Analitycy Allianz Research zauważają, że jak dotąd w obliczu starzenia się społeczeństw i ogromnych potrzeb związanych z zieloną transformacją rządy niechętnie określały, w jaki dokładnie sposób zwiększą wydatki na obronność. „Aby spojrzeć na to z odpowiedniej perspektywy, wymagałoby to:
- cięć wydatków o -8,6 proc. w Hiszpanii, -7,7 proc. w Niemczech, -6,5 proc. we Włoszech i -4,8 proc. we Francji; lub
- dodatkowego obciążenia odsetkami w wysokości około 12,1 mld euro w 2028 r., jeśli opierałoby się wyłącznie na finansowaniu długu; lub
- jeśli postawiono by wyłącznie na zwiększenie dochodów podatkowych, na przykład stawek VAT, to wzrosłyby one o 0,6 punktu procentowego w całej UE” – czytamy w najnowszym opracowaniu.
Rosnące wydatki na obronność
Z analiz Allianz Trade wynika, że od 1995 r. ogólne wydatki rządowe na obronęw dzisiejszej UE 27 wzrosły ze 104 mld euro do 204 mld euro w 2022 roku. Nie nadążały one jednak za ogólnym wzrostem PKB i całkowitych wydatków: W 1995 r. wydatki na obronność odpowiadały 1,6 proc. PKB w porównaniu do 1,3 proc. PKB w 2022 r., wahając się od 0,2 proc. PKB w Irlandii do ponad 2 proc. w Grecji, na Łotwie, w Estonii i na Litwie (Polska 1,6 proc. wg COFOG, czyli klasyfikacji wykorzystywanej do określenia spożycia indywidualnego i spożycia ogólnospołecznego w sektorze instytucji rządowych i samorządowych).
Stopniowe zwiększanie udziału wydatków na obronność do 2 proc. PKB we wszystkich państwach członkowskich UE do 2028 r. wymagałoby łącznie 470 mld euro dodatkowych wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych wporównaniu ze scenariuszem zakładającym utrzymanie obecnych poziomów. Obejmowałoby to 150 mld euro w Niemczech, 55 mld we Włoszech, 48 mld w Hiszpanii, 17 mld we Francji i 11,9 mld w Polsce. Osiągnięcie udziału 3 proc. PKB wydawanego obecnie przez USA (a postulowanego także prze prezydenta Polski A. Dudę) wymagałoby dodatkowych wydatków na obronę w wysokości 1110 mld euro (w skali UE) w ciągu najbliższych pięciu lat.
Pytanie brzmi, w jaki sposób te wzrosty wydatków zostaną sfinansowane? Z analiz Allianz Trade wynika, że istnieją trzy możliwości sfinansowania zwiększonych wydatków na obronę: cięcie wydatków na inne funkcje, finansowanie długiem lub zwiększenie podatków.
Jak sfinansować wzrost wydatków na obronność?
Utrzymanie ogólnego poziomu wydatków na stabilnym poziomie (przy scenariuszu zwiększenia wydatków na obronę do 2 proc. PKB) wymagałoby cięć wydatków publicznych o -8,6 proc. w Hiszpanii, -7,7 proc. w Niemczech, -6,5 proc. we Włoszech i -4,8 proc. we Francji. Największą pojedynczą pozycją wydatków w budżetach krajów UE są wydatki na ochronę socjalną. W 2022 r. stanowiły one 39 proc. całkowitych wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych w UE-27 (w Polsce 38 proc.), przy czym 54 proc. wydatków na ochronę socjalną w UE stanowiły wydatki na świadczenia emerytalne; 15 proc. całkowitych wydatków przeznaczono na zdrowie (w Polsce 12 proc/), a po 12 proc. na ogólne usługi publiczne i politykę gospodarczą (w Polsce odpowiednio na usługi publiczne 10 proc. i na politykę gospodarczą 15 proc.).
Inną opcją byłoby podniesienie podatków w celu pokrycia dodatkowych wydatków na obronność. Zakładając brak zmian w strukturze dochodów podatkowych, zgodnie z naszymi obliczeniami stawka VAT musiałaby wzrosnąć średnio o 0,6 punktu procentowego w UE-27 w 2028 r., od 0,1 punktu procentowego we Francji, 0,5 punktu procentowego we Włoszech i 0,7 punktu procentowego w Niemczech i Hiszpanii do 2,4 punktu procentowego w Irlandii (dla Polski wzrost o 0,4 proc. z 23 proc.).
Czytaj też:
Rosja zaatakuje Litwę z terytorium Białorusi? „To niepokojące sygnały”Czytaj też:
NATO ustanowi strefę buforową w Ukrainie, by ochronić Polskę? „Nikt obcy nie ma prawa hasać po naszym niebie”