Wskaźnik wzrostu na poziomie 70 proc.
Katarzyna Kotkowska, Associate w dziale wycen i doradztwa, Cushman & Wakefield oraz Mikołaj Niemczycki, Coworking Clients Manager w dziale powierzchni biurowych, Cushman & Wakefield podczas prezentacji wyników raportu „Coworking sector in Poland” wskazali, że w 2018 roku w Warszawie otwarto łącznie 37,6 tys. m kw. nowej powierzchni coworkingowej, dzięki czemu operatorzy tego typu centrów stali się jedną z najszybciej rozwijających się grup najemców. Wskaźnik wzrostu w tym sektorze w ostatnich pięciu latach wyniósł 70 proc. rok do roku. Na przestrzeni dwóch najbliższych lat, dzięki zakontraktowanym w 2018 roku umowom najmu, zasób powierzchni coworkingowych wzrośnie o blisko 74,1 tys. m kw., a na koniec 2020 roku wyniesie 151 tys. m kw. „Przewidujemy, że wartość ta będzie ostatecznie wyższa, ponieważ operatorzy cały czas aktywnie poszukują nowych powierzchni pod wynajem”, zauważyła Katarzyna Kotkowska. Natomiast Mikołaj Niemczycki dodał, że „60 proc. łącznych zasobów tego typu powierzchni w stolicy znajduje się w lokalizacjach centralnych, które są najbardziej pożądane przez najemców, ponieważ zwykle oferują one największą wartość dodaną w postaci dobrego dojazdu środkami komunikacji miejskiej lub dogodny dostęp do różnego rodzaju usług dodatkowych, takich jak: restauracje, kawiarnie, kluby fitness czy stacje rowerów miejskich”.
Oprócz lokalizacji centralnych, centra coworkingowe powstają także na Pradze w rewitalizowanych kamienicach lub budynkach biurowych klasy A. Praskie zasoby stanowią 14 proc. całkowitej podaży powierzchni coworkingowej w Warszawie, natomiast w strefie Ursynów i Wilanów, mimo relatywnie niewielkiej ilości powierzchni biurowej, znajduje się aż 7 proc. podaży.
Wyścig operatorów
Największym operatorem obecnym na warszawskim rynku biurowym w 2018 roku był Business Link, który posiada łącznie trzy lokalizacje (Stadion Narodowy, Astoria Premium Office i Zebra Tower) o łącznej powierzchni 12 tys. mkw. WeWork otworzył swoją pierwszą lokalizację w budynku biurowym CEDET, kolejną – w styczniu 2019 roku w pierwszej fazie kompleksu Browary Warszawskie i łącznie oferuje najemcom 9,7 tys. m kw. Innymi aktywnymi graczami byli operatorzy Solutions.Rent z dwiema lokalizacjami w budynkach Plac Małachowskiego i Ethos o łącznej powierzchni 6,7 tys. m kw. oraz NewWork, który posiada łącznie dwie istniejące lokalizacje w budynkach Be The One oraz Mazowiecka 2/4.
– WeWork na całym świecie ma ponad 400 tys. członków, którym oferuje środowisko pracy sprzyjające nawiązywaniu współpracy, przemyślany design oraz inspirujące wydarzenia i wspiera ich w realizacji planów. Wśród nich są startupy, przedsiębiorcy, większe firmy, a także spółki wchodzące w skład indeksu FTSE 500. Ze względu na popyt ze strony naszych członków otwarcie lokalizacji w Polsce było dla nas oczywistym, kolejnym krokiem. Polska należy do największych i najszybciej rozwijających się gospodarek w Europie Środkowej oraz jest ważnym ośrodkiem dla firm z branży nowych technologii, mediów, transportu oraz instytucji rządowych. Tylko w Warszawie zarejestrowanych jest ponad 300 tys. firm, z czego 3 tys. to startupy, co świadczy o tym, że jest ona niezwykle pożądaną lokalizacją biznesową. Mamy nadzieję, że dzięki pozyskaniu nowych członków w tym mieście przyczynimy się do dalszego wzrostu prężnie rozwijającej się lokalnej gospodarki – powiedział Misha Konoplev, Dyrektor Generalny, WeWork Central & Eastern Europe.
Panele dyskusyjne
W trakcie konferencji „Coworking in Poland – Where Next?” przeprowadzono dwie dyskusje panelowe. Pierwszą z nich pt. „Coworking tenancy vs. investment market - added value or reduced liquidity?", poprowadził Soren Rodian Olsen, Partner, Dział Rynków Kapitałowych, Cushman & Wakefield, który zaznaczył: – Najemcy powierzchni coworkingowych stanowią istotną grupę najemców w kilku budynkach biurowych klasy core na terenie całej Polski, zwłaszcza w nowych inwestycjach w lokalizacjach centralnych. Rynek inwestycyjny szybko zaakceptował ich obecność. Inwestorzy na polskim rynku są otwarci na zjawisko coworkingu – częściowo ze względu na dłuższe okresy najmu (10-15 lat), a częściowo z uwagi na trendy na rynkach najmu, na których coworking jest powszechnie uważany za wartość dodaną dla innych najemców i samego budynku. Przewidujemy, że cztery z pięciu transakcji inwestycyjnych na rynku biurowym warszawskiego COB będą dotyczyły budynków, w których funkcjonują operatorzy coworkingowi.
Natomiast moderująca drugą dyskusję pt. „Coworking & Corporations”, Anna Górska-Kwiatkowska, Associate, Dział Wynajmu Powierzchni Biurowych, Cushman & Wakefield, wskazała, że – w ostatnich trzech latach byliśmy świadkami bezprecedensowej ekspansji sektora powierzchni coworkingowych na całym świecie. Do niedawna centra coworkingowe były popularne wśród startupów, małych przedsiębiorstw i freelancerów, ale obecnie widzimy znaczny wzrost popytu na tego typu powierzchnię ze strony korporacji. Elastyczne powierzchnie biurowe na wynajem nadal będą zachęcać swoją ofertą małe i średnie przedsiębiorstwa szukające ciekawej alternatywy dla biur tradycyjnych, ale w najbliższych latach zaobserwujemy dywersyfikację w strukturze użytkowników powierzchni coworkingowych. Na szczycie piramidy znajdą się korporacje, które staną się największą grupą najemców korzystających z tego typu powierzchni. Popyt ze strony korporacji szacowany był dotychczas na ok. 8 proc., ale zważywszy na rosnące zainteresowanie, może on wkrótce wzrosnąć dwu- a nawet trzykrotnie. Możliwość elektronicznego podpisywania umów najmu („e-podpisy”) i nowe standardy rachunkowości będą istotnymi czynnikami zachęcającymi najemców do skorzystania z zalet oferowanych przez coworking.
Czytaj też:
WeWork w Cedecie oficjalnie otwarty. To początek ekspansji operatora w Polsce
