Polskie Banki są w bardzo złej kondycji. Upadek jednego może wywołać efekt domina

Polskie Banki są w bardzo złej kondycji. Upadek jednego może wywołać efekt domina

Dużo mniej kredytów

Według danych BIK w maju tego roku banki i SKOK-i udzieliły dużo mniej wszystkich rodzajów produktów kredytowych. W ujęciu liczbowym przyznały o prawie 53 proc. mniej limitów kredytowych, o 22 proc. mniej kredytów konsumpcyjnych oraz o 29 proc. mniej kredytów mieszkaniowych. Duże spadki nastąpiły też w ujęciu wartościowym. Dla przykładu wartość udzielanych kredytów konsumpcyjnych spadła prawie o połowę, a mieszkaniowych – o ponad 1/5.

– Obniżki stóp procentowych miały służyć temu, żeby przedsiębiorcy i gospodarstwa domowe zaciągały kredyty, a w efekcie gospodarka się rozwijała. Czyli było to działanie na rzecz akcji kredytowej, ale skutek tych decyzji był odwrotny – tłumaczy dyrektor Instytutu Współpracy z Biznesem.

Niskie stopy procentowe

Niskie stopy procentowe – z powodu niskiego oprocentowania lokat i depozytów – zniechęcają do gromadzenia na nich kapitału. W efekcie powinna nastąpić stymulacja gospodarki, ponieważ Polacy zaczną chętniej kupować i zadłużać się, choć jednocześnie zaczną topnieć ich oszczędności. Tymczasem – jak podkreśla ekspert WSB – ta sytuacja prowadzi też do zagrożenia stabilności finansowej banków. Mniejsze zyski oznaczają dla nich mniej pieniędzy, choćby na konieczne inwestycje w cyfryzację i IT. Co więcej, bardzo niska stopa referencyjna sprawi też, że klienci zabiorą kapitał z rynku bankowego na ryzykowny rynek finansowy. W efekcie banki znajdą się w potrzasku, posiadając portfele kredytowe o wyższym ryzyku, notując niższe zyski ze sprzedaży kredytów oraz odpływający kapitał z depozytów.

– Oprocentowanie depozytów jest bliskie zera, co oznacza, że w tej chwili w ogóle się nie opłaca trzymać depozytów w banku. Gospodarstwa domowe nie mają wiedzy z zakresu finansów i bankowości, ale np. obligacje emitowane przez Skarb Państwa będą dla nich zdecydowanie lepsze i bezpieczniejsze niż depozyt bankowy. To oznacza, że nastąpi ucieczka w obligacje. Z kolei bogatsi – tak jak banki – będą uciekać np. w złoto, a jeszcze bogatsi i lubiący ryzyko – na rynek papierów wartościowych i w akcje – ocenia prof. Marian Noga.

Według danych NBP średnie oprocentowanie lokat bankowych zakładanych w kwietniu po raz pierwszy w historii spadło poniżej 1 proc. i wyniosło 0,93 proc. Natomiast strach przed kryzysem i pandemią w połączeniu z bardzo niskim oprocentowaniem lokat sprawił, że nigdy w dotychczasowej historii Polacy nie wypłacili z banków tak dużej gotówki – w marcu i kwietniu było to w sumie 46 mld zł, co oznacza, że kwota gotówki w obiegu wzrosła aż o 20 proc.

Jak podkreśla prof. Marian Noga, trudna sytuacja banków nie jest wyłącznie pokłosiem pandemii. SARS-CoV-2 to kolejny na przestrzeni ostatnich miesięcy cios dla sektora bankowego, m.in. po procesach o kredyty frankowe, tzw. małym TSUE regulującym zwroty prowizji za wcześniejszą spłatę kredytów konsumpcyjnych czy podatku bankowym.

– Sektor został obarczony podatkiem bankowym, którego nigdzie indziej na świecie właściwie nie ma. Także chociażby restrukturyzacją SKOK-ów, na ratowanie których zostały wydane ponad 3 mld zł. To oznacza, że banki w pewnym sensie zostały niesprawiedliwie obciążone kosztami, na które same sobie nie zapracowały. Nie należy się dziwić, że teraz nie chcą udzielać kredytów, bo po prostu boją się tzw. kredytów nieregularnych, niespłacanych. Można się spodziewać, że dwa główne banki państwowe, czyli PKO BP i Pekao SA, będą pod presją polityczną, żeby jednak kredytów udzielać więcej, i znajdą się w potrzasku – mówi.

Ekspert ocenia, że w najbliższym czasie RPP nie będzie miała innego wyjścia, jak podnieść stopy procentowe, żeby wzmocnić złotego i przeciwdziałać inflacji, która najdotkliwiej odbija się na budżetach gospodarstw domowych. Dzięki temu banki zaczną powoli odrabiać straty związane z kredytowaniem zarówno ich, jak i gospodarki.

– System bankowy będzie się jednak zmieniał, odchodząc od kredytów i depozytów, czyli od dwóch najważniejszych funkcji banku komercyjnego –mówi prof. Marian Noga.

Czytaj też:
Adamczyk: Pakiet Mobilności przyjęty przez PE jest szkodliwy dla klimatu, transportu i odbudowy gospodarki UE