Europejski Komitet Regionów zwrócił się ostatnio do nowo powstającej Komisji Europejskiej z apelem o opracowanie Europejskiej Strategii Wodnej oraz powołanie komisarza, który byłby odpowiedzialny za zasoby wodne w Unii Europejskiej. Blue Deal, czyli Niebieski Ład, inicjatywa zainicjowana w ubiegłym roku na wzór Zielonego Ładu, ma być kluczowym impulsem do wprowadzenia tych zmian.
Według ekspertów, przyspieszenie działań w zakresie ochrony zasobów wodnych jest konieczne w obliczu coraz częstszych susz, powodzi i problemów z dostępem do wody pitnej. Blue Deal ma odgrywać istotną rolę w dostosowywaniu się do zmian klimatycznych.
Czym jest Niebieski Ład?
Niebieski Ład, nowa inicjatywa stworzona przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny na początku 2023 roku, ma na celu podjęcie działań na rzecz ochrony zasobów wodnych przez Komisję Europejską oraz Parlament Europejski. Dotychczas polityka wodna Unii Europejskiej koncentrowała się głównie na monitorowaniu jakości wody, jednakże narastające problemy z dostępem do wody pitnej wymagają szerszego podejścia. Jak wskazuje Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich, potrzebny jest znacznie bardziej kompleksowy zestaw działań.
Dyrektor Głównego Instytutu Górnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego, Jan Bondaruk, podkreśla, że zmiany klimatyczne zakłócają naturalny obieg wody w środowisku. Wśród zagrożeń dla zasobów wodnych wymienia się niezrównoważone nawyki konsumpcyjne oraz fałszywe poczucie bezpieczeństwa w regionach mocno uprzemysłowionych. Eksperci z GIG-PIB alarmują, że co najmniej 11% mieszkańców UE i 17% jej terytorium boryka się z niedoborem wody. Od 1980 roku susze są coraz częstsze, generując koszty sięgające 100 miliardów euro w ciągu ostatnich trzech dekad. Przewidywania są jeszcze bardziej niepokojące, zwłaszcza dla południowej i południowo-zachodniej Europy, gdzie wzrost temperatury o 3°C może zmniejszyć przepływ rzek w lecie nawet o 40%, co zagraża rolnictwu i bezpieczeństwu żywnościowemu.
Adaptacja do zmian klimatycznych wiąże się z ogromnymi wyzwaniami inwestycyjnymi, z czego 50% tych wydatków dotyczy gospodarki wodnej, jak wynika z szacunków Banku Światowego. Zmieniające się schematy opadów deszczu wymagają zwiększenia zdolności retencjonowania wody, aby efektywnie wykorzystać zasoby w czasie suszy.
Zakres działań
Blue Deal obejmuje szeroki zakres działań, takich jak zapewnienie powszechnego dostępu do wody pitnej, efektywne zużycie wody, walka z ubóstwem wodnym, inwestycje w infrastrukturę wodną, zajęcie się wodochłonnymi gałęziami przemysłu oraz wodooszczędnymi technologiami. Realizacja tej strategii wiąże się z inwestycjami na poziomie około 390 miliardów euro, co będzie rozłożone na lata 2028–2035. Mobilizacja tak dużych środków wymaga również zaangażowania kapitału prywatnego poprzez instrumenty takie jak niebieskie obligacje, które finansowałyby inwestycje związane z ochroną zasobów wodnych.
Polska jest jednym z krajów UE najbardziej narażonych na skutki niedoboru wody, z zasobami wodnymi na poziomie trzykrotnie niższym niż średnia w Unii. Blue Deal stwarza dla Polski możliwość uzyskania znaczących środków na inwestycje w poprawę efektywności wykorzystania wody. Celem tej inicjatywy jest nie tylko karanie firm, ale również tworzenie zachęt i instrumentów wsparcia, które pomogą odpowiedzialnie zarządzać ograniczonymi zasobami wodnymi.
Europejski Komitet Regionów podkreśla konieczność opracowania kompleksowej Europejskiej Strategii Wodnej i powołania komisarza ds. zasobów wodnych. Blue Deal, jako istotny element dostosowywania się do zmian klimatycznych, stawia przed Unią Europejską ogromne wyzwania, ale także otwiera nowe możliwości dla poprawy gospodarki wodnej w regionie.
Czytaj też:
Ursula von der Leyen szefową KE. Europosłowie zdecydowaliCzytaj też:
Unia Europejska zainwestuje 7 mld euro w infrastrukturę transportową