Zapowiadany od dawna program wsparcia zakupu pierwszego M przez osoby do 45. roku życia oficjalnie wystartował 1 lipca 2023. Choć specjaliści przekonują, że “Pierwsze Mieszkanie” to bezpieczne i pewne rozwiązanie, które realnie ułatwia przeprowadzenie jednej z najważniejszych inwestycji w życiu, wiele osób wciąż ma wątpliwości na czym właściwie polega program. Przyjrzyjmy się zatem założeniom rządowego programu mieszkaniowego i sprawdźmy dlaczego warto do niego przystąpić.
Rządowy program “Pierwsze Mieszkanie” ma podstawowy cel: wspierać w zakupie albo budowie pierwszego domu jednorodzinnego lub mieszkania osoby w wieku do 45 lat, które nie mogą tego dokonać za gotówkę. Bazuje na ustawie z dnia 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, obowiązującej od 1 lipca br. oraz na znowelizowanych przepisach ustawy z dnia 1 października 2021 r. o rodzinnym kredycie mieszkaniowym i bezpiecznym kredycie 2%. Program ma dwa filary: Konto Mieszkaniowe oraz bezpiezny kredyt 2%. W obu formach preferencja wynika z państwowych dopłat, które mają realnie pomóc w nabyciu pierwszego mieszkania.
Jak zapewnia Waldemar Buda, minister rozwoju i technologii: Zainteresowanie programem utrzymuje się na wysokim poziomie. Każdego dnia do MRiT oraz Banku Gospodarstwa Krajowego wpływają zapytania od potencjalnych beneficjentów z prośbą o informacje, jakie warunki trzeba spełnić, aby z niego skorzystać. Na bieżąco odpowiadamy też na pytania przedstawicieli banków biorących udział w programie oraz niezależnych doradców kredytowych.
Rządowy filar wspierający oszczędzających
Pierwszy filar rządowego programu “Pierwsze Mieszkanie” wspiera osoby planujące oszczędzać na zakup mieszkania lub domu jednorodzinnego albo jego budowę. Jego uczestnicy mogą wpłacać co miesiąc kwoty od 500 do 2000 zł na specjalne konto mieszkaniowe, którego prowadzenie jest wolne od prowizji bankowych. To rozwiązanie premiuje najbardziej oszczędnych: osoba, która skorzysta z tej formy wsparcia i w okresie od 3 do 10 lat i wpłaci pieniądze co najmniej 11 razy w każdym roku, otrzyma specjalną premię mieszkaniową.
Premia będzie równa rocznemu wskaźnikowi inflacji lub wskaźnikowi zmiany wartości ceny metra kwadratowego powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego. Premia ma być naliczana w każdym roku i wypłacana jednorazowo, na sam koniec okresu oszczędzania. Po tym czasie będzie można ją wydać w ciągu pięciu lat. Konto Mieszkaniowe jest instrumentem prowadzonym przez banki komercyjne, które podpiszą stosowną umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego (BGK).
Oszczędności są dodatkowo oprocentowane zgodnie z ofertą banku (jak standardowa lokata lub konto oszczędnościowe), przy czym odsetki są zwolnione z podatku Belki.
Ponadto konstrukcja Konta Mieszkaniowego daje szansę rodzicom na odkładanie pieniędzy z myślą o przyszłych potrzebach mieszkaniowych dziecka, ponieważ Konto można założyć dla małoletniego od 13. roku życia.
Bezpieczny kredyt 2% na pierwsze własne M
Drugim filarem programu “Pierwsze Mieszkanie” jest preferencyjny kredyt mieszkaniowy. Jedna osoba może otrzymać kredyt na 500 tysięcy złotych, z kolei w przypadku małżeństwa lub rodziców z dzieckiem maksymalna kwota wynosi 600 tysięcy złotych. Kredyt można otrzymać na mieszkania zarówno z rynku pierwotnego, jak i wtórnego, a także wykorzystać środki na budowę domu jednorodzinnego.
