Nowy urlop pojawił się w Kodeksie pracy 26 kwietnia. Nastąpiła wtedy nowelizacja zasad, wdrażająca dwie unijne dyrektywy dotyczące work-life balance. Urlop ten to całkowicie nowa forma zwolnienia z pracy, niosąca ze sobą pewne problemy po stronie pracodawcy. Na jakich zasadach obowiązuje urlop z powodu siły wyższej?
Ile przysługuje nam dni urlopu?
Wszystkie osoby zatrudnione na umowie o pracę otrzymują w ciągu roku 20 dni urlopu. 6 dni więcej mają pracownicy, którzy posiadają co najmniej 10-letni staż pracy. W tych 20/26 dniach, 4 z nich mogą zostać zmienione na urlop na żądanie. Mogą być one zgłoszone najpóźniej przed rozpoczęciem swojej zmiany w pracy.
Od kwietnia 2023 dodatkowo zaczął obowiązywać urlop z powodu siły wyższej. Jego wymiar wynosi 2 dni lub 16 godzin w ciągu roku.
Kiedy można zgłosić urlop z powodu siły wyższej?
Zwolnienie z pracy z tytułu siły wyższej można zgłosić w momencie, w którym pojawiła się sytuacja niezależna od nas. Dotyczy to pilnych spraw rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem. W takich sytuacjach zazwyczaj pracownik musi pojawić się w innym miejscu niż znajduje się jego praca.
Okazuje się jednak, że nie ma konieczności brania wolnego tylko w takich sytuacjach. Kodeks pracy nie mówi o tym, żeby pracodawca miał prawo zweryfikować, czy zaistniała sytuacja w życiu pracownika należy do „sił wyższych”. Tym bardziej że niektórych sytuacji nie da się udokumentować. Może to doprowadzić do nadużywania tej formy urlopów przez niektórych pracowników.
Czy te dodatkowe 2 dni urlopu są płatne?
Urlop z powodu siły wyższej jest płatny. Wysokość wynagrodzenia podana została w Kodeksie pracy. Artykuł 148 (1) par. 1 mówi jasno, że:
„W okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia”.
Jak złożyć wniosek o urlop z powodu siły wyższej?
W przepisach nadal nie widnieje wzór wniosku na tego typu zwolnienie. Dlatego też zalecane jest ustalenie sposobu jego składania bezpośrednio z pracodawcą. Niektórzy pracownicy mogli złożyć wniosek SMS-em lub telefonicznie. Dodatkowo te dwa dni urlopu można zgłosić pracodawcy nawet dzień po nieobecności. Mówi o tym rozporządzenie o sposobie usprawiedliwiania nieobecności w pracy.
„W razie zaistnienia przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy, pracownik jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym okresie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w pracy”.
Co w momencie, w którym pracodawca odmawia urlopu?
Pracodawca odmawiający urlopu z powodu siły wyższej dopuszcza się naruszenia przepisów. Wiążę się to z odpowiedzialnością wykroczeniową. Zgodnie z art. 281 par. 1 pkt 5 k.p., naruszenie przez pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu (np. kierownika zakładu pracy) regulacji dotyczących czasu pracy zagrożone jest karą grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł.
Czytaj też:
Ekwiwalent za niewykorzystany urlop tylko w jednej sytuacjiCzytaj też:
Pracują, będąc na urlopie. Ponad połowa Polaków odbiera telefony służbowe