Co to jest przedawnienie pożyczki i kiedy nasz dług ulega przedawnieniu?

Co to jest przedawnienie pożyczki i kiedy nasz dług ulega przedawnieniu?

Pieniądze
Pieniądze Źródło: Shutterstock / Proxima Studio

Wierzytelności mają określony czas trwania. Kiedy minie dany termin, dłużnik zgodnie z prawem może odmówić spłaty zadłużenia. Jednak należy pamiętać, że takie sytuacje zdarzają się niezwykle rzadko, zwłaszcza gdy mówimy o dużych zobowiązaniach. Obecnie bowiem zarówno banki, jak i firmy pożyczkowe wykorzystują zaawansowane systemy, które na bieżąco monitorują klientów i to jak spłacają swoje zobowiązania.

Niestety, ale w przypadku długów u pożyczkodawców, nie mamy co liczyć na to, że instytucja ta zapomni o naszym zadłużeniu, tak jak to czasem się zdarza np. gdy otrzymamy mandat za jazdę bez biletu. W takiej sytuacji, jeśli w ciągu roku nie dostaniemy wezwania do zapłaty z tytułu owej kary za brak biletu, to możemy zapomnieć o spłaceniu zobowiązania. Natomiast w przypadku większych zobowiązań to raczej niemożliwe. Dodatkowo w przypadku umowy pożyczki termin jej przedawnienia, a także zasady, które muszą zostać spełnione, są inne niż dla umowy kredytowej. Kiedy następuje przedawnienie pożyczki i co musi się zadziać, aby ono nastąpiło?

Umowa pożyczki - najważniejsze informacje

Zaciągając kredyt lub pożyczkę zawierasz umowę prawa cywilnego. Jej przedmiotem jest przekazanie środków w danej wysokości na rzecz dłużnika na określony czas. W przypadku pożyczki mogą to być nie tylko środki, ale też inne rzeczy oznaczone co do gatunku.

Wszelkie kwestie dotyczące pożyczki reguluje Kodeks cywilny. Zgodnie z zapisami art. 720 kc:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej”.

W związku z tym, że pożyczka obejmuje przedmioty o charakterze majątkowym, zobowiązania wobec pożyczkodawcy z czasem ulegają przedawnieniu. Nie powoduje ono wygaśnięcia, albo rozwiązania umowy pożyczki z mocy prawa, jednak utrudnia pożyczkodawcy otrzymanie zwrotu należności od drugiej strony umowy.

Co to jest przedawnienie pożyczki i na czym polega?

Jak wspomnieliśmy wcześniej, każde zobowiązanie ma określony czas trwania i w przypadku niesumiennego jego spłacania, dochodzi do powstania długu. Gdy ten nie jest spłacany, możemy spotkać się z sytuacją, gdy dochodzi do przedawnienia długu. Co oznacza ten termin? Najprościej mówiąc, jest to po prostu termin ważności pożyczki. Dotyczy sytuacji, gdy po upływie określonego terminu dłużnik może uchylić się od zapłaty zobowiązania. Jest to możliwe tylko, gdy wierzyciel nie podejmie żadnych działań, mających na celu wyegzekwowanie należności - ma na to określony czas od momentu powstania zobowiązania. Po upływie tego określonego czasu, roszczenie ulega przedawnianiu, a w momencie, gdy zaistnieją odpowiednie przesłanki, dłużnik może odmówić spłaty zobowiązania. Bieg przedawnienia pożyczki w firmie pożyczkowej, jak i uzyskanej od osoby prywatnej rozpoczyna się, kiedy minie termin spłaty roszczenia. Termin przedawniania dla obu tych rodzajów pożyczek jest nieco inny.

Termin ważności pożyczki określony jest przez przepisy Kodeksu cywilnego. Według art. 117 kc.:

Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi”.

