Współodpowiedzialna za bezpieczeństwo energetyczne Polski, dostarczająca energię do ponad 2,7 mln klientów. Grupa Enea, jeden z największych koncernów energetycznych w kraju, stawia na innowacyjne projekty z zakresu zielonej energii i sukcesywnie zwiększa produkcję ze źródeł odnawialnych, realizując w ten sposób proces zrównoważonej transformacji („Zielona Zmiana Enei”). Kluczową rolę odegrać mają magazyny energii.
Badania i innowacje
Wykorzystanie technologii magazynowania energii wpisuje się w zaktualizowaną Strategię Rozwoju Grupy Enea jako technologia kluczowa do zapewnienia stabilności OZE i budowania bezpieczeństwa energetycznego.
W dobie dynamicznego rozwoju mikroinstalacji prosumenckich na pierwszy plan wysuwa się przede wszystkim konieczność opracowania możliwie najefektywniejszego sposobu magazynowania energii na poziomie niskiego napięcia. Dlatego w 2021 roku, w ramach współfinasowanego ze środków Unii Europejskiej projektu badawczo-rozwojowego „Innowacyjne usługi systemowe magazynów energii zwiększające jakość i wydajność wykorzystania energii elektrycznej”, Enea Operator przeprowadziła testy pięciu prototypowych magazynów energii.
Pięć lokalizacji (Bydgoszcz, Zielona Góra, Gubin, Pogorzelica i Opalenica) i pięć różnych technologii. Magazyn energii w Gubinie wyposażono w elektryczne kondensatory dwuwarstwowe (EDLC). Magazyn w Pogorzelicy, w kondensatory litowo-jonowe (LIC). Podstawą działania magazynu w Opalenicy stały się baterie litowo-żelazowo-fosforowe (LFP). W Zielonej Górze postawiono na baterie litowo-tytanowe (LTO), a w Bydgoszczy zastosowano baterie ołowiowo-kwasowe typu VRLA.
Przetestowanie w warunkach rzeczywistych poszczególnych technologii wskazać miało te, które w największym stopniu spełniają oczekiwania operatora sieci, podnosząc nie tylko jakość, ale i efektywność wykorzystania energii elektrycznej. Instalacje pracowały jako część sieci dystrybucyjnej Enei Operator przez ponad pół roku. Moc znamionowa każdego z magazynów wynosiła 100 kW. Instalacje zostały zintegrowane z nowoczesnymi systemami AMI oraz SCADA, które pozwalają na bieżąco monitorować parametry sieci.
– Zrealizowane w ramach projektu badania przemysłowe, eksperymentalne prace rozwojowe, a potem testy w warunkach rzeczywistych pozwoliły na wytypowanie referencyjnych technologii magazynowania energii w kontekście usług systemowych, czyli takich, które w największym stopniu spełniają oczekiwania OSD, podnosząc jakość i efektywność energii produkowanej i dostarczanej ze źródeł rozproszonych – tłumaczy partner projektu, dr hab. inż. Robert Smoleński, prof. Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Jak zapewniają przedstawiciele Grupy, przeprowadzone przez Eneę Operator testy są wstępnym etapem do wdrożenia magazynów energii na dużą skalę. Prototypowe magazyny energii będą obiektami dalszych badań naukowych, realizując jednocześnie usługi systemowe w punktach przyłączenia. Wdrożenie innowacji pozwoli na uruchomienie w Enei Operator udoskonalonej metody magazynowania energii na poziomie niskiego napięcia, co jest działaniem kluczowym z punktu widzenia jakości energii elektrycznej.
Enea Operator systematycznie buduje swoje kompetencje do efektywnego wykorzystania nowych technologii. Współpraca ze światem nauki daje firmie dostęp do innowacyjnych rozwiązań i możliwość ich testowania. Współpraca z firmami, takimi jak Enea, zaangażowanymi w proces transformacji energetycznej, to dla jednostek badawczo-rozwojowych i firm technologicznych możliwości, by takie rozwiązania współtworzyć. Przykładem mogą być przydomowe magazyny energii.
Magazyn energii w każdym domu? To możliwe
– Przydomowe magazyny energii umożliwią dalszy dynamiczny rozwój energetyki rozproszonej i optymalne wykorzystanie mikroinstalacji fotowoltaicznych. Dzięki magazynom prosumenci będą mogli maksymalizować zużycie energii na własne potrzeby, na miejscu w swoich domach – tłumaczy Lech Żak, wiceprezes Enei ds. strategii i rozwoju. Opracowaniu atrakcyjnego dla klientów prototypu przydomowego magazynu energii, który w przyszłości stanie się częścią oferty produktów multienergetycznych Enei, służyć ma współpraca koncernu z firmą Jenox Akumulatory sp. z o.o., jednym z czołowych krajowych producentów akumulatorów kwasowo-ołowiowych (firma wchodzi w skład największej grupy z branży akumulatorowej – ZAP Sznajder Batterien S.A.).
Celem współpracy jest opracowanie i stworzenie domowego magazynu energii przeznaczonego dla prosumentów. Rezultaty procesu badawczego powinniśmy poznać już za kilkanaście miesięcy.
– Przydomowy bank energii to nowe wyzwanie i musimy stworzyć do niego odpowiedni akumulator. Warto jednak zaznaczyć, że już teraz w fazie badań mamy pierwsze urządzenia, które z powodzeniem testujemy – zdradza Marek Bajsert, prezes Jenox Akumulatory.
