Szeroko występujący problem, jakim są nieautoryzowane transakcje płatnicze, to zjawisko, które w większości przypadków nie jest przypadkowe. Często stoi za nim bowiem rzesza oszustów, którzy poprzez coraz bardziej wymyślne sposoby, próbują wyłudzić nasze dane, które następnie wykorzystać mogą do wykradnięcia posiadanych przez nas pieniędzy. Szczególnie uważać należy tu na podejrzane wiadomości mailowe oraz SMS-owe, których autorzy, podając się często za pracowników banku, robią wszystko, aby wywołać w nas emocje i zachęcić do działania – na przykład polegającego na kliknięciu zainfekowanego linku.
Nawet jeżeli jednak będziemy uważać na tego typu praktyki, wciąż możemy paść ofiarom nieautoryzowanej transakcji. Czym jednak dokładnie jest taka płatność i co robić, gdy zauważymy, że zniknęły nam pieniądze z konta?
Czym są nieautoryzowane płatności i czy zawsze stoi za nimi oszustwo?
Zagadnienie nieautoryzowanych transakcji należy analizować na podstawie Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych. Nie ma tam co prawda jednej definicji nieautoryzowanych transakcji płatniczych, natomiast lektura przepisów pod pojęciem tym zdaje się mieścić wszelkie transakcje, na które nie zgodziła się osoba, z której konta zostały one wykonane. Przy transakcjach nieautoryzowanych ustawodawca umieścił przy tym równocześnie transakcje „niewykonane lub nienależycie wykonane” – ukazując tym samym, o jakiego rodzaju przedsięwzięciach jest tutaj mowa.
Transakcjami nieautoryzowanymi będą więc w zdecydowanej większości transakcje autoryzowane przez inny podmiot – w tym oszusta, który zdobył dane pozwalające na tego typu działanie.
Transakcjami tymi mogą być także płatności, na które właściciel konta zgodził się pod wpływem błędu lub przymusu – na przykład klikając w link z wiadomości otrzymanej od oszusta.
Co robić, gdy na naszym koncie zauważyliśmy nieautoryzowaną transakcję?
W kontekście nieautoryzowanych transakcji pojawia się pytanie: „co robić, gdy tego typu ruch odnotujemy na naszym koncie bankowym?”. Przedstawiamy modelowy sposób działania w takiej sytuacji.
Sprawdź, czy transakcja faktycznie spełniła znamiona transakcji nieautoryzowanej
Czasami zdarzyć się może, że pieniądze, które „zniknęły” nam z konta bankowego nie były związane z żadną nieautoryzowaną transakcją, a jedynie ze zleceniem stałym, czy też opłatą abonamentową, o której zwyczajnie zapomnieliśmy.
W pierwszej kolejności sprawdźmy więc szczegóły tej transakcji, zwracając szczególną uwagę na moment jej ziszczenia, wskazanego w niej adresata oraz ewentualny tytuł.
Jeżeli transakcja faktycznie spełniła wszelkie znamiona transakcji nieautoryzowanej, a więc takiej, na którą nie wyraziliśmy w żaden sposób świadomej zgody, należy zacząć działać.
Zgłoś nieautoryzowaną transakcję bankowi
Zgłoszenie transakcji nieautoryzowanej, niewykonanej lub nienależycie wykonanej to obowiązkowe działanie, jakie niezwłocznie powinniśmy podjąć, aby możliwe było odzyskanie utraconych środków.
Przepis zawarty w artykule 44 Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, który o tym mówi, wskazuje przy tym, że powinniśmy zrobić to niezwłocznie, natomiast maksymalny termin na takie zgłoszenie to 13 miesięcy od dnia obciążenia rachunku płatniczego. Ten zawity termin nie będzie miał zastosowania tylko w przypadku, w którym bank uchybił w jakikolwiek sposób wcześniej swoim obowiązkom informacyjnym. W praktyce jednak na takie uchybienia ze strony banku nie ma co liczyć.
Po prawidłowym i terminowym zgłoszeniu nieautoryzowanej transakcji, bank, jako gwarant przechowywanych środków pieniężnych, zwróci nam pieniądze z tej płatności niezwłocznie – najpóźniej natomiast do końca dnia roboczego następującego po dniu jej wystąpienia lub dniu otrzymania zgłoszenia.
Bank nie zwróci nam pieniędzy, tylko wtedy, gdy:
- Nie dochowamy terminu 13 miesięcy na zgłoszenie;
- Będzie miał uzasadnione i udokumentowane podejrzenie, że dopuściliśmy się oszustwa (wtedy zamiast dokonania zwrotu środków z transakcji, o zaistniałej sytuacji poinformuje organy ścigania).
- Zastrzeż kartę i zablokuj środki na koncie.
Jeżeli masz uzasadnione przypuszczenie, że nieautoryzowana transakcja, którą zaobserwowałeś na swoim koncie bankowym, mogła być związana z oszustwem oraz wyciekiem danych osobowych, koniecznie poproś bank o dodatkowe kroki, takie jak:
- Zastrzeżenie karty;
- Zablokowanie środków na koncie;
- Zmianę danych do logowania, potrzebnych do autoryzacji przyszłych transakcji.
Nieautoryzowane transakcje – co jeszcze warto wiedzieć?
Co jeszcze warto wiedzieć o nieautoryzowanych transakcjach? Oto kilka najważniejszych i najbardziej przydatnych informacji!
- Obowiązujące przepisy są w tym zakresie jasne: to na banku, a nie na jego klientach, spoczywa ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza została odpowiednio zautoryzowana. Przy zgłoszeniu nieautoryzowanej transakcji, jej braku autoryzacji nie musimy więc w żaden sposób udowadniać (choć jeśli mamy na to jakieś dowody, to ich przedstawienie powinno, co do zasady, działać na naszą korzyść);
- Gdy bank będzie miał ku temu uzasadnione powody (na przykład dojdzie do tego, że nieautoryzowana transakcja miała miejsce ze względu na nasze niedbalstwo, czy też niedochowanie podstawowych obowiązków), będzie mógł zwrócić się do nas z wnioskiem o zwrot części lub całości kwoty nieautoryzowanej transakcji, którą wcześniej przelał na nasze konto;
Każdorazowo należy zgłosić do banku wszelkie wydarzenia, takie jak utrata, kradzież czy przywłaszczenie przez osobę trzecią naszego środka płatniczego (na przykład karty kredytowej), a także każde jego nieuprawnione użycie. Niezwłoczne zgłoszenie może pozwolić nam na ograniczenie odpowiedzialności za ewentualną nieautoryzowaną transakcję. Nie będzie to jednak możliwe, gdy doprowadzimy do niej celowo albo wskutek rażącego niedbalstwa, które zaowocuje naruszeniem podstawowych obowiązków, jakie posiadamy, będąc klientem banku.
Czytaj też:
UOKiK skontroluje banki. Chodzi o kradzieże pieniędzy z kont klientówCzytaj też:
Kradzież pieniędzy z konta. Ułatwiamy robotę przestępcom