Zgodnie z zapisami w ustawie do przedawnienia dochodzi po określonym terminie. W momencie, gdy ustalony prawnie okres minie, dłużnik może odmówić spłaty długu - i to bez żadnych konsekwencji. Oczywiście warto wiedzieć, że to nie jest tak, że przedawnienie długu powoduje, że on znika. Istnieje on nadal, tylko pod inną formą. Przedawnienie sprawia, że powstałe zobowiązanie zmienia się w tzw. zobowiązanie naturalne. Co to oznacza? W momencie, gdy zobowiązanie przyjmuje taką formę, firmie pożyczkowej trudno będzie uzyskać zwrot środków od pożyczkobiorcy. Dzieje się tak, ponieważ gdy zobowiązanie uzyskuje status naturalnego, wierzyciel nie ma możliwości wnioskować o uregulowanie długu na drodze sądowej. Co prawda może on o to wnioskować, ale naraża się na to, że od razu stoi na przegranej pozycji. Umowa pożyczki nadal istnieje, jednak wykonanie wynikających z niej obowiązków zależy tylko od dobrej woli konkretnej strony.

Znowelizowana Ustawa o przedawnieniu długów z 9 lipca 2018 r. jasno precyzuje termin spłaty zadłużenia. Jeśli więc konkretna płatność wykracza poza ustawowe ramy czasowe, dłużnik nie ma obowiązku brania udziału postępowaniu sądowym. Cała odpowiedzialność i koszty spadają natomiast na wierzyciela.

Kiedy dochodzi do przedawnienia pożyczki?

Ile zatem trzeba czekać na przedawnienie pożyczki pozabankowej? Jak wspomnieliśmy wyżej, jest to zależne od tego, czy jest to pożyczka prywatna czy od instytucji pozabankowej. W przypadku tej ostatniej, podobnie jak w przypadku kredytu bankowego, są to 3 lata. Ten termin przedawnienia dotyczy również pożyczek online.

Natomiast w przypadku pożyczki prywatnej, czyli takiej gdy pożyczamy środku np. sąsiadowi lub komuś z rodziny, przedawnienie pożyczki występuje dopiero po 6 latach. I tutaj warto się zatrzymać, ponieważ to nie jest tak, że jak podpisywaliśmy umowę z pożyczkodawcą w maju, to przedawnienie pożyczki nastąpi z majem kolejnego roku. Bowiem od 9 lipca 2018 roku zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia pożyczki kończy się wraz z ostatnim dniem roku kalendarzowego. W związku z tym termin ważności długu może się wydłużyć do kilku, a nawet kilkunastu miesięcy.

Ważnym terminem jest też dzień wymagalności roszczenia. Jest to data, w której wierzyciel może żądać, aby dłużnik wypełnił swoje świadczenia. Dzień wymagalności to początkowy termin, od którego jest liczone przedawnienie. Jak wiadomo zazwyczaj pożyczki są spłacane w systemie ratalnym, dlatego też bieg terminu przedawnienia będzie rozpoczynał się od każdej z rat osobno. Tutaj zatem nie bierzemy pod uwagę daty zawarcia umowy pożyczki, a termin płatności poszczególnych części zobowiązania. Z kolei gdy pożyczkę spłacasz w jednej racie, to pierwszym dniem przedawnienia jest termin zwrotu całości pożyczki wraz z odsetkami.

Na czym polega przerwanie biegu przedawnienia pożyczki?

Wierzyciel może wpływać na bieg przedawnienia, ponieważ nie jest on procesem ciągłym, którego nie można przerwać. Aby jednak mógł to zrobić, musi zaistnieć jedna lub kilka z trzech przesłanek, które określa art. 123 Kodeksu cywilnego. Mowa o następujących przypadkach:

  • gdy wierzyciel podejmie jakichkolwiek czynności, które mają na celu odzyskanie długu przed sądem lub innym organem;
  • gdy dłużnik uzna swoje roszczenie - jest to jednoznaczne z tym, że rezygnuje z przysługującego mu prawa do ubiegania się o stwierdzenie przedawnienia roszczenia (mowa tu także o sytuacji, gdy dłużnik wyśle do instytucji pismo np. z prośbą o przedłużenie terminu płatności - jest to uznawane za zgodę na roszczenie);
  • gdy obie strony - dłużnik i wierzyciel - rozpoczną mediacje.

