Stadiony zbudowane na Euro 2012 potrafią na siebie zarabiać. Wprowadzony model biznesowy przynosi efekty

Rok 2012 w Polsce i na Ukrainie kojarzy się przede wszystkim z mistrzostwami Europy w piłce nożnej. Był to turniej, który znacząco wpłynął na poziom infrastruktury w Polsce. Dzięki przyznaniu nam i naszym wschodnim sąsiadom prawa do organizacji mistrzostw, w kraju zaczęły powstawać inwestycje drogowe, kolejowe, oraz stadiony. Przygotowania do wydarzenia rozpoczęły się oficjalnie w kwietniu 2007 roku, chwilę po ogłoszeniu zwycięzców w głosowaniu na gospodarza turnieju. O autostradach i kolei mówiło się głównie ze względu na opóźnieniach w realizacji kolejnych projektów. Zapowiadane na Euro autostrady, finalnie zakończone zostały kilka lat później, albo ich rozbudowa trwa nadal. Modernizacja na kolei to także temat, o którym mówi się od lat. Skupmy się więc na stadionach.

W kwestii stadionów nie było pytań o to czy powstaną na czas. Pytano przede wszystkim ile będą kosztować i co się z nimi stanie po turnieju. Zastanawiano się kto będzie nimi zarządzał, i czy będą one zarabiać na swoje utrzymanie. Na potrzeby turnieju powstały trzy nowe stadiony – Stadion Narodowy w Warszawie (obecnie PGE Narodowy), Stadion Wrocław, oraz Stadion Energa Gdańsk. Dodatkowo rozbudowany i przystosowany do wymogów UEFA został INEA Stadion w Poznaniu.

PGE Narodowy od 2015 roku, niezmiennie chwali się zyskami na poziomie 20 mln zł. rocznie. Stadiony w Gdańsku i Wrocławiu utrzymują się na granicy opłacalności. W 2015 roku obiekt w Gdańsku zanotował 1 mln zł. straty, stadion we Wrocławiu ten sam rok zakończył ze stratą 3 mln zł. Wyraźnie widać jednak trend wzrostowy. Wszystkie areny, na których rozgrywano Euro 2012 zaczynają więc już na siebie zarabiać.

Warszawa

Stadion Narodowy w Warszawie, a obecnie, PGE Narodowy, jest projektem wyjątkowym. Powstał bowiem na miejscu częściowo wyburzonego Stadionu Dziesięciolecia, który w czasach PRL był świadkiem wielkich sukcesów polskich sportowców. Za jego projekt odpowiada konsorcjum dwóch biur architektonicznych – JSK Architekci oraz Schlaich Bergermann&Partner. A jest to projekt niecodzienny. Do budowy nowego stadionu wykorzystano nasyp, na którym znajdowały się trybuny poprzedniego stadionu. Podczas meczów piłkarskich trybuny mieszczą ponad 58 tyś. widzów, a podczas imprez muzycznych obiekt może pomieścić niemal 73 tyś. osób. Właścicielem stadionu jest Skarb Państwa a operatorem od 2013 r. spółka PL2012+ powołana przez Ministerstwo Sportu i Turystyki. Koszt inwestycji, wraz z błoniami i infrastrukturą otaczającą, szacuje się na ponad 1,9 mld zł. Roczny koszt utrzymania wynosi ok. 17 mln zł. Budowa obiektu miała miejsce na przestrzeni lat 2008-2011.

Początki nie były jednak łatwe, w pierwszych dwóch latach operator PGE Narodowego odnotował stratę. W 2013 roku wynosiła ona 13,2 mln zł, a w 2014 roku - 1,5 mln zł. Zmniejszenie strat było możliwe dzięki dynamicznemu wzrostowi przychodów, które w 2013 roku były na poziomie zaledwie 16 mln zł, a w 2014 roku osiągnęły już 43 mln zł. Wzrost ruchu na obiekcie takim jak PGE Narodowy ciągnie jednak za sobą bardzo wysoki wzrost kosztów, co wynika z konieczności obsłużenia naszych gości, zapewnienia mediów czy wreszcie przeprowadzania napraw eksploatacyjnych. Dlatego dopiero dzięki konsekwentnemu obniżaniu kosztów funkcjonowania stadionu, możliwe było osiąganie zysku, który po raz pierwszy pojawił się w 2015 roku i wynosił 2,1 mln zł przy przychodach na poziomie 46 mln zł. - Mówi dla Wprost Alicja Omięcka, Prezes PGE Narodowego

