Inwestowanie za pomocą instrumentu finansowego jakim są akcje, wymaga przede wszystkim posiadania odpowiedniej wiedzy. Nabycie ich może skutkować zarówno zyskiem, jak i stratą, dlatego należy być świadomym ryzyka, jakie niosą ze sobą akcje. Co warto wiedzieć na ich temat?
Czym jest akcja?
Akcje to rodzaj papierów wartościowych, które łączą ze sobą prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym. Prawa majątkowe oznaczają udział w dywidendzie oraz udział w masie upadłościowej. Prawa niemajątkowe pozwalają na wpływ akcjonariusza w decyzje podejmowane w spółce oraz prawo do zabrania głosu podczas walnego zgromadzenia.
Akcje są wprowadzane na rynek przez podmioty posiadające do tego zdolność prawną, a więc przez spółki akcyjne oraz spółki komandytowo-akcyjne, które są w tym przypadku emitentami. Akcjonariuszami, czyli podmiotami nabywającymi akcje, są osoby, które zakupiły akcje danej spółki w zamian za udział w jej majątku. Stają się więc współwłaścicielami majątku spółki, której akcje zostały dopuszczone do obrotu publicznego.
Rodzaje akcji giełdowych – jakie wyróżniamy?
Akcje giełdowe można podzielić na kilka rodzajów ze względu na ich charakter oraz cel. I tak oto akcje dzielimy ze względu na:
a) sposób przenoszenia własności:
- akcje na okaziciela – może z nich skorzystać każda osoba, która posiada dane akcje – nie są jednak związane z konkretną osobą; muszą zostać całkowicie opłacone przed ich objęciem,
- akcje imienne – prawo do korzystania z nich ma tylko osoba fizyczna lub prawna, która z imienia i nazwiska została wskazana w dokumencie akcji – najczęściej są to założyciele spółek, a z ich posiadaniem wiąże się konieczność prowadzenia księgi akcyjnej; akcje imienne należy opłacić w ¼ wartości przed ich objęciem.
b) uprawnienia akcjonariuszy:
- akcje zwykłe – jest to najbardziej popularny rodzaj akcji; każdy ich posiadacz ma takie same prawa z niej wynikające, tzn. prawo do dywidendy, prawo poboru, prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu czy prawo do podziału majątku spółki w sytuacji jej likwidacji,
- akcje uprzywilejowane – ich posiadacz może zyskać dodatkowe prawa i przywileje wynikające z tytułu ich posiadania, czyli np. dodatkowe zabranie głosu na walnym zgromadzeniu czy pierwszeństwo w wypłacie dywidendy.
c) formę pokrycia:
- akcje gotówkowe – ich nabycie wiąże się z uiszczeniem zapłaty w formie pieniężnej; mogą zostać wydane po wpłacie min. ¼ należności,
- akcje aportowe – nabycie tego rodzaju akcji możliwe jest w zamian za określony aport, czyli wartości niepieniężne, do których zalicza się np. nieruchomości, działki, wartości niematerialne czy konkretne prawa.
Jak wprowadza się akcje na rynek?
Zakup akcji przez akcjonariuszy to możliwość pozyskania dodatkowego kapitału dla spółki, której akcje są nabywane. Mogą one służyć do dokonania planowanych inwestycji, utrzymania płynności finansowej firmy czy nabycia niezbędnych dóbr, co zwiększa możliwości na rozwój firmy, a co za tym idzie – zwiększenie przychodów. Zakup i sprzedaż akcji odbywa się na giełdzie, która stanowi ich rynek finansowy. Do wejścia spółki na giełdę niezbędne jest przygotowanie prospektu emisyjnego, który zawiera szczegóły dotyczące akcji – ich ilość, cenę jednostkową oraz wartość. Prospekt jest przedstawiany Komisji Nadzoru Finansowego udzielającej zgodę lub odmowę. Po udzieleniu zgody przez KNF możliwe jest wprowadzenie papierów wartościowych na giełdę
Jak kupić akcje?
Do nabycia akcji giełdowych konieczne jest założenie rachunku inwestycyjnego, czyli konta maklerskiego. Można je nabyć w większości banków działających na polskim rynku lub w domach maklerskich, które zostały zatwierdzone przez Komisję Nadzoru Finansowego. Rachunek maklerski umożliwia dokonywanie transakcji kupna i sprzedaży papierów wartościowych, ale i innych instrumentów finansowych. Należy zasilić go dowolną kwotą, określając przy tym swój budżet inwestycyjny. Następnie konieczne jest wybranie spółki, której akcje zostaną nabyte – to bardzo ważne, by ją dokładnie zweryfikować pod kątem opłacalności inwestycji. Zakup akcji, czyli złożenie zlecenia, można zrobić całkowicie przez internet, co jest niezwykle proste. Można to zrobić samodzielnie lub inwestować z pomocą maklera posiadającego odpowiednią wiedzę, jak i doświadczenie na rynku giełdowym.
