Obligacje zerokuponowe – co warto o nich wiedzieć?

Obligacje zerokuponowe – co warto o nich wiedzieć?

Ministerstwo Finansów
Ministerstwo Finansów Źródło: Wikimedia Commons / CC BY-SA 3.0 / Adam-dalekie-pole

Na rynku finansowym potencjalni inwestorzy mają do wyboru transakcje dotyczące wielu form kapitału, które mogą zawierać na różne terminy, w oparciu o zróżnicowane instrumenty finansowe. Jednym z mniej ryzykownych sposobów na zainwestowanie pieniędzy są obligacje, które dzielą się na kilka rodzajów. Jednym z nich są obligacje zerokuponowe.

Obligacje zerokuponowe – co to jest?

Obligacje są dłużnymi papierami wartościowymi, co oznacza, że ich emitent jest dłużnikiem nabywcy obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia świadczenia, polegającego na zwrocie zainwestowanych pieniędzy wraz z odsetkami (kuponami), które stanowią zysk obligatariusza. Szczególnym rodzajem obligacji są jednak obligacje zerokuponowe, które nie oferują nabywcom zysku z odsetek, lecz są sprzedawane po cenie niższej, niż cena wykupu.

Obligacje zerokuponowe – jak to działa?

Obligacje zerokuponowe emitowane są z dyskontem i nie dają obligatariuszowi prawa do otrzymywania tzw. kuponów (odsetek). Tego typu obligacje sprzedawane są przez emitenta po cenie niższej niż ich nominalna wartość. Po upływie okresu określonego w umowie emitent dokonuje wykupu obligacji, czyli odkupuje je od inwestora po cenie nominalnej. Obligatariusz w tym przypadku otrzymuje zysk pochodzący z różnicy pomiędzy ceną zakupu i wykupu. Warto wiedzieć, że obligacje zerokuponowe nie są częstym zjawiskiem na rynku papierów wartościowych. Właściwie jedynymi tego rodzaju papierami wartościowymi, z jakimi można się spotkać są zerokuponowe obligacje skarbowe, które zazwyczaj emitowane są z 2-letnim terminem wykupu.

Obligacje zerokuponowe rolowane

W sferze inwestycji istnieje zjawisko zwane rolowaniem (ang. rollover) polegające na przedłużeniu terminu ważności danego instrumentu finansowego. W przypadku obligacji polega ono na tym, że emitent, zamiast dokonać wykupu papierów dłużnych w terminie zapadalności, zmienia je w obligacje nowej emisji. Dzięki temu spłata jego zobowiązania wobec obligatariusza jest odroczona w czasie, natomiast inwestor otrzymuje nowe obligacje i nadal udziela pożyczki emitentowi, lecz na zmienionych warunkach.

Takie rozwiązanie jest bardzo korzystne dla emitenta, ponieważ zyskuje on więcej czasu na spłatę swojego zobowiązania i nadal może obracać środkami finansowymi uzyskanymi poprzez emisję obligacji. Natomiast z punktu widzenia obligatariusza sytuacja taka może nie być zbyt komfortowa, ponieważ oznacza to dla niego późniejszy termin wypłaty zarobionych pieniędzy. Naturalnie emitent, aby zachęcić posiadaczy obligacji do rolowania, oferuje podwyższenie ceny wykupu, co przekłada się na większy zysk obligatariusza.

Termin zapadalności – co to jest?

Termin zapadalności (inaczej termin wykupu obligacji) to najważniejszy dzień dla osób inwestujących w obligacje, ponieważ to właśnie tego dnia emitent zobowiązany jest wypłacić obligatariuszom kwotę zainwestowanych przez nich środków, powiększoną o zgodne z oprocentowaniem odsetki. To emitent ustala termin wykupu obligacji jeszcze przed ich emisją, a potencjalni inwestorzy informowani są o tym, na jak długo emitent planuje się u nich zadłużyć. Z reguły obligatariusze muszą czekać do ostatniego dnia umowy, aby odzyskać zainwestowany kapitał wraz z odsetkami.

Czytaj też:
Kim jest emitent obligacji? Czym się zajmuje?

