące brzmienie:
„Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”.
Definicja wskazuje więc na takie cechy szczególne kredytu, jak:
- Udzielenie go przez bank (a więc zastrzeżenie instytucji kredytu tylko i wyłącznie dla podmiotów, które spełniają definicje banku);
- Oznaczony w umowie czas udzielenia oraz spłaty kredytu;
- Przeznaczenie środków z kredytu na ustalony cel (stąd w ofertach banków odnajdziemy kredyty mieszkaniowe, czy samochodowe, ale także gotówkowe);
- Korzystanie przez kredytobiorcę z uzyskanych pieniędzy na warunkach określonych w umowie;
- Zwrot środków razem z odsetkami i prowizją zgodnie z ustalonymi zasadami.
Kolejne przepisy Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe mówią nam także, że umowa każdorazowo powinna być zawarta na piśmie i określać takie założenia jak:
- Strony, które zawierają umowę kredytu;
- Kwotę i walutę kredytu;
- Cel, na który został udzielony kredyt;
- Dokładne zasady i termin spłaty kredytu;
- W razie kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej szczegółowe zasady ustalania kursu wymiany walut;
- Wysokość oprocentowania kredytu i warunki jego zmiany;
- Sposób zabezpieczenia spłaty kredytu;
- Zakres uprawnień banku;
- Terminy i sposób pozostawienia do dyspozycji kredytobiorcy środków pieniężnych z kredytu;
- Wysokość prowizji banku (jeżeli bank zdecyduje się na jej pobieranie);
- Warunki dokonywania zmian i rozwiązania umowy.
Kredyt udzielony może zostać przy tym wyłącznie podmiotom, posiadającym odpowiednią zdolność kredytową, którą bank odpowiednio przed udzieleniem kredytu bada.
Czym jest pożyczka?
Pożyczka z kolei zdefiniowana została w artykule 720 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w sposób następujący:
„Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości”.
Z definicji tej można wyciągnąć wnioski dotyczące najważniejszych cech umowy pożyczki, do których należą poniższe.
- Pożyczka może zostać udzielona przez dowolny podmiot (nie ma tu zastrzeżenia o wyłączności banków);
- Przedmiotem umowy pożyczki mogą być zarówno pieniądze, jak i rzeczy;
- Brak konieczności wykorzystania pożyczonych pieniędzy lub rzeczy na określony cel (pożyczkobiorca może przeznaczyć je więc na cel dowolnie przez siebie wybrany);
- Brak mowy przy umowie pożyczki o jakichkolwiek odsetkach, czy prowizjach, co oznacza, że umowa pożyczki może być również nieodpłatna.
Do powyższego dodać należy, że umowa pożyczki, której wartość nie przekracza 1000 zł, może być zawarta w sposób dowolny, w tym także ustnie. Pożyczki opiewające na wyższą kwotę muszą jednak zostać udzielone już w formie dokumentowej.
Jakie więc są najważniejsze różnice pomiędzy kredytem i pożyczką?
Wydaje się, że różnice pomiędzy kredytem i pożyczką są widoczne gołym okiem już po samych definicjach i powyższych opisach najważniejszych cech. Zbierzmy je jednak razem, aby nie było wątpliwości. Co więc różni kredyt i pożyczkę?
Podstawa prawna
Pierwszą bardzo ważną różnicą jest odmienne umiejscowienie regulacji dotyczących kredytu oraz pożyczki. Informacje o umowie kredytu odnajdziemy w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, natomiast umowa pożyczki uregulowana została w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
Strona umowy udzielająca kredytu/pożyczki
Stroną umowy udzielającą kredytu zawsze jest bank, natomiast w przypadku pożyczki może to być podmiot dowolny (zarówno osoba fizyczna, jak i prawna).
Przedmiot umowy
Przedmiotem umowy kredytu w każdym przypadku są środki pieniężne. Przedmiotem umowy pożyczki mogą być natomiast zarówno pieniądze, jak i określone co do gatunku, rzeczy.
Cel
W przypadku kredytu udzielone kredytobiorcy środki muszą być przez niego wykorzystane na określony wcześniej cel (np. zakup nieruchomości, czy samochodu). Takiego obowiązku nie ma natomiast pożyczkobiorca, który pożyczonymi pieniędzmi (lub rzeczami) może zarządzać w sposób dowolny.
Koszty
Odpłatność umowy kredytu wynika z samej jej definicji, w której mowa jest o zwrocie pożyczonych środków z ustalonymi odsetkami, a także ewentualną prowizją. Umowa pożyczki może być natomiast zawarta zarówno w formie odpłatnej, jak i zupełnie darmowej.
Forma umowy
Umowa kredytu zawsze powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Umowa pożyczki natomiast do 1000 zł może mieć formę dowolną, w tym także ustną. Pożyczka o wartości przewyższającą kwotę 1000 zł powinna mieć z kolei formę dokumentową (a więc taką, która będzie umożliwiała ustalenie osób składających oświadczenie jej zawarcia oraz dokładną treść).
I wiele więcej…
Pomimo że różnic, jakie są pomiędzy kredytem i pożyczką, można by wskazać znacznie więcej, te powyższe są najważniejsze i wynikają już z samego, literalnego brzmienia, konkretnych przepisów.
Do powyższej listy dodać można jednak np. czas trwania procedury udzielania kredytu i pożyczki, który w przypadku tego pierwszego instrumentu jest zazwyczaj znacznie dłuższy i wynieść może nawet kilka tygodni, podczas gdy pożyczkę otrzymać możemy już nawet w ciągu kilku minut. Wszystko za sprawą tego, że banki udzielając nam kredytu, szczegółowo badają posiadaną przez nas zdolność i wiarygodność kredytową. Podmioty udzielające pożyczek, w zdecydowanej większości przypadków, nie sprawdzają natomiast możliwości finansowych pożyczkobiorców, rekompensując to sobie często wyższym oprocentowaniem pożyczanych środków.
Różnica pomiędzy tymi instrumentami najczęściej dotyczy też trybu spłaty. Spłata kredytu odbywa się zwykle w formie rat kapitałowo-odsetkowych, podczas gdy pożyczka często spłacana jest jedną transzą (choć zdarzają się także pożyczki ratalne).
Czytaj też:
Kredyt 2 proc. jednak chwilę później. Znamy nową datęCzytaj też:
Wszystko, co wiemy o Bezpiecznym kredycie 2 procent