Estoński CIT, pomimo że brzmieć może nieco zagadkowo i skomplikowanie, w rzeczywistości jest rozwiązaniem bardzo prostym, mającym na celu przede wszystkim uproszczenie rozliczeń spółek akcyjnych i spółek z o.o. W Polsce rozwiązanie to jest wciąż bardzo nowe, gdyż istnieje od 2021 r., natomiast dopiero po zmianach z Polskiego Ładu z 2022 roku, zaczęło zyskiwać większą popularność. Model estoński z pewnością jednak warto poznać, gdyż oprócz tego, że jest prosty, to może być również dla wielu podmiotów bardzo opłacalny.
Estoński CIT, czyli co?
Estoński CIT to inaczej ryczałt od dochodów spółek kapitałowych, w dużym uproszczeniu, polegający na braku konieczności zapłaty podatku na bieżąco, z chwilą uzyskania dochodu. W rozwiązaniu tym podmiot musi zapłacić podatek dopiero po wypłacie zysku ze spółki do wspólników (a więc przede wszystkim w momencie wypłaty dywidendy). Dopóki więc zyski są reinwestowane lub zatrzymywane w spółce, dopóty nie ma konieczności uiszczania podatku.
Spółka po wdrożeniu tego rozwiązania sama może więc określać czas i wysokość podatku do zapłaty. Nie ma tu bowiem również mowy o żadnych zaliczkach na podatek. Pamiętać jedynie należy, że każda wypłata zysku to konieczność uiszczenia podatku. Dywidenda, choć jest najczęstszą formą wypłacenia zysku, nie jest jednak jedyną. Opodatkowany w tym modelu jest także dochód z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie powstałych we wcześniejszym okresie strat, a także wszelkie zyski ukryte.
Estoński CIT to uproszczenie formalności
Estoński CIT to także znaczne uproszczenia formalności podatkowych (m.in. poprzez: brak konieczności prowadzenia rachunkowości podatkowej, liczenia kosztów uzyskania przychodów, czy amortyzacji) i związana z tym oszczędność czasu, a także preferencyjne opodatkowanie.
W standardowym podatku dochodowym od osób prawnych mamy bowiem opodatkowanie na poziomie 9 proc. dla małych podatników i 19 proc. dla pozostałych podatników, które to opodatkowanie dodatkowo powiększone jest jeszcze o kolejne 19-proc. podatku od dywidendy, co daje kolejno 26,29 proc. efektywnej stawki podatkowej w przypadku małych podatników i 34,39 proc. w przypadku pozostałych podmiotów. CIT Estoński z kolei, pomimo że ma nieco wyższe stawki CIT (na poziomie 10 proc. dla małych podatników i 20 proc. dla pozostałych), to ma znacznie niższe efektywne stawki podatkowe, liczące kolejno 20 proc. i 25 proc. Wynika to z niższego opodatkowania wspólnika, które jest liczone według stawki wynoszącej 19 proc., ale pomniejszonej następnie o 90 proc. w przypadku podatników małych oraz 70 proc. w przypadku pozostałych podatników.
Estoński CIT największy sukces odniósł, jak łatwo można się domyślić, w Estonii, gdzie po jego wdrożeniu w 2000 roku (za rekomendacją Stanów Zjednoczonych), obserwowano pozytywne efekty gospodarcze, takie jak prawie dwukrotne przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego.
Kto może skorzystać z Estońskiego CIT-u?
Estoński CIT jest całkowicie dobrowolny. Skorzystać z niego mogą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne (a także proste spółki akcyjne), spółki komandytowe oraz spółki komandytowo-akcyjne. Spółka, aby skorzystać z tej formy rozliczenia, musi spełnić jednak szereg przesłanek, takich jak:
- Wspólnikami w takiej spółce muszą być wyłącznie osoby fizyczne;
- Brak udziałów, akcji ani innych, tego typu praw w innych spółkach;
- Firma musi zatrudniać minimalnie 3 pracowników (w przypadku małych podatników i podatników rozpoczynających dopiero działalność gospodarczą zastosowane zostały tu jednak pewne uproszczenia w pierwszym okresie po przystąpieniu do Estońskiego CIT-u);
- Ze źródeł pasywnych takiej spółki pochodzić musi mniej niż 50 proc. całkowitych przychodów;
- Prowadzenie rachunkowości zgodnie z polskimi standardami;
- Spółka taka nie może być przedsiębiorstwem finansowym, a także instytucją pożyczkową, czy firmą prowadzącą działalność w specjalnej strefie ekonomicznej;
- Spółka nie może także powstać w wyniku przekształcenia.
Zmiany dot. Estońskiego CIT-u w 2023
Podobnie jak w roku ubiegłym, tak również w tym roku czekają nas spore zmiany dotyczące Estońskiego CIT-u. Do najważniejszych z nich należą:
- Zmiana terminu zapłaty podatku oraz złożenia deklaracji, z dwudziestego dnia siódmego miesiąca, na koniec trzeciego miesiąca danego roku podatkowego (czyli w przypadku standardowego roku podatkowego: z 20 lipca na 31 marca);
- Możliwość przystąpienia do Estońskiego CIT-u w trakcie trwającego już roku podatkowego;
- Sprecyzowanie przepisów polegające na obowiązku zapłaty podatku z tytułu korekty wstępnej (z zestawienia różnic księgowo-podatkowych dotyczących przychodów i kosztów), przez podatników stosujących Estoński CIT nieprzerwanie przez cztery lata podatkowe;
- Doprecyzowanie dotyczące spełnienia wymogu minimalnego zatrudnienia (możliwe zatrudnienie także na inną podstawę niż umowa o pracę, jeżeli podatnik Estońskiego CIT-u jest płatnikiem przynajmniej jednego obciążenia PIT lub ZUS);
- Ukrócenie, popularnego po wprowadzeniu do Polski Estońskiego CIT-u, procederu mającego na celu kupowanie przez podatników korzystających z tego modelu skrajnie drogich samochodów i innych wydatków niezwiązanych w pełni z prowadzoną działalnością gospodarczą. Od 2023 roku od połowy tych wydatków w modelu estońskim trzeba zapłacić podatek.
Jak zacząć rozliczać się na zasadzie Estońskiego CIT-u?
Spółka chcąca przejść na Estoński CIT na cały rok, musi zgłosić ten fakt do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym chce to zrobić. Jak wynika z przytoczonej już wyżej zmiany, od 2023 roku nie jest natomiast już wykluczone przejście na ten model w trakcie trwającego roku podatkowego, z tym jednak zaznaczeniem, że jest wtedy konieczne zamknięcie starego roku podatkowego, a więc rozliczenie CIT-u na klasycznych warunkach, zamknięcie ksiąg i przygotowanie sprawozdania finansowego.
Czytaj też:
Zmiany w Estońskim CIT od 1 stycznia 2022 roku. Ministerstwo rusza z „konsultacjami objaśnień”Czytaj też:
Podatkowy Polski Ład w Dzienniku Ustaw. Zmiany od 2022 roku