Stadion posiada największe centrum konferencyjne w Warszawie, które może pomieścić 1600 osób. „Podstawą naszej działalności jest bardzo szeroko pojęty najem - wynajmujemy zarówno powierzchnie pod spektakularne mecze, jak i centra kongresowe, sale bankietowe, moduły biurowe mniejsze przestrzenie pod konferencje czy wreszcie loże VIP”. - podkreśla Alicja Omięcka. Powierzchnia biurowa i handlowa łącznie liczą 25 000 m kw. Parking podziemny pod płytą boiska mieści 1765 samochodów. Na stadionie znajduje się 900 miejsc dla dziennikarzy, 4 restauracje, fitness club, pub na kilkaset osób i 69 luksusowych lóż biznesowych. Na obiekcie odbywają się koncerty muzyczne (m. in. Beyonce, Depeche Mode, Rolling Stones), imprezy tematyczne (Targi Książki, Piknik Naukowy, Planszówki na Narodowym), oraz eventy motoryzacyjne (Top Gear, Nitro Circus Live). Stadion jest też gospodarzem cyklu Zimowy Narodowy. W czasie jego trwania płyta stadionu zamienia się w lodowiska i inne atrakcje, które od lat przyciągają tłumy warszawiaków. PGE Narodowy był też w 2016 roku gospodarzem szczytu NATO.

Wrocław

Kolejnym ze stadionów wybudowanych na potrzeby turnieju jest Stadion Wrocław. Za jego projekt, podobnie jak w przypadku PGE Narodowego, odpowiada biuro JSK Architekci. Zbudowany został w sąsiedztwie obwodnicy Wrocławia na działce o powierzchni ponad 164 tyś. m kw. Dla gości przygotowano 4466 miejsc parkingowych. Fasadę stadiony podświetla ponad 13 tyś. lamp LED. Podczas odbywających się na stadionie meczów Śląska Wrocław, na stadion może wejść niemal 43 tyś. widzów. Operator stadionu przewidział także 1554 miejsca w lożach biznesowych, z Klubem Biznesowym o powierzchni 2500 m kw, oraz 2130 miejsc VIP. Loże podzielone są na trzynasto- i dwudziestosześcioosobowe, a przed każdą z nich znajduje się taras z widokiem na murawę. Dostawcą siedzisk na stadionie, jest znana z tego na rynku globalnym, polska firma Grupa Nowy Styl. Właścicielem obiektu jest miasto Wrocław, a jego operatorem spółka Wrocław 2012. Koszt inwestycji szacuje się na 904 mln zł. Stadion budowano w latach 2009-2011.

Stadion we Wrocławiu dysponuje 9000 m kw. powierzchni do wynajęcia na których organizowane są eventy i konferencje. Na obiekcie organizowane są także imprezy masowe. Rekordową frekwencję, bo aż 38 tyś. widzów, zgromadził na stadionie koncert zespołu Iron Maiden w 2016 roku. Stadion gościł także takie gwiazdy jak George Michael, Linkin Park, Queen czy Adam Lambert. Przy obiekcie znajduje się także zadaszony tor gokartowy, biura, siłownia i strzelnica sportowa i miejsce do jazdy na rolkach i deskorolkach. Zimą możliwe jest także korzystanie z lodowiska i snowparku.

Gdańsk

Stadion Energa Gdańsk, a pierwotnie, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów – Arena Bałtycka, bryłą i kolorem nawiązuje do bursztynu. Fasadę pokrywa 18 tyś. płytek z poliwęglanu w 6 kolorach – odcieniach złota, żółci i szarości. Za jego projekt odpowiada niemieckie biuro Rhode-Kellermann-Wawrowsky, które jest znane ze swoich poprzednich realizacji obiektów sportowych. Właścicielem areny jest miasto Gdańsk, a na co dzień użytkowany jest przez Lechię Gdańsk. Pojemność stadionu podczas meczów piłkarskich to niemal 42 tyś. osób. Koszt budowy to 863 mln zł. Roczny koszt utrzymania obiektu waha się w zależności od kosztów zmiennych między 15-19 mln zł rocznie. Stadion budowany był w latach 2008-2011

