Aby cieszyć się udanym urlopem, nie musisz wcale wyjeżdżać z kraju. Polska to jeden z doskonałych kierunków zarówno na wakacje, jak i na wypoczynek w pozostałe pory roku. Turystów rozpieszcza zróżnicowanym i pięknym krajobrazem, wyśmienitą kuchnią, gościnnością, a także licznymi obiektami, w których można poznać naszą kulturę i tradycję. Wiele z nich zostało zmodernizowanych dzięki wsparciu finansowemu Funduszy Europejskich. Program Infrastruktura i Środowisko realizowany w latach 2014-2020 pozwolił m.in. na remont i renowacje takich obiektów, jak zamki, pałace czy muzea, dzięki czemu turyści mogą dziś korzystać z odrestaurowanych zabytków, atrakcyjnych tras turystycznych oraz nowoczesnej infrastruktury kulturowej.
Muzea pełne historii
We wsi Kozłówka (woj. lubelskie) znajduje się przepiękne Muzeum Zamoyskich. Ta późnobarokowa rezydencja magnacka, będąca niegdyś siedzibą rodów Bielińskich oraz Zamoyskich, to obecnie jeden z najlepiej zachowanych zespołów pałacowych w Europie. Warto odwiedzić zarówno wnętrza pałacu, jak i otaczający kompleks ogród kwiatowy czy park krajobrazowy z zabytkowym drzewostanem. Od 4 lipca 2023 r. dla odwiedzających dostępne są również cztery obiekty wyremontowane w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko (dwie oficyny, stajnia oraz teatralnia), a także aż 8 nowych ekspozycji, 125 plansz wystawowych czy 28 aplikacji multimedialnych i gry interaktywne, które uatrakcyjniły zwiedzanie obiektu i poznanie historii rodu. Jednocześnie w Galerii Sztuki pojawiła się nowa ekspozycja socrealizmu. Zdecydowanie jest co podziwiać! Wartość projektu przebudowy, rewitalizacji i konserwacji budynków zespołu pałacowo-parkowego w Kozłówce wraz z adaptacją na cele kulturowe i turystyczne to ponad 40 mln złotych, z czego blisko 25 mln to wkład Funduszy Europejskich.
Dzięki środkom UE w kwocie niemal 17 mln zł powstało również unikatowe Beskidzkie Muzeum Rozproszone Diecezji Bielsko-Żywieckiej składające się z siedmiu bezcennych dla polskiej kultury zabytkowych obiektów drewnianych, zlokalizowanych na terenie diecezji bielsko-żywieckiej.
Renowacji poddano cztery drewniane kościoły (w Grojcu, Nidku, Osieku i Polance Wielkiej), które nie pełnią już funkcji sakralnych, drewniana szkoła parafialna w Starej Wsi oraz dwa czynne drewniane kościoły w Gilowicach i Łodygowicach. Wszystkie obiekty wymagały interwencji konserwatorskiej, która uchroniła polską kulturę od bezpowrotnej ich utraty. Odwiedzający muzeum turyści mogą umówić się na zwiedzanie odrestaurowanych obiektów z przewodnikiem lub skorzystać z aplikacji mobilnej Beskidzkie Muzeum Rozproszone. Dzięki niej użytkownik ma od razu dostępną na telefonie informację o poszczególnych obiektach i eksponatach, w pobliżu których znajduje się.
Z kolei w miejscowości Sejny (woj. podlaskie) dzięki dotacji UE w wysokości blisko 20 mln zł powstało Muzeum Kresów Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Od połowy maja 2023 r. podominikański klasztor wita turystów w swoich nowych, odrestaurowanych wnętrzach, gdzie historię przybliżają cztery wystawy stałe: Historia Kresów Wschodnich, Wielokulturowość Kresów Wschodnich, Ludzie Kresów Wschodnich oraz Mitologia Kresów Wschodnich.
Wzgórze Katedralne we Fromborku w nowej odsłonie
W czerwcu 2023 r. zakończyły się również prace w XIV-wiecznym zespole obronnym i katedralnym we Fromborku (woj. warmińsko-mazurskie). To unikalny zabytkowy kompleks średniowiecznych budowli, w skład którego wchodzą bazylika archikatedralna pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Andrzeja Apostoła – najstarsza budowla fromborskiego wzgórza – wraz z otaczającą zabudową (m.in. pałac Ferbera, kustodia czy mury obronne z basztami). Dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich w wysokości ponad 18 mln zł wykonano konieczne prace budowlano-konserwatorskie, przywracając świetność Wzgórza Katedralnego we Fromborku.
Ponadto budynek muzeum Mikołaja Kopernika dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Wykonano windę, a także pochylnie ułatwiające dostęp do obiektu osobom poruszającym się na wózkach. Wdrożono także aplikację mobilną, która otwiera wirtualny dostęp do Katedry przez wykorzystanie rozszerzonej rzeczywistości.
Odpoczynek w zabytkowym parku miejskim
Wart odwiedzenia jest również ponownie otwarty dla turystów zabytkowy Park Miejski „Aleksandria” w Siedlcach (woj. mazowieckie). Przy wsparciu środków UE z Programu Infrastruktura i Środowisko w wysokości ponad 8 mln zł teren parku poddano gruntownej rewaloryzacji. Odrobinę wytchnienia na łonie natury zapewnią turystom i lokalnej społeczności nowe nasadzenia, nowoczesne zaaranżowanie terenu z szerokimi alejkami, a także ukryte wśród zieleni atrakcje, takie jak zegar ogrodowy, ławka z postacią księżnej Aleksandry Ogińskiej czy fontanny i rzeźby. Nie zabrakło również atrakcji dla najmłodszych. W ramach projektu utworzono plac zabaw podzielony na strefy dla dzieci w różnym wieku, a także siłownię plenerową. Powstały również ścieżki edukacyjne oraz liczne pulpity i tablice informacyjne. Kompleks ten również został przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
Fundusze Europejskie wspierają kulturę
Program Infrastruktura i Środowisko to największy program finansowany z Funduszy Europejskich nie tylko w Polsce, lecz także w Unii Europejskiej. Dostępne w nim środki finansowe wykorzystano m.in. na realizację blisko 140 projektów związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego oraz rozwojem zasobów kultury. Ich wartość to ponad 3,1 mld zł, z czego ponad 2 mld zł to dofinansowanie z Unii Europejskiej. Dzięki temu wsparciu na mapie Polski pojawiło się wiele atrakcyjnych obiektów, które warto odwiedzić w czasie wakacyjnego (i nie tylko) wypoczynku.
Zakończenie Programu Infrastruktura i Środowisko to jednak nie koniec wsparcia udzielanego instytucjom kultury i organizacjom chcącym chronić dziedzictwo kulturowe i rozwijać ofertę kulturową w Polsce. Kontynuacją inicjatywy jest bowiem program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021 – 2027, którego budżet to ponad 24 mld euro.
Część tych środków – aż 600 mln euro – zostanie wykorzystana na projekty z zakresu wzmocnienia roli kultury w rozwoju społecznym i gospodarczym. Jest to największa do tej pory suma pieniędzy z Unii Europejskiej przeznaczona na rozwój kultury od czasu dołączenia Polski do struktur Wspólnoty.
Realizacja projektów przyczyni się z pewnością do dalszego wzrostu atrakcyjności regionów turystycznych, a także wpłynie pozytywnie na powstanie nowych miejsc pracy. Inwestycje te pozwolą Polsce stać się miejscem jeszcze bardziej atrakcyjnym, łącząc bogate dziedzictwo kulturowe z nowoczesnymi udogodnieniami dla turystów.
Więcej informacji o pogramie można znaleźć na stronie internetowej Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko. Szczegółowe informacje o rozpoczynającym się 1 sierpnia 2023 roku naborze w obszarze kultury można zaś znaleźć na stronie https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/nabory/71-infrastruktura-kultury-i-turystyki-kulturowej/