Spółdzielnie energetyczne to nowy typ spółdzielni w polskim prawie. Wprawdzie ich definicje wprowadzono już w 2016 roku, to przepisy wykonawcze, które pozwalają im działać, zostały uchwalone stosunkowe niedawno.
Spółdzielnia energetyczna to nic innego jak podmiot, który zajmuje się wytwarzaniem energii elektrycznej, biogazu lub ciepła w instalacjach odnawialnego źródła energii i równoważeniem zapotrzebowania energii elektrycznej, biogazu lub ciepła wyłącznie na potrzeby własnej spółdzielni energetycznej i jej członków.
W ostatnim czasie media informowały o drastycznych podwyżkach cen prądu dla samorządów. Zdarzało się, że ceny energii- oferowane w przetargach- były wyższe o nawet 400 proc. Samorządy stanęły przed dylematem: kupić prąd i ciąć wydatki na przykład na oświatę lub inwestycje, czy poczekać na to, co zrobi rząd. Do dziś nie jest jednak znany finalny projekt ustawy, nie wiadomo nawet, czy podawana na konferencjach prasowych cena prądu jest ceną brutto czy netto. Można też kupić prąd i ograniczać jego zużycie, wyłączając czasowo oświetlenie ulic czy parków.
W Niepołomicach postanowiliśmy poszukać czwartej drogi, która pozwoliłby nam nie obcinać wydatków inwestycyjnych, a jedocześnie nie powodowałaby mroków na ulicach.
Skorzystaliśmy z możliwości założenia spółdzielni energetycznej. Podjęły się tego trzy powiązane ze sobą podmioty prawne:
- Gmina Niepołomice- budynek przy ul. Zamkowej 5;
- Centrum Kultury w Niepołomicach- reprezentowane przez Domy Kultury w Woli Batorskiej, Zabierzowie Bocheńskim i Woli Zabierzowskiej
- Infrastruktura Niepołomice Sp. z o.o.- przepompownia przy ul. Lawendowej.
Co zyskamy? Spółdzielnia nie będzie miała naliczanych opłat z tytułu rozliczenia ze sprzedaży, brak opłat dystrybucyjnych i podatku akcyzowego (brak opłat i akcyzy - za przesył między członkami. Np. w przypadku gdy jeden podmiot wytwarza więcej energii i chce ją przekazać drugiemu). W tym ostatnim przypadku musimy pilnować, by moc zainstalowanych odnawialnych źródeł energii nie przekroczyła 1 MW.
Kolejnym etapem działalności spółdzielni będzie budowa farmy fotowoltaicznej o mocy 1 MW na terenie zlikwidowanego i zrekultywowanego składowiska odpadów komunalnych przy ulicy Wodnej. Farma będzie zasilała w prąd członków spółdzielni. Koszt jej budowy wyceniany jest na 4 mln zł. Cała inwestycja powinna się zwrócić wciągu 6 lat.
Spółdzielnia budowę farmy chce zrealizować ze środków Krajowego Planu Odbudowy, w którym przewidziano na takie inwestycje 98 mln EURO.
Co na tym zyskają nasi mieszkańcy?
Według danych z roku 2021, oszczędności na opłatach, które wynikną z powołania spółdzielni tylko przez te trzy podmioty, powinny wynieść około 90 000 zł rocznie. Oszczędności te powinny wzrastać w miarę powiększenia ilości energii wyprodukowanej przez spółdzielnie. Pieniądze te będzie można wykorzystać na inne ważne dla mieszkańców inwestycje czy programy.
W miarę rozwoju spółdzielni możemy ją powiększać o kolejne budynki czy firmy. Warunkiem jest zachowanie 70 proc. pokrycia zapotrzebowania energii.
Niewykluczone, że w kolejnym etapie do spółdzielni zostanie włączony Zamek Niepołomice.