Banknoty i monety kolekcjonerskie emitowane przez Narodowy Bank Polski nawiązują do ważnych wydarzeń, upamiętniają wybitne postaci, autorytety i ich zasługi dla historii Polski. Emisja wartości kolekcjonerskich stanowi bowiem okazję do upamiętniania ważnych historycznych rocznic i postaci oraz do rozwijania zainteresowań polską kulturą, nauką i tradycją. Tak jest też w przypadku kolejnej monety kolekcjonerskiej NBP „90. rocznica powstania Znaku Rodła”, która zostanie wprowadzona do obiegu dokładnie 90 lat od dnia pierwszego spotkania twórczyni „znaku polskości” ze zleceniodawcą – Związkiem Polaków w Niemczech. Historię powstania Znaku Rodła oraz sylwetkę autorki – Janiny Kłopockiej przybliżył Krzysztof Kłopocki, krewny projektantki i wieloletni przewodniczący Stowarzyszenia Rodu Kłopockich im. „Janiny Kłopockiej twórczyni Znaku Rodła”.
Znak Rodła – znak tożsamości narodowej Polaków w Niemczech
Odrodzone po 123 latach zaborów państwo polskie, podporządkowując się decyzji traktatu wersalskiego z 1919 r., pozostawiło w granicach państwa niemieckiego prastare zachodnie ziemie piastowskie wraz z ponadmilionową rzeszą autochtonów polskich. Wielu przeniosło się wtedy do Polski. Nie wszyscy jednak pogodzili się z decyzją mocarstw. Ci, którzy postanowili zostać, po licznych konsultacjach z polskimi środowiskami utworzyli 27 sierpnia 1922 r. w Berlinie Związek Polaków w Niemczech (ZPwN).
Organizacja zobowiązała się do uzyskania dla ludności polskiej w Niemczech pełnych praw mniejszości narodowych oraz obrony jej interesów we wszystkich dziedzinach życia społecznego i kulturalnego. Wrogie państwo niemieckie w tym samym roku zakazało polskim organizacjom posługiwania się wizerunkiem Orła Białego oraz biało-czerwonym sztandarem, ponieważ były to już oficjalne symbole odrodzonej Polski. W odpowiedzi Rada Naczelna ZPwN postanowiła stworzyć własny znak tożsamości narodowej, który miał podkreślać odrębność narodową Polaków w państwie czarnego orła.
Autorka Znaku
Związek Polaków w Niemczech wielokrotnie ogłaszał konkursy na „znak polskości”, jednak bez powodzenia. Dopiero kiedy w listopadzie 1932 r. zadanie to powierzono młodej studentce Akademii Sztuk Pięknych, znakomitej graficzce Janinie Kłopockiej, uczennicy Władysława Skoczylasa, pojawiła się szansa na realizację projektu.
Jak wspomina Krzysztof Kłopocki, krewny Janiny Kłopockiej, w folderze poświęconym emisji monety kolekcjonerskiej NBP:
- „Artystka urodziła się w 1904 r. w wielkopolskim Koźminie. Od czwartego roku życia wychowywała się i kształciła w cesarskim Berlinie, ale dzięki rodzicom Janowi i Mariannie ukochała wszystko, co polskie i słowiańskie – to uczucie było zawsze inspiracją jej twórczości i pracy społecznej. Pewnie dlatego już podczas pierwszego spotkania 8 listopada 1932 r. w Domu ZPwN w Berlinie z taką łatwością uchwyciła sens sugestii kierownika Rady Naczelnej dr. Jana Kaczmarka, aby znak był bliski Polakom i tak prosty, by każde dziecko mogło go bez trudu narysować na piasku.
Na kolejnym spotkaniu Kłopocka przedstawiła projekt graficzny symbolu ZPwN – stylizowany bieg Wisły z zaznaczonym w jej górnym odcinku Krakowem, kolebką kultury polskiej; biały znak umieściła na prostokątnym czerwonym tle. Dzięki prostocie rysunku i artystycznemu wyczuciu projekt został natychmiast zaakceptowany”.
Rodło – skąd nazwa?
Nazwę zaproponował 19-letni poeta Edmund Osmańczyk. Z połączenia dwóch słów: „rodzina” i „godło” powstało „Rodło”, które ogłoszone na zebraniu Związku Polaków w Niemczech 3 grudnia 1932 r. do dziś symbolizuje łączność Polaków przebywających poza ojczyzną z narodem polskim i jego kulturą.
Na rewersie monety znajduje się Rodło – znak przedstawiający bieg rzeki Wisły wraz z zaznaczonym Krakowem. Awers przedstawia „5 Prawd Polaków” ogłoszonych w marcu 1938 r. na berlińskim Kongresie Polaków w Niemczech, będących podstawą ideową działalności Związku Polaków w Niemczech.
Zakup monety − stacjonarnie lub online
Monety kolekcjonerskie może nabyć każdy, kto chciałby wzbogacić swoją kolekcję lub dopiero ją stworzyć. To także oryginalny pomysł na prezent. Zakupu można dokonać w sklepie internetowym kolekcjoner.nbp.ploraz w 16 Oddziałach Okręgowych NBP zlokalizowanych w każdym mieście wojewódzkim.
Szczegółowe informacje o zaplanowanych emisjach monet i banknotów kolekcjonerskich dostępne są na stronie Narodowego Banku Polskiego w Planie emisji wartości kolekcjonerskich i monet okolicznościowych na 2022 r.
Banknoty i monety kolekcjonerskie emitowane przez NBP
Banknoty i monety kolekcjonerskie są emitowane z myślą o kolekcjonerach i numizmatykach. Nawiązują do ważnych wydarzeń, upamiętniają wybitne postaci, autorytety i ich rolę w historii Polski.
Monety kolekcjonerskie wykonywane są ze złota i srebra i często uatrakcyjniane poprzez dodanie elementów wykonanych z innych materiałów, np. bursztynu, krzemienia pasiastego czy szkła lub technik dodatkowych np. nadruków wykonanych w technice tampondruku, druku UV, selektywnego złocenia czy matowienia laserowego.
Banknoty kolekcjonerskie, w związku z ich szczególnym charakterem, różnią się od banknotów powszechnego obiegu m.in. bogatszą symboliką wizerunków postaci i wydarzeń, kompozycją i szczegółami ikonografii, specyfikacją techniczną – dotyczącą zastosowanych zabezpieczeń przed fałszowaniem, kolorystyką, wymiarami czy zastosowanymi technikami druku.
Informacje dla kolekcjonerów i osób zainteresowanych numizmatyką
8 listopada 2022 roku Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu srebrną monetę o nominale 10 zł „90. rocznica powstania Znaku Rodła”.
- nominał: 10 zł
- metal: Ag 925/1000
- stempel: lustrzany
- wymiary: 28,20 x 28,20 mm
- masa: 14,14 g
- brzeg (bok): gładki
- nakład: do 10 000 szt.
- Projektant: Grzegorz Pfeifer
- Emitent: NBP
Na zlecenie NBP monety wyprodukowała Mennica Polska S.A.