W pierwszym kwartale 2023 roku odnotowany został wzrost średniej wartości kredytu mieszkaniowego do około 339 552 zł, co stanowiło wzrost o 14 400 zł w porównaniu z poprzednim kwartałem. W tym samym czasie, liczba nowych kredytów była o 54% niższa, a ich wartość o 55,8% niższa w porównaniu z pierwszym kwartałem 2022 roku.
W drugim kwartale 2023 roku, średnia wartość kredytu mieszkaniowego wzrosła do 366 139 zł, co oznacza wzrost o 26 706 zł (7,87%) w porównaniu z wartością z poprzedniego kwartału. Ponadto, w tym właśnie kwartale odnotowano wzrost udziału kredytów z niskim wkładem własnym, które stanowiły 22,5% nowej sprzedaży. Podsumowując, w pierwszym półroczu 2023 roku zaobserwowaliśmy wzrost średniej kwoty udzielanego kredytu mieszkaniowego o 14%, co wskazywało na umacniającą się tendencję do zaciągania kredytów na wyższe kwoty. Pomimo wzrostu wartości udzielanych kredytów w porównaniu z poprzednim rokiem, rynek nadal nie osiągnął poziomu z rekordowego roku 2021. Ponadto na koniec września 2023 roku, według danych Krajowego Rejestru Dłużników, całkowite zadłużenie konsumentów wynosiło około 45 miliardów złotych. W KRD wpisanych było 2,3 miliona osób, z czego średni dług na osobę wynosił około 19 tysięcy złotych. Przyczyną takiej sytuacji była m.in. wysoka inflacja oraz wzrost cen energii i paliw, które wpłynęły na wzrost cen towarów oraz podniesienie stóp procentowych. To z kolei skutkowało wzrostem rat kredytów hipotecznych.
Program "Bezpieczny kredyt"
Program rządowy "Bezpieczny Kredyt 2%" miał znaczący wpływ na zadłużenie Polaków. Jak pamiętamy, oferował kredyty hipoteczne z oprocentowaniem na poziomie 2%, z dopłatami państwa przez pierwsze 10 lat. Pomimo preferencyjnych warunków, program ten wywołał znaczące zmiany na rynku nieruchomości, wprowadzając euforyczną atmosferę w drugiej połowie 2023 roku. Prognozuje się, że pierwszy kwartał 2024 roku przyniesie ochłodzenie na rynku kredytów hipotecznych, głównie ze względu na wciąż wysokie stopy procentowe, brak kontynuacji rządowego programu oraz wywindowane przez niego wysokie ceny nieruchomości. Wprowadzenie dopłat do rat w ramach "Bezpiecznego Kredytu 2%" przyczyniło się do istotnego wzrostu cen mieszkań w niektórych miastach, nawet o 15% kwartał do kwartału.
Wracając do roku 2021 – już w styczniu sprzedaż kredytów mieszkaniowych oscylowała w okolicach 5 mld zł., w ciągu pierwszego kwartału zanotowała dynamiczny wzrost do ponad 7,5 mld zł. i utrzymywała się na względnie stałym poziomie (ok. 8-8,4 mld zł.) do października. Po tym okresie wartość sprzedaży, wyłączając tylko miesiąc marzec w 2022 roku, dynamicznie spadała, aby osiągnąć punkt kulminacyjny w okolicach 2 mld. zł. Od lutego 2023 roku, obserwowaliśmy drastyczny wzrost sprzedaży kredytów mieszkaniowych. W ciągu zaledwie 3 miesięcy, między lipcem (4,2 mld zł.) a październikiem (9,7 mld zł.), akcja kredytowa wzrosła o 5,5 mld zł.
Jak wyglądał rynek kredytów?
W 2023 roku rynek kredytów hipotecznych w Polsce charakteryzował się kilkoma kluczowymi trendami:
- Ogólny spadek wartości udzielanych kredytów hipotecznych – wartość kredytów hipotecznych udzielonych w 2023 roku wyniosła około 64 mld zł., co oznacza wzrost o 26% rok do roku, ale wciąż jest to mniejsza suma niż w rekordowym roku 2021, kiedy to kredyty hipoteczne opiewały na sumę ponad 89 mld zł.
- Wpływ programu "Bezpieczny Kredyt 2 procent" – program ten miał znaczący wpływ na rynek, aż w połowie przypadków udzielane kredyty hipoteczne były efektem tego programu.
- Zwiększona zdolność kredytowa Polaków – wzrost płac, obniżenie stóp procentowych i sytuacja na rynku pracy przyczyniły się do wzrostu zdolności kredytowej Polaków.
- Różnice regionalne w zakredytowaniu – zauważalne były różnice regionalne w zakredytowaniu. Na przykład, najwyższy poziom posiadanych zobowiązań odnotowano w województwach północno-zachodnich, a najniższy w rejonie południowo-wschodnim.
- Różnice w moralności płatniczej – mieszkańcy południowo-wschodniej Polski lepiej spłacają kredyty niż mieszkańcy północno-zachodniej części kraju.
Ewelina Czaplińska – certyfikowany bankowiec i doradca finansowy. Właścicielka Kancelarii Prawno-Finansowej, a także trener warszawskiej EY Academy of Business. Ekspert kredytowy w ogólnopolskich mediach – Polsat, TVP INFO, TVP2, TVP3 Gdańsk, Radio Eska, Radio Szczecin, Forbes oraz wiele innych.