Spółka Magellan S.A., specjalizująca się w finansowaniu sektora medycznego, już po raz czwarty przygotowała raport przedstawiający sytuację finansową SPZOZ w Polsce. Eksperci Magellana przeanalizowali dane finansowe pochodzące od 568 szpitali za lata 2009-2011. W obszarze zainteresowania znalazły się kwestie zadłużenia i płynności finansowej szpitali.
Przychody szpitali
Największa dynamika przychodów miała miejsce na początku analizowanego okresu, czyli w roku 2009, niezależnie czy analizie poddano przychody SPZOZ-ów w podziale na organy tworzące czy województwa. W ostatnim przypadku wyjątkiem było województwo dolnośląskie, gdzie największy przyrost dynamiki zarejestrowano rok później, tj. w 2010 roku. W latach 2010 i 2011 zaobserwować można już tylko gwałtowny spadek dynamiki przychodów SPZOZ-ów. Analizując szczegółowo dynamikę przychodów względem województw w czterech z nich można zaobserwować wzrost w roku 2011. Analiza dynamiki przychodów w podziale na organy założycielskie wskazuje, że największą dynamikę przychodów odnotowały szpitale, których organem założycielskim jest miasto bądź gmina.
Koszty szpitali
Wzrostom przychodów w szpitalach publicznych towarzyszył równoczesny wzrost kosztów. Podobnie jak w przypadku analizy przychodów SPZOZ-ów, dynamika kosztów największa była na początku badanego okresu, czyli w roku 2009. Tu wyjątkiem było znów województwo dolnośląskie, gdzie największy przyrost kosztów odnotowano w rok później. W roku 2011 dynamika kosztów jest wyraźnie niższa we wszystkich województwach z wyjątkiem Lubuskiego. Dynamika wzrostu kosztów w podziale na organy założycielskie nie wykazała znaczących różnic najmniej wzrosły koszty w szpitalach resortowych (poza Ministerstwem Zdrowia), najwięcej w szpitalach samorządowych, ze szczególnym uwzględnieniem SPZOZ-ów, których organem założycielskim było miasto bądź gmina. Podstawowymi kosztami działalności szpitali są koszty działalności operacyjnej.
Zadłużenie szpitali
Dynamika zobowiązań szpitali stanowi wypadkową dynamiki przychodów i kosztów. Przy dużym zróżnicowaniu dynamiki wzrostu zobowiązań w kolejnych latach, w większości województw wyraźnie występuje wzrost zobowiązań w roku 2010 w porównaniu do roku 2009. W tych województwach, gdzie przychody wzrosły mniej niż koszty obserwujemy wzrost zadłużenia (województwo podkarpackie). W województwie wielkopolskim zaobserwować można tendencję spadkową zadłużenia. Największą dynamikę zobowiązań odnotowano w całym badanym okresie w szpitalach, których organem założycielskim jest miasto lub gmina.
Podstawowym problemem szpitali w Polsce jest nierównowaga finansowa pomiędzy wydatkami szpitali a uzyskiwanymi przez nie przychodami. Głównym celem szpitali jest zapewnienie opieki medycznej obywatelom, kwestia generowania nadwyżek finansowych jest celem drugorzędnym. Niestety generowane straty finansowe są najczęściej kapitałem obcym, co sprawia, że szpitale coraz bardziej się zadłużają. Niekontrolowane narastanie długu bez odpowiedniego nim zarządzania może doprowadzić do utraty płynności finansowej szpitali.
Kolejnym problemem szpitali jest niedopasowanie struktury i wielkości szpitali do potrzeb ludności. Wynikiem tego są nadmierne koszty stałe ponoszone przez szpitale, w których nie wykorzystuje się dostępnego potencjału oraz utracone są korzyści z niezrealizowanych przychodów usług, na które jest zapotrzebowanie, a nie ma dostępnego potencjału. Reorganizacja struktur i sprawne zarządzanie długiem to poważne wyzwania, jakie stoją przed szpitalami niezależnie od ich formy prawnej.