Bezpieczny kredyt 2% ma charakter kredytu hipotecznego. Wymaga zdolności do spłacenia kredytu. Zgodnie z przepisami ustawy wkład własny kredytobiorcy nie może być wyższy niż 200 tysięcy złotych. Istnieje także możliwość połączenia instrumentu z programem „Mieszkanie bez wkładu własnego” poprzez skorzystanie z gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego zastępującej wkład własny. Dopłaty od państwa będą obowiązywały przez dziesięć pierwszych lat jego spłaty.
Z bezpiecznym kredytem 2% można też dokończyć budowę domu jednorodzinnego budowanego metodą gospodarczą. W przypadku kredytu na dokończenie rozpoczętej budowy domu jednorodzinnego suma wartości działki, wykonanych prac budowlanych i kwoty kredytu nie może przekroczyć 1 mln zł. Kwota kredytu dla małżeństwa lub pary z co najmniej jednym dzieckiem wyniesie wtedy 150 tysięcy zł. Limit 100 tysięcy zł przewidziano z kolei dla kredytobiorcy, który wykańcza dom i prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe.
Jeżeli łączna wartość działki oraz rozpoczętej budowy nie przekracza maksymalnej dopuszczalnej wysokości wkładu własnego, tj. 200 tys. zł, wówczas kredytobiorca może starać się o bezpieczny kredyt 2% w pełnej wysokości (500 lub 600 tys. zł).
Konto Mieszkaniowe
Choć wsparcie, według założeń “Pierwszego Mieszkania”, przysługiwać ma przede wszystkim osobom, które chcą kupić swoje pierwsze lokum, skorzystać można z niego również w kilku innych przypadkach. Konto Mieszkaniowe może założyć każdy, kto posiada już nieduży (50–90 m kw.) dom lub mieszkanie, ale tylko w przypadku, gdy mieszkał tam z dziećmi – co najmniej dwojgiem. W przypadku minimum pięciorga dzieci limit metrażu nie jest stosowany. Przeszkodą do wzięcia udziału w programie nie jest też nabyty w okresie oszczędzania spadek, posiadanie mieszkania dowolnej wielkości położonego za granicą, do 50% udziałów w odziedziczonym mieszkaniu oraz mieszkania lub domu wyłączonego z użytkowania.
„Pierwsze Mieszkanie” dla Polaków. Liczby mówią same za siebie
Oba proponowane przez rząd rozwiązania cieszą się rosnącą popularnością Polaków. Ministerstwo Rozwoju i Technologii szacuje, że w ramach programu “Pierwsze Mieszkanie” udzielonych zostanie rocznie około 30-40 tys. kredytów. Na 2023 r. nie zaplanowano żadnych limitów na dopłaty do kredytów, tylko w 2024 r. zarezerwowano na nie łącznie 941 milionów zł. Kwota ta w kolejnych latach ma rosnąć. Dotychczas umowy z BGK na udzielanie bezpiecznego kredytu 2% podpisało dziewięć banków: PKO Bank Polski S.A., Bank PEKAO S.A., Alior Bank S.A., VeloBank S.A., SGB-Bank S.A., Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie, Bank Spółdzielczy w Brodnicy, Krakowski Bank Spółdzielczy w Krakowie, Bank BPS i Banki Spółdzielcze Zrzeszenia BPS. Konto Mieszkaniowe można założyć w Banku Pekao S.A i Alior Banku.
Lista banków, które biorą udział w programie opublikowana jest na stronie internetowej BGK: https://www.bgk.pl/programy-i-fundusze/programy/pierwsze-mieszkanie/.
Wszystkie informacje dotyczące obu instrumentów programu “Pierwsze Mieszkanie” znaleźć można w serwisie https://www.gov.pl/web/mieszkanie-dla-ciebie/program-pierwsze-mieszkanie.