Na stadionie znajduje się 40 lóż VIP o powierzchni 60, 32 i 30 m kw., oraz niemal 1400 miejsc biznesowych. Poza salami konferencyjnymi stadion oferuje Centrum Rekreacyjno-Sportowe Fun Arena. Fun Arena – tak nazywa się cała strefa z atrakcjami – wybudowana już po oddaniu obiektu do użytku, zdobyła kilka nagród w dziedzinie rozrywki i atrakcji spędzania czasu wolnego, i stała się największym pod względem powierzchni centrum rozrywki i rekreacji na Pomorzu. Warto wspomnieć, że operator stadionu czerpie zyski z funkcjonowania tej powierzchni dzięki opłatom wnoszonym przez najemców, a także z atrakcji, które sam organizuje, tj. zwiedzanie stadionu z przewodnikiem. Od 2011 roku z atrakcji Fun Areny skorzystało ponad 650 tysięcy osób. Stadion pełni również funkcję areny koncertowej. W poprzednich latach zagrały na obiekcie: Jennifer Lopez, Guns N’ Roses, Avicii czy Justin Timberlake z rekordem frekwencji (43 tys. widzów). Obrzeża stadionu operator wykorzystuje również pod imprezy festynowe.

Poznań

Stadion Miejski w Poznaniu, który dziś nosi nazwę INEA Stadion, jest wyjątkiem na przedstawionej liście. Jest to bowiem jedyny obiekt, który nie został wybudowany od zera. Stadion przy ulicy Bułgarskiej 17 był modernizowany w latach 2004-2010. I był gotowy do użytku jako pierwszy ze wszystkich aren przygotowywanych na Euro 2012. Za realizację projektu odpowiada firma Modern Construction Systems, a całkowity koszt budowy oszacowany został na 747 mln zł. INEA Stadion na co dzień jest domem Lecha Poznań, drużyny występującej w LOTTO Ekstraklasie. Właścicielem stadionu jest miasto Poznań. W myśl umowy od 2011 do 2031 operatorami obiektu są KKS Lech Poznań wraz z konsorcjum Marcelin Management. Arena podczas meczów piłkarskich ma pojemność ponad 42 tyś. widzów. Na stadionie znajduje się 45 luksusowych lóż VIP, które są w stanie pomieścić do 530 osób oraz 900 miejsc parkingowych. Powierzchnia użytkowa to 250 tyś. m kw.

Arena w Poznaniu, podobnie jak inne stadiony wybudowane na Euro 2012, pełni także funkcje biznesowo-eventowe. Obiekt pełni także rolę hali koncertowej. Odbyły się na nim koncerty między innymi Stinga czy Alicii Keys. Koncert Stinga odbył się w ramach ceremonii otwarcia stadionu i zgromadził ponad 30 tyś. widzów. INEA Stadion był także gospodarzem zawodów motocrossowych Red Bull X-Fighters.

Jak zarabiają stadiony?

Sposoby finansowania wyżej opisanych obiektów, w główniej mierze pokrywają się. Przede wszystkim zyski czerpane są z tak zwanego dnia meczowego, czyli dnia, w którym na stadionie rozgrywane są mecze piłkarskie. W przypadku trzech z czterech wymienionych aren, są to mecze LOTTO Ekstraklasy. Kibice, którzy w tym dniu odwiedzają stadion płacą za bilety, korzystają z lokali gastronomicznych oraz kupują pamiątki w sklepach klubowych. Wyjątkiem jest PGE Narodowy, który nie jest gospodarzem meczów żadnej z drużyn polskiej ligi. Jest on jednak nazywany domem polskiej reprezentacji. To na tym obiekcie rozgrywane jest większość meczów polskiej kadry narodowej.

Kolejny, wspólny dla wszystkich inwestycji model to wynajem powierzchni komercyjnych. Stadiony zarabiają z udostępniania swoich sal konferencyjnych, lóż, powierzchni użytkowych, klubów biznesowych, czy w końcu płyt boiska. Zjawiskiem niezwykłym jest już dzień, w którym na stadionie nic się nie dzieje. Weekendy obfitują w targi i spotkania tematyczne, w ciągu tygodnia odbywają się konferencje tematyczne, prasowe czy spotkania biznesowe. Ważnym elementem są także imprezy cykliczne, organizowane co roku, takie jak np. Zimowy Narodowy w Warszawie, podczas którego, PGE Narodowy, każdego dnia odwiedza kilka tysięcy gości. Kwestią która łączy ze sobą trzy areny, z wyłączeniem stadionu we Wrocławiu jest także posiadanie sponsora tytularnego, który zasila kasę obiektu w ramach wielomilionowych kontraktów.