Przydomowe banki energii elektrycznej u odbiorców przyłączonych do sieci energetycznej niskiego napięcia to naturalny kierunek rozwoju w czasach dynamicznego wzrostu liczby i mocy mikroinstalacji prosumenckich, a współpraca obu podmiotów doskonale wpisuje się w światowe trendy rozwoju technologii magazynowania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych.
Pozostaje pytanie, dlaczego właśnie akumulatory kwasowo-ołowiowe. Przewagą banków energii opartych na tej technologii jest z pewnością fakt, że są dobrze znane i od lat stosowane w motoryzacji. Kolejna zaleta to używane do ich budowy surowce, a konkretnie łatwość z jaką poddają się recyclingowi. Szacuje się, że recyclingowi podlega 98 proc. akumulatora kwasowo-ołowiowego, a surowce do jego produkcji są łatwo dostępne, co ma szansę pozytywnie wpłynąć, m.in. na koszt produkcji urządzenia, a więc i jego dostępność dla maksymalnie dużej grupy odbiorców.
24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu
– Rozwój projektów w zakresie magazynowania energii i świadczenie takich usług na zewnątrz stanowi jeden z kluczowych kierunków transformacji Grupy Enea zapisanych w naszej Strategii Rozwoju. Magazynowanie energii to innowacyjna technologia o dużym potencjale rozwojowym do zapewnienia stabilności OZE i budowania bezpieczeństwa energetycznego. Chcemy pomóc prosumentom w optymalnym wykorzystywaniu wytwarzanej przez nich energii elektrycznej – tłumaczy Paweł Majewski, prezes zarządu Enei.
Jednak sama technologia magazynowania to nie wszystko. Równie ważne są wszelkie działania mające na celu optymalizacje działania całego systemu energetycznego. Przykład? Bezobsługowy Magazyn Liczników energetycznych wykorzystujący technologię identyfikacji radiowej (RFID). Enea Operator rozpoczęła testy pierwszego tego typu obiektu. Prototypowy i w pełni zautomatyzowany magazyn to efekt współpracy koncernu i instytutu badawczego Łukasiewicz – Poznański Instytut Technologiczny w Poznaniu.
Jak zapewniają twórcy projektu, Bezobsługowe Magazyny Liczników (w skrócie: BML) poprawić mają nie tylko efektywność dostaw liczników energii elektrycznej do magazynów, ale także usprawnić pracę monterów czy, w efekcie, zoptymalizować koszty logistyki. Wszystko dzięki pełnej automatyzacji czynności magazynowych w oparciu o technologię radiowej identyfikacji, która została już sprawdzona w innych obszarach działalności Enei Operator.
Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom, BML są dostępne dla uprawnionych pracowników całą dobę, przez siedem dni w tygodniu, a umieszczone na urządzeniach znaczniki radiowej identyfikacji danych (RFID) umożliwią szybkie i równoczesne rozpoznawanie przez system urządzeń zdawanych lub pobieranych z magazynu. Co ważne, w znaczniki wyposażono nie tylko nowo zakupione liczniki, ale także wtórnie legalizowane urządzenia, czy też moduły komunikacyjne. Wszelkie dane pozyskiwane dzięki RFID natychmiast trafiają do Centralnego Systemu Akwizycji Danych Pomiarowych.
– Nasza spółka już od kilku lat z powodzeniem wykorzystuje technologię radiowej identyfikacji w gospodarce narzędziami. W spółce działa system informatyczny do zarządzania narzędziami i aparaturą kontrolno-pomiarową. W ramach tego systemu zaewidencjonowanych zostało kilkadziesiąt tysięcy pozycji z wykorzystaniem znaczników RFID. To doświadczenie pozwala nam skutecznie poszerzać zastosowanie RFID także w innych obszarach działalności, w których automatyzacja czynności przynosi korzyści naszym pracownikom i klientom – tłumaczy Marek Rusakiewicz, p.o. prezesa Enei Operator.
Bezobsługowe Magazyny Liczników pozwolą w przyszłości nie tylko na skrócenie czasu dojazdu montera do magazynu, ale także umożliwią zdalne sprawdzenie jego stanu, a co za tym idzie, jeszcze sprawniejsze zarządzanie jego zasobami. Testy pierwszego Bezobsługowego Magazynu Liczników mają trwać pół roku. W tym czasie firma sprawdzi jak założenia Zespołu Projektowego sprawdzą się w praktyce. O dalszych losach BML-u zadecydują także głosy pracujących z nim monterów, bo to ich wskazówki i ewentualne propozycje dalszych usprawnień mają poprzedzić wdrożenie bezobsługowych magazynów na całym obszarze działania Enei Operator.
Pierwszy BML, który – wraz ze stacją ładowania samochodów elektrycznych – ulokowany został na terenie parkingu przy ul. Strzeszyńskiej w Poznaniu, wyposażono w instalację PV, magazyn energii oraz niezbędny do jego pracy światłowód. Zastosowanie i upowszechnienie innowacyjnych technologii doskonale wpisuje się w Strategię Rozwoju Grupy Enea. Enea stawia na innowacje, chce rozwijać przydomowe banki energii elektrycznej, prototypowe systemy magazynowania czy Bezobsługowe Magazyny Liczników. To przykłady rozwiązań, nad którymi pracuje i które będzie rozwijać Grupa Enea dla zapewnienia bezpiecznych i stabilnych dostaw energii elektrycznej, budując zrównoważoną przyszłość.