Nie wszystkie banknoty zachowują ważność bezterminowo. Jak przypominają najnowsze publikacje, w 2025 roku część starszych emisji może przestać być pełnoprawnym środkiem płatniczym. To dobry moment, by przejrzeć portfel i sprawdzić, jakie nominały mamy w obiegu oraz w jakim są stanie. Zniszczone czy wycofywane z obiegu pieniądze można wymienić – ważne jednak, by zrobić to w odpowiednim czasie i miejscu.
Stare banknoty
W Polsce funkcjonują dziś banknoty wprowadzone przez Narodowy Bank Polski w 1995 r. oraz zmodernizowane w 2014 r., wyposażone w nowsze zabezpieczenia i odświeżoną szatę graficzną. W obiegu pozostają nominały 10, 20, 50, 100, 200 i 500 zł. Choć wszystkie są legalnym środkiem płatniczym, wskazywane są możliwe zmiany na 2025 r., w ramach których starsze wersje mogą być stopniowo zastępowane nowszymi odpowiednikami. Nie oznacza to jednak natychmiastowej utraty wartości – NBP zwykle wyznacza okres przejściowy, w którym starsze banknoty można jeszcze wykorzystać w sklepach lub bezpłatnie wymienić.
W praktyce warto śledzić aktualne komunikaty i regularnie weryfikować, które emisje są nadal akceptowane. Dzięki temu unikniemy zaskoczenia przy kasie. W razie wątpliwości najlepiej nie odkładać wymiany na ostatnią chwilę, zwłaszcza gdy banknot jest wysłużony albo uszkodzony. Zasada jest prosta: jeśli autentyczność i wartość da się jednoznacznie potwierdzić, wymiana jest możliwa i bezpłatna.
Na ważność pieniądza wpływa nie tylko decyzja o wycofaniu danej emisji, ale także jego stan fizyczny. Przepisy mówią jasno: banknoty zniszczone, przerobione albo znacząco uszkodzone tracą ważność i nie powinny być przyjmowane w rozliczeniach. Do tej kategorii zaliczają się m.in. egzemplarze przedarte, postrzępione, sklejone, silnie zabrudzone, odbarwione, z ubytkami papieru, przypalone, zalane czy z naruszonymi elementami zabezpieczeń. Sprzedawca ma prawo odmówić przyjęcia takiego banknotu, a klient nie musi go akceptować jako reszty.
Co zrobić ze starymi banknotami?
Jak postąpić w praktyce? Lżejsze uszkodzenia – np. niewielkie zabrudzenia, drobne naderwania – można zgłosić w dowolnym banku komercyjnym. W przypadkach poważniejszych, takich jak banknot rozerwany na części czy z widocznym ubytkiem papieru, właściwym miejscem będzie oddział Narodowego Banku Polskiego. Tam eksperci potwierdzą autentyczność i zdecydują o wypłacie pełnej wartości lub – przy znacznych zniszczeniach – odpowiedniej części nominału.
W 2025 r. możliwe wygaszanie starszych wersji banknotów będzie łączyć się ze standardową wymianą wyeksploatowanych egzemplarzy na nowsze, lepiej zabezpieczone. To naturalny proces modernizacji gotówki w obiegu. Aby przejść go bezproblemowo, wystarczy kontrolować stan posiadanych banknotów i – w razie potrzeby – skorzystać z bezpłatnej wymiany w banku lub bezpośrednio w NBP.
Czytaj też:
Wyrzucasz butelkę? Żegnaj, 50 groszy! Sprawdź, kto bierze Twoją kaucjęCzytaj też:
ZUS wypłaca nowe świadczenie. Niemal milion seniorów z zastrzykiem gotówki