Żyjąc w dobie starzejącego się wciąż społeczeństwa, myślenie o swojej własnej, przyszłej emeryturze wydaje się ruchem nie tylko rozsądnym, ale po prostu koniecznym. Jednym z rozwiązań, po które można sięgnąć, chcąc zacząć oszczędzać na ten cel, jest Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. IKZE przyciągać może nas szczególnie ulgą podatkową oraz brakiem „podatku Belki”.
Czym jest IKZE?
Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, czyli IKZE, to wchodzący w skład trzeciego, dobrowolnego filaru emerytalnego, prywatny sposób oszczędzania na emeryturę. Na IKZE samodzielnie wpłacamy kiedy chcemy i ile chcemy (aż do ustawowych limitów), a na koniec każdego roku, w którym wpłat dokonamy, możemy skorzystać z ulgi podatkowej. Środki oszczędzane przez nas na IKZE są także całkowicie indywidualne (nie ma więc ryzyka ich upublicznienia, czy przesunięcia) oraz dziedziczne. Przechodzą więc po naszej śmierci na wskazane przez nas osoby uprawnione albo na spadkobierców zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego.
Wypłaty z IKZE zwolnione są również z podatku od zysków kapitałowych, a więc jedynym podatkiem, który trzeba od nich zapłacić, jest co do zasady, 10-proc. zryczałtowany podatek dochodowy.
Aby założyć IKZE, wystarczy mieć ukończone 16 lat. Małoletni ma jednak prawo dokonywać wpłat na IKZE tylko w roku, w którym uzyskuje on dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.
Ulga podatkowa na IKZE
Wpłaty dokonywane na IKZE, do ustawowego limitu, mogą zostać odliczone od dochodu w ramach ulgi podatkowej w PIT.
Dokładny limit, o którym mowa, publikowany jest pod koniec każdego roku w Monitorze Polskim, a zgodnie z Ustawą o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego, jego wartość ograniczona jest kolejno do: 1,2-krotności przeciętnego, prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok (dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej) oraz 1,8-krotności tego samego wynagrodzenia (dla przedsiębiorców).
W 2023 r. kwoty te wynoszą dokładnie: 8 322 zł oraz 12 483 zł.
W praktyce więc część z wpłaconych w trakcie danego roku pieniędzy na IKZE zwróci nam urząd skarbowy bezpośrednio na konto. Aby jednak to się stało w danym roku musimy wpłacić środki na IKZE oraz wypełnić odpowiednio swoje zeznanie podatkowe, dołączając do niego załącznik w postaci formularza PIT/0.
Coroczny zwrot z tytułu oszczędzania na IKZE nie jest przy tym wcale mały. Biorąc pod uwagę maksymalny ustawowy limit wpłat w trakcie całego roku, ulga podatkowa z IKZE w 2023 r. dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej, wynieść może aż:
-
999 zł jeżeli rozliczamy się według stawki PIT z pierwszego progu podatkowego (12 proc.)
-
2663 zł przy stawce PIT wynoszącej 32 proc.
Z ulgi tej skorzystać może przy tym każda osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat i rozlicza się według skali podatkowej, podatkiem liniowym lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i która w roku podatkowym dokonała przynajmniej jednej wpłaty na IKZE.
Ulga ta przysługuje także zarówno osobom rozliczającym się samodzielnie, jak i wspólnie z małżonkiem, a także rodzicom samotnie wychowującym dziecko. Dodatkowo ulga ta jest w pełni indywidualna, co oznacza że jeżeli podatnik rozlicza się wspólnie z małżonkiem, to razem jako małżeństwo mogą skorzystać z ulgi podatkowej wynoszącej aż do 5 326 zł (przy stawce PIT obydwu małżonków na poziomie 32 proc., każdy będzie mógł bowiem odliczyć maksymalnie po 2 663 zł).
Wypłata środków z IKZE
Wypłata środków z Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego następuje w momencie:
-
Osiągnięcia przez oszczędzającego 65 roku życia oraz pod warunkiem dokonywania przez niego wpłat na IKZE w co najmniej 5 latach kalendarzowych – na jego wniosek;
-
W przypadku śmierci oszczędzającego – na wniosek osoby do tego uprawnionej.
Wypłata ta dokonywana może być w transzach lub w formie jednego, dużego przelewu. Wszystko uzależnione jest od chęci wnioskodawcy. Wypłata w ratach musi nastąpić jednak przez okres co najmniej 10 lat, chyba że wpłaty na IKZE były dokonywane przez okres krótszy niż 10 lat – wtedy wypłata ta może zostać rozłożona na okres równy temu, w którym dokonywane były wpłaty.
Przy wypłacie środków z IKZE (bez znaczenia, czy będzie to w ratach, czy jednorazowo) konieczny do uiszczenia będzie jedynie 10-proc. podatek zryczałtowany. Zapłacić go również muszą spadkobiercy zmarłego, który oszczędzał przy pomocy IKZE i który nie dożył emerytury. Podatek ten nie uwzględnia przy tym żadnych kosztów uzyskania przychodów.
Wcześniejsza wypłata środków z IKZE jest możliwa – choć zwykle nieopłacalna
Pomimo że istotą Indywidualnego Konta Zabezpieczenia Emerytalnego jest, jak sama nazwa wskazuje, oszczędzanie na emeryturę, możliwe jest wypłacenie zgromadzonych środków również wcześniej. Wycofanie jednak zgromadzonych na IKZE środków przed osiągnięciem 65 roku życia rodzi określone konsekwencje. W roku, w którym zdecydujemy się bowiem na taki ruch, wypłacone pieniądze doliczone zostaną nam do osiągniętego w danym roku dochodu i pojawi się konieczność rozliczenia ich. Jeżeli wcześniej na IKZE udało nam się zgromadzić więc większą kwotę, to prawdopodobnie będziemy musieli w momencie wypłaty rozliczyć ją według 32-proc. stawki z drugiego progu podatkowego.
Czytaj też:
Możesz płacić niższe podatki i mieć wyższą emeryturę. Jest na to prosty sposóbCzytaj też:
PIT 2022. Podpowiadamy, jak zapłacić niższy podatek. To rozwiązanie dla każdego