Wady i zalety obligacji zerokuponowych

Obligacje zerokuponowe co prawda nie cieszą się dużą popularnością. Jednak istotną zaletą ich posiadania z punktu widzenia inwestora jest fakt, że w momencie zakupu obligacji zerokuponowych wie on dokładnie, ile zarobi na tej transakcji, czyli za jaką kwotę zostaną wykupione jego papiery dłużne. W przypadku obligacji kuponowych obligatariusze nie mają takiej pewności, ponieważ na zarobek wpływają różne czynniki, np. zmienne oprocentowanie papierów dłużnych, wysokość stóp procentowych czy inflacja.

Drugą zaletą, o której należy powiedzieć, jest kwestia podatku. W przypadku tego rodzaju obligacji obowiązek zapłaty podatku następuje w momencie ich wykupu przez emitenta. Warto podkreślić, że podatek ten płacony jest od różnicy pomiędzy ceną wykupu przez emitenta a ceną emisyjną z dyskontem. Dodatkowo prowizja, która zostaje pobrana przy zakupie obligacji zerokuponowej nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu.

Zdecydowaną wadą tego typu obligacji jest długi czas oczekiwania na zysk z inwestycji. Inaczej niż w obligacjach kuponowych, inwestor nie może tutaj liczyć na regularną wypłatę odsetek, a jego środki zostają zamrożone z reguły na kilka lat. Jest to czas, w którym może dużo się zmienić w otoczeniu makroekonomicznym (np. wzrost inflacji), co może mieć wpływ na szacowany zysk.

Obligacje zerokuponowe – czy warto w nie inwestować?

Odpowiedź na takie pytanie zależy od strategii inwestycyjnej. Jeśli potencjalny inwestor posiada wolne środki finansowe, które może ulokować na parę lat ze świadomością braku otrzymywania regularnego zysku w postaci odsetek, to takie rozwiązanie jest bezpieczną opcją. Warto pamiętać, że obligacje zerokuponowe emitowane są praktycznie wyłącznie przez Skarb Państwa, dlatego mało prawdopodobne jest, aby emitent był w tym przypadku niewypłacalny. Obligatariusz może liczyć na pewny zysk przy wykupie swoich obligacji kiedy nadejdzie termin zapadalności. Jednak nie jest to dobra forma lokowania kapitału dla inwestorów, którzy oczekują regularnej wypłaty zysku z odsetek.

Gdzie można kupić obligacje zerokuponowe?

Papiery wartościowe dłużne z dyskontem emitowane są przez Skarb Państwa. Obligacje skarbowe są sprzedawane inwestorom co miesiąc. Ich cena jednostkowa zawsze wynosi 100 zł, a do ich nabycia nie jest konieczne założenie rachunku inwestycyjnego, tak jak w przypadku zakupu innych instrumentów finansowych (np. akcji).

Zakup obligacji skarbowych jest bardzo prostym procesem. Wystarczy, że potencjalny nabywca wybierze odpowiedni dla siebie sposób ich zakupu i określi, ile pieniędzy może w nie zainwestować oraz na jaki okres. Przed dokonaniem wyboru inwestor powinien przemyśleć, który rodzaj obligacji skarbowych spełni jego oczekiwania. Istnieją gotowe kalkulatory zysku z obligacji, które pomogają dowiedzieć się, na jaki poziom zarobku można liczyć po określonym czasie i przy wskazanym oprocentowaniu.

Obligacje skarbowe można kupić na kilka sposobów. Klient może o nie wnioskować przez internet, dzwoniąc na odpowiedni numer telefonu, a także tradycyjnie – kupić je w oddziałach PKO Banku Polskiego w całym kraju, albo w punktach obsługi klientów Biura Maklerskiego PKO BP.

Natomiast każda spółka działająca w Polsce również ma prawo wypuścić własne obligacje korporacyjne, które obsługiwane są na rynku Catalyst. Uprawnione do obrotu tymi obligacjami korporacyjnymi na platformie Catalyst są Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie oraz BondSpot S.A. Obligacje spółek prywatnych można kupić:

  • na rynku pierwotnym (bezpośrednio od emitenta),
  • na rynku wtórnym – obligacje Catalyst,
  • przez fundusze inwestycyjne,
  • za pośrednictwem Autoryzowanego Doradcy Catalyst.

Warto wiedzieć, że Inwestor musi posiadać konto maklerskie, jeśli decyduje się na zakup obligacji bezpośrednio od emitenta lub na rynku wtórnym. Jednak możliwe jest inwestowanie poprzez fundusze inwestycyjne, dzięki któremu cały proces inwestowania przeniesiony zostaje z inwestora na fundusz, który zarządza powierzonymi mu środkami. Współpraca z Autoryzowanym Doradcą Catalyst wymaga spełnienia określonych warunków formalnych, doradcy zaś kontaktują się zazwyczaj tylko z wybranymi nabywcami.

Rodzaje obligacji

Istnieją różne rodzaje obligacji, które dzieli się według trzech kategorii: rodzaju emitenta, oprocentowania oraz okresu wykupu. Według podziału ze względu na rodzaj emitenta istnieją:

  • obligacje skarbowe – emitowane są przez Skarb Państwa. Jest to inwestycja praktycznie nieobarczona jakimkolwiek ryzykiem, ponieważ mało prawdopodobne jest, aby kraj, który emituje obligacje, zbankrutował w najbliższej przyszłości i przestał być wypłacalny. Warto jednak pamiętać, że brak ryzyka przekłada się na bardzo niskie zyski z inwestycji;
  • obligacje komunalne – emitowane są przez jednostki samorządu terytorialnego (np. miasta, województwa) w celu sfinansowania inwestycji lokalnych i posiadają nieco wyższy poziom ryzyka niż obligacje skarbowe;
  • obligacje komercyjne (korporacyjne) – emitowane są przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania środków finansowych na inwestycje w rozwój oraz działalność bieżącą. Tego rodzaju obligacje posiadają najwyższy poziom ryzyka, jednak wiąże się to z wyższym oprocentowaniem dla obligatariusza.

Według oprocentowania wyróżnia się:

  • obligacje o stałym oprocentowaniu – emitent regularnie wypłaca odsetki wyliczane na podstawie stałej wartości, zgodnie z umową zawartą z obligatariuszem;
  • obligacje o zmiennym oprocentowaniu – wartość jest uzależniona od stopy WIBOR;
  • obligacje zerokuponowe – w celu zarobienia na nich pieniędzy inwestor kupuje obligacje po niższej cenie niż cena nominalna, różnica zaś stanowi jego zysk.

W związku z okresem wykupu wyróżnia się obligacje:

  • krótkoterminowe – charakteryzują się terminem wykupu nie dłuższym niż 1 rok. Zazwyczaj tego rodzaju obligacje emitowane są przez rządy państw oraz banki centralne – nazywane są bonami skarbowymi lub bonami pieniężnymi;
  • średnioterminowe – są to obligacje, których płatność następuje w okresie od 1 roku do 5 lat. Zazwyczaj są to obligacje skarbowe lub korporacyjne;
  • długoterminowe – to obligacje, które emitowane są na okres minimum 5 lat. Oczywiście należy wspomnieć, że przez tak długi okres wykupu wiążą się one również z największym ryzykiem, jednak jednocześnie umożliwiają uzyskanie dobrego zwrotu z inwestycji. Tego rodzaju obligacje są zazwyczaj emitowane przez Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub instytucje finansowe. Warto wiedzieć, że długoterminowe obligacje korporacyjne są domeną wyłącznie największych podmiotów z sektora prywatnego;
  • wieczyste – są to zazwyczaj obligacje skarbowe, które emitowane są bez ustalonego terminu wykupu. Jednak mimo wszystko są pewne okoliczności, których zaistnieje prowadzi do konieczności wykupu tego rodzaju obligacji. Mowa tutaj m.in. o postawieniu emitenta w stan likwidacji, upadłości, a także opóźnienie w spłacie odsetek. Tego rodzaju obligacje posiadają wysokie oprocentowanie.

Czytaj też:
Obligacje kuponowe - co to jest?

Autor:
Źródło: WPROST.pl