Ile można zarobić na akcjach?
Na te pytanie nie da się oczywiście jednoznacznie odpowiedzieć. Każda akcja różni się od siebie swoją wartością nominalną, która jest wynikiem podzielenia kapitału zakładowego spółki przez liczbę wyemitowanych akcji. Emitowane akcje muszą mieć taki sam nominał przekraczający wartość 1 grosza. Są one sprzedawane po cenie emisyjnej, czyli cenie sprzedaży – nie może ona być niższa niż wartość nominalna. Cena rynkowa, inaczej zwana ceną rzeczywistą, to zaś cena, po jakiej inwestor może zakupić akcje na rynku wtórnym lub w obrocie pozagiełdowym. Ceny akcji wynikają z kształtowania się popytu i podaży na akcje – podczas ich ustalania pod uwagę brane są zlecenia maklerskie.
Aktualne ceny akcji i notowania można sprawdzić na Giełdzie Papierów Wartościowych – wszelkie dane są dostępne online.
Stopień ryzyka akcji giełdowych
Akcje giełdowe należą do jednych z bardziej ryzykownych inwestycji. Dlaczego? Bowiem nie zawsze przynoszą zysk – może się zdarzyć, że ich posiadacz straci wszystkie środki, które zainwestował. Dzieje się tak w przypadku, gdy dana spółka traci na wartości lub podjęła niewłaściwe kroki w zarządzaniu swoimi finansami. Ryzyko posiadania akcji giełdowych można podzielić na dwie kategorie:
- ryzyko rynkowe – inaczej zwane ryzykiem systematycznym, związane jest z panującą obecnie sytuacją na rynku i dotyczy zarówno osób kupujących jak i sprzedających akcje. Wiąże się z sytuacjami, na które nikt nie ma wpływu, np. z wystąpieniem kryzysu gospodarczego w danym kraju.
- ryzyko specyficzne – związane jest z sytuacją występującą w konkretnej spółce, a więc skupia uwagę osób nabywających akcje tej spółki; ryzyko wzrasta, gdy w firmie wydawany jest nowy produkt, spółka zostaje przejęta lub rozpoczyna swoje działania na nowym rynku lub jej sytuacja finansowa uległa pogorszeniu. W takiej sytuacji należy zminimalizować ryzyko poprzez dywersyfikację portfela giełdowego, co oznacza, że należy przenieść akcje na różne firmy, różniące się od siebie charakterem branży czy wielkością osiąganych dochodów.
Akcja a obligacja – czym się różnią?
Obok akcji, kolejną popularną formą inwestycji są obligacje, czyli papiery wartościowe o charakterze dłużnym. Polegają one na pożyczce środków w formie obligacji emitentowi. Nabywający przekazuje więc środki sprzedającemu, by ten mógł z nich korzystać przez określony czas, a po terminie wykupu musi je oddać wraz z należnymi, określonymi uprzednio odsetkami. Ta forma inwestycji nie wiąże się z ryzykiem, jest więc bezpieczniejsza, ale co za tym idzie – zysk z obligacji nie jest jednak wysoki. Bezpieczeństwo gwarantują przede wszystkim obligacje emitowane przez Skarb Państwa. Z akcjami, jak już wspomnieliśmy, wiąże się ryzyko. Kolejna różnica polega na tym, iż obligacje można nabyć osobiście przez internet lub w wybranych placówkach banku. W przypadku akcji możliwe są ingerencje w działania spółki, np. podczas walnego zgromadzenia. Posiadacz obligacji nie ma możliwości wpływania na decyzje podejmowane przez emitenta.
Podsumowując, inwestor posiadający akcje może generować spore zyski, jeśli inwestuje w odpowiednią spółkę. Wybierając spółkę, należy kierować się przede wszystkim obecną sytuacją finansową firmy, jak i jej przyszłymi inwestycjami. Wartość akcji jest bowiem uzależniona od kondycji spółki, ale również od czynników zewnętrznych, np. dynamiki rozwoju danego sektora gospodarczego. Zakup akcji przez inwestora wiąże się więc z ryzykiem – możliwe jest osiągnięcie zysku, ale również utrata całego zainwestowanego kapitału. Decyzja o inwestycji w akcje giełdowe powinna więc być dobrze przemyślana.
Czytaj też:
Czym jest parkiet giełdowy i czy każdy może inwestować na giełdzie?