Od kilku tygodni z programu 500 plus czy rodzinnego kapitału opiekuńczego mogą korzystać dzieci obywateli Ukrainy, którzy uciekli do Polski przed wojną (dziś mija 12 tygodni od rozpoczęcia rosyjskiego ataku). Na mocy tzw. specustawy z 12 marca br. świadczenia należą się rodzinom, które przekroczyły polsko-ukraińską granicę po 23 lutym, uzyskały numer PESEL, założyły w Polsce rachunek bankowy i mają polski numer telefonu. Specustawa ta – jak przypomina Dziennik Gazeta Prawna – zakłada również, że uchodźcy, którzy opuszczą Polskę na więcej niż 30 dni, tracą prawo do legalnego pobytu, a tym samym także do wspomnianych świadczeń.
ZUS ma narzędzia do weryfikacji
Cytowany przez gazetę Paweł Żebrowski, rzecznik ZUS podkreśla, że obywatele Ukrainy, którzy planują wyjazd, powinni powiadomić o tym państwowego ubezpieczyciela. – Mogą to zrobić za pośrednictwem PUE ZUS, składając pismo na formularzu POG. Szczegółowa informacja, jak to zrobić, jest na stronie internetowej – podkreśla Żebrowski.
Rzecznik ZUS wskazuje, że instytucja posiada narzędzia, aby sprawdzić, czy dana osoba opuściła Polskę. Jest to możliwe dzięki dostępowi do państwowych rejestrów, m.in. systemu informacji oświatowej i centralnego wykazu ubezpieczonych. Weryfikacja może być przeprowadzona na etapie przyznawania świadczeń i w trakcie ich otrzymywania. – W przypadku wątpliwości dotyczących spełniania warunków do pobierania świadczeń dla rodzin, w szczególności mieszkania w Polsce, ZUS może wezwać rodzica do osobistego udzielenia wyjaśnień w placówce – mówi Żebrowski.
Wstrzymano prawie 8 tys. świadczeń
Co jeśli rodzic nie stawi się w wyznaczonym terminie? ZUS może wówczas wstrzymać wypłatę środków, a w sytuacji, gdy okaże się, że doszło do nienależnie pobranej pomocy, konieczne będzie oddanie pieniędzy wraz z odsetkami. Do tej pory wstrzymano 7,7 tys. świadczeń wychowawczych dla obywateli Ukrainy. O wyjeździe uchodźca powinien poinformować nie tylko wtedy, gdy wraca na Ukrainę, lecz także wtedy, gdy wyjeżdża z naszego kraju do innego kraju Unii Europejskiej.
Dziennik Gazeta Prawna zwraca uwagę, że rząd przygotowuje nowelizację specustawy, która zawiera przypisy mające zapobiegać nadużyciom w uzyskiwaniu świadczeń. ZUS ma mieć dostęp do danych gromadzonych przez Straż Graniczną (m.in. daty opuszczenia Polski), zostanie też wprowadzony sztywny, liczący trzy dni termin na osobiste stawiennictwo w jednostce ZUS w celu udzielenia wyjaśnień.
Raport Wojna na Ukrainie
Otwórz raport
Czytaj też:
Chcą rozdawać pieniądze… za nic, ale nie wiedzą, skąd je wezmą