Gdy pojawią się powyższe przesłanki do przerwania biegu przedawnienia, to bieg przedawnienia jest liczony znów od nowa.

Czym skutkuje przedawnienie długu?

Choć do przedawnienia długu, który wynika z niespłaconej pożyczki, dochodzi niezwykle rzadko, to i tak warto wiedzieć, jakie konkretne skutki niesie ze sobą przeterminowanie zobowiązania. Precyzuje to Ustawa o przedawnieniu długów z dnia 9 lipca 2018 roku. Co zatem dzieje się, gdy dług się przedawnia? Przede wszystkim w takiej sytuacji:

  • dłużnik nie musi spłacać zobowiązania - tutaj warto wspomnieć o sytuacji, która stanowi wyjątek od tej reguły: mowa o tym, gdy dłużnik sam zdecyduje się dobrowolnie uregulować dług;
  • wierzyciel nie może żądać od dłużnika zapłaty zobowiązania po jego przeterminowaniu - jest tu jednak pewne “ale” - nie dotyczy to sytuacji, gdy sprawa trafiła na drogę sądową;
  • jako dłużnik nie możesz domagać się od wierzyciela zwrotu pieniędzy, jeśli w wyniku swojej niewiedzy dokonałeś spłaty zobowiązania po terminie - mamy wtedy do czynienia z przerwaniem biegu przedawnienia;
  • zadłużenie dłużnika może zostać sprzedane komuś innemu na zasadach cesji, wtedy może się zdarzyć, że sprzedany dług jest przeterminowany i dłużnik nie musi go spłacać - tutaj jednak konieczne jest wysłanie do firmy windykacyjnej pisma informującego o przedawnieniu zadłużenia, które będzie powoływać się na znowelizowaną Ustawę o przedawnieniu długów z 2018 r.

Nie tylko przedawnienie pożyczki - jak zawrzeć ugodę z pożyczkodawcą?

Jak wspomnieliśmy na początku, trudno jest uzyskać przedawnienie długu, gdy dotyczy on wysokich kwot z pożyczek czy kredytów. Dlatego mimo wszystko zawsze warto zacząć od tego, aby w razie problemów ze spłatą, podjąć próbę negocjacji z wierzycielem. Każdej instytucji zależy na tym, aby odzyskać swoje pieniądze, dlatego w większości przypadków obie strony będą starały się dojść do porozumienia. Firmy pożyczkowe mają wypracowane sposoby polubownego załatwienia spraw dotyczących wierzytelności. Częstą opcją stosowaną przez wierzycieli jest np. odroczenie spłat, albo gdy dłużnik posiada wiele pożyczek, to ich skonsolidowanie. Te metody mają na celu rozwiązanie sprawy, jak najmniejszym kosztem. Warto bowiem pamiętać, że wszelkie wysyłanie ponagleń, dzwonienie, czy kierowanie spraw na drogę sądową wiążą się dla pożyczkodawców z wysokimi kosztami, a także znacznie wydłużają czas rozwiązania sprawy.

Jakie zmiany odnośnie przeterminowania pożyczki wniosła nowa Ustawa o przedawnieniu długów?

Z dniem 9 lipca 2018 r. w życie weszła obecnie obowiązująca Ustawa o przedawnieniu długów. W znowelizowanej wersji zaszło kilka zmian w porównaniu do wcześniej obowiązujących przepisów, m.in. uległ skróceniu okres przeterminowania zaległych zobowiązań. Przed ostatnimi zmianami było to 10 lat, a obecnie dług staje się nieważny po 6 latach od zawarcia umowy, jeśli chodzi o pożyczkę prywatną. Natomiast osoby, które mają długi z zakresu działalności gospodarczej lub płatności cyklicznych, nadal mogą liczyć na przeterminowanie należności już po 3 latach.

Czytaj też:
Wspólny kredyt gotówkowy – jak wnioskować? O czym pamiętać?
Czytaj też:
Saldo kredytowe konta osobistego – co to takiego?

Autor:
Źródło